Progymnasmata Greckie ćwiczenia retoryczne i ich modelowe opracowanie

Opracowanie, przekład i komentarz: Henryk Podbielski

Rok wydania: 2013

Ilość stron: 582

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,5 cm

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka, uszkodzone narożniki

 

Spis treści:

Wstęp

Bibliografia

Autorzy starożytni

Przekłady na języki nowożytne

Opracowania nowożytne

Teon z Aleksandrii, Wstępne ćwiczenia retoryczne

Wstęp

1. Autor dzieła

2. Średniowieczna i nowożytna historia tekstu dzieła Teona

3. Cel i charakter traktatu

4. Zamysł pedagogiczny traktatu

Wstępne ćwiczenia retoryczne [Przekład]

[1. Wstęp]

2. O edukacji młodzieży, gdzie mówi się również o korzystaniu z ćwiczeń retorycznych przez starożytnych retorów

3. O chrei

4. O bajce

5. Opowiadanie

6. Topos

7. Ekfraza (Opis)

8. O prozopopei, czyli o dramatyzowaniu

9. Pochwała i nagana

10. Ocena porównawcza

11. Teza

12. Prawo

13. Głośne czytanie i jego przedmiot

14. Słuchanie recytacji

15. Parafraza

16. Poprawianie

17. Sprzeciw

 

Hermogenes, Wstępne ćwiczenia retoryczne

Wstęp

Ogólny charakter podręcznika

Wstępne ćwiczenia retoryczne [Przekład]

1. Bajka

2. Opowiadanie

3. Chreja

4. Gnoma

5. Podważanie i potwierdzanie argumentów

6. O miejscu wspólnego odniesienia

7. Pochwała

8. O porównaniu

9. Charakteryzowanie

10. Ekfraza

11. Teza

12. Propozycja ustawy

 

Aftoniusz Sofista, Wstępne ćwiczenia retoryczne

Wstęp

Wstępne ćwiczenia retoryczne [Przekład]

1. Definicja bajki

2. Definicja opowiadania

3. Definicja chrei

4. Definicja gnomy

5. Definicja refutacji

6. Definicja potwierdzenia

7. Definicja wspólnego toposu

8. Definicja pochwały

9. Definicja nagany

10. Definicja porównania

11. Definicja charakteryzowania

12. Definicja ekfrazy

13. Definicja kwestii ogólnej [tezy]

14. Wprowadzenie prawa

Mikołaj z Myry, Wstępne ćwiczenia retoryczne

Wstęp

Wstępne ćwiczenia retoryczne [Przekład]

1. Uwagi wstępne

2. Bajka

3. Opowiadanie

4. Chreja

5. Gnoma

6. Podważanie i potwierdzanie

7. Topos wspólny

8. Pochwała i nagana

9. Porównanie

10. Charakteryzowanie

11. Ekfraza

12. Teza

13. O stanowieniu prawa

 

Libanios, Wstępne ćwiczenia retoryczne

Wstęp

1. Libanios - życie i pisma

2. Progymnasmata

Wstępne ćwiczenia retoryczne [Przekład]

1. Przykłady literackiego opracowania "bajki"

Wstęp

Bajka 1. Wilk i owce

Bajka 2. Koń i żółw

Bajka 3. Kukułka i konkurs piękności

 

2. Ćwiczenie w opowiadaniu

Wstęp

Opowiadanie 1. Dejanira

Opowiadanie 2. Hiacynt

Opowiadanie 3. Alfejos

Opowiadanie 4. Pitys (Sosna)

Opowiadanie 5. Agamemnon

Opowiadanie 6. Danaos i Ajgyptos

Opowiadanie 7. Hefajstos

Opowiadanie 8. Akalantis

Opowiadanie 9. Kapaneus

Opowiadanie 10. Adrasteja

Opowiadanie 11. Polikrates 

Opowiadanie 12. Kallisto

Opowiadanie 13. Simonides

Opowiadania 14. Neoptolemos

Opowiadanie 15. Alkestis

Opowiadanie 16. Kandaules

Opowiadanie 17. Dafne

Opowiadanie 18. Prokne i Filomele

Opowiadanie 19. Inna wersja (tego mitu)

Opowiadanie 20. Marsjasz i aulos

Opowiadanie 21. Pazyfae

Opowiadanie 22. Inna wersja tego opowiadania

Opowiadania 23. Herakles

Opowiadanie 24. O Heraklesie inaczej

Opowiadanie 25. Latona

Opowiadanie 26. Alekryton (kogut)

Opowiadanie 27. O Parysowym porwaniu

Opowiadanie 28. Ikarios

Opowiadanie 29. Arion

Opowiadanie 30. Alfejos

Opowiadanie 31. Dejanira

Opowiadanie 32. Pitys (Sosna)

Opowiadanie 33. Atalanta

Opowiadanie 34. Atalanta inaczej

Opowiadanie 35. Kefeusz i Perseusz

Opowiadanie 36. Kefeusz i Perseusz (Inaczej)

Opowiadanie 37. Rzeka Ren

Opowiadanie 38. Aloadzi i Elate (Jodła)

Opowiadanie 39. Enipeus

Opowiadanie 40. Róg Amaltei

Opowiadanie 41. Danae

 

3. Ćwiczenia w zakresie chrei (anegdoty)

Wstęp

Chreja 1. Aleksander zapytany przez kogoś, gdzie ma swoje skarby, wskazał na przyjaciół

Chreja 2. Diogenes, widząc niegrzecznego chłopca, uderzył pedagoga i powiedział: "Dlaczego uczysz go takich rzeczy?"

Chreja 3. Izokrates powiedział, że korzeń wychowania jest gorzki, ale jego owoce są słodkie

Chreja 4. Teofrast, zapytany, co to jest miłość, powiedział: "uczucie duszy wczasującej"

 

Ćwiczenie 4. Gnomy

Wstęp

Gnoma 1. "Mąż, który władzę sprawuje, spać nie powinien noc całą"

Gnoma 2. Ta sama gnoma inaczej (rozwinięta)

Gnoma 3. Potrzebne są przecież pieniądze i bez nich powstać nie może żadna z rzeczy koniecznych

 

Ćwiczenia 5-6. Podważanie i potwierdzanie argumentów

Podważenie 1. Że jest nieprawdopodobne, by Chryzes przybył do przystani greckich okrętów

Podważenie 2. Że oskarżenia przeciwko Ajasowi Lokryjskiemu są niewiarygodne

 

Ćwiczenie 6. Potwierdzanie sprawy

Potwierdzenie 1. Że opowieść o sądzie o zbroję Achillesajest prawdopodobna

Potwierdzenie 2. Że opowieść o gniewie Achillesa jest prawdopodobna

Potwierdzenie 3. Że oskarżenia przeciw Ajasowi Lokaryjskiemu są uzasadnione

 

Ćwiczenie 7. Wspólny topos

Wstęp

Wspólny topos 1. Przeciwko mordercy

Wspólny topos 2. Przeciwko zdrajcy

Wspólny topos 3. Przeciwko lekarzowi-trucicielowi

Wspólny topos 4. Przeciw tyranowi

Wspólny topos 5. Przeciw tyranobójcy

Wspólny topos 5. W obronie tyranobójcy

 

Ćwiczenie 8-9. Ćwiczenie w zakresie "pochwały i nagany"

Wstęp

Ćwiczenie 8. Pochwały

Pochwała 1. Diomedes

Pochwała 2. Odyseusz

Pochwała 3. Achilles

Pochwała 4. Tersytes

Pochwała 5. Demostenes

Pochwała 6. Pochwała sprawiedliwości

Pochwała 7. Pochwała rolnictwa

Pochwała 8. Pochwała byka (w stylu mniej formalnym)

Pochwała 9. Pochwała drzew: palmy i jabłoni

 

Ćwiczenie 9. Nagany

Nagana 1. Nagana Achillesa

Nagana 2. Nagana Hektora

Nagana 3. Nagana Filipa

Nagana 4. Nagana Ajschinesa

Nagana 5. Nagana bogactwa

Nagana 6. Nagana biedy

Nagana 7. Nagana gniewu

Nagana 8. Nagana winorośli

 

Ćwiczenie 10. Porównanie

Porównanie 1. Porównanie Achillesa z Diomedesem

Porównanie 2. Porównanie Ajasa i Achillesa

Porównanie 3. Porównanie Demostenesa i Ajschinesa

Porównanie 4. Porównanie żeglarstwa i rolnictwa

Porównanie 5.  Porównanie  wsi i miasta

 

Ćwiczenie 11. "Charakteryzowanie" [czyli tworzenie mów oddających "charakter" mówiącej postaci]

Wstęp

1. Mowa dla postaci (Medei): Jakie słowa powiedziałaby Medea zamierzająca zabić swoje własne dzieci?

2. Mowa dla postaci (Andromachy): Jakie słowa powiedziałaby Andromacha na wieść o śmierci Hektora?

3. Mowa dla postaci (Achillesa): Jakie słowa mógł powiedzieć Achilles nad marami Patroklosa?

4. Mowa dla postaci (Achillesa): Jakie słowa powiedziałby Achilles, gdy Hellenowie przegrywali na polu bitwy?

5. Mowa dla postaci (Ajasa): Jakie słowa mógł powiedzieć Ajas przed popełnieniem samobójstwa?

6. Mowa dla postaci (Ajasa): Co mógł powiedzieć Ajas po ataku szaleństwa?

7. Mowa dla postaci (Ajasa): Jakie słowa mógł powiedzieć Ajas pozbawiony zbroi?

8. Mowa dla postaci (Niobe): Jakie słowa mogłaby powiedzieć Niobe po śmierci swoich dzieci?

9. Mowa dla tej samej postaci 

10. Mowa dla postaci (Bellerofonta): Jakie słowa mógł wypowiedzieć Bellerofont, gdy zamierzał walczyć z Chimerą?

11. Mowa dla postaci (malarza): Jakie słowa wypowiedziałby malarz, gdy podczas malowania obrazu Apollona na drzewie laurowym, drzewo nie przyjmowało farb?

12. Mowa dla postaci (Achillesa): Jakie słowa mógł powiedzieć Achilles, zakochany w Pentezylei, po jej śmierci?

13. Mowa dla postaci (Achillesa). Ten sam temat

14. Mowa dla postaci (Chirona): Jakie słowa mógł wypowiedzieć Chiron usłyszawszy,  że Achilles przebywa w komnatach dziewczęcych?

15. Mowa dla postaci (Achillesa): Jakie słowa mógł powiedzieć Achilles po odebraniu mu Bryzeidy

16. Mowa dla postaci (Polykseny): Jakie słowa mogła wypowiedzieć Polyskena, słysząc rozkaz przyprowadzenia jej przez Hellenów, mówiących, że będzie poślubiona przez Achillesa

17. Mowa dla postaci (Medei): Jakie słowa mogła wypowiedzieć Medea, gdy Jazon poślubiał inną kobietę?

18. Mowa dla postaci (prostytutki): Co mogła powiedzieć prostytutka, gdy odzyskała cnotę panowania nad sobą?

19. Mowa dla postaci (tchórz): Jakie słowa powiedziałby człowiek tchórzliwy, zobaczywszy, że w jego domu został namalowany obraz przedstawiający wojnę?

20. Mowa dla postaci (chciwego tchórza): Jakie słowa powiedziałby chciwy tchórz po znalezieniu złotego miecza?

21. Mowa dla postaci (Menelaosa): Jakie słowa powiedziałby Menelaos, gdy dowiedział się o śmierci Agamemnona?

22. Mowa dla postaci (Menoikeusa): Jakie słowa wypowiedziały  Menoikeus, gdy postanowił popełnić samobójstwo dla zapewnienia zwycięstwa swej ojczyźnie?

23. Mowa dla postaci (Odyseusza): Jakie słowa powiedziałby Odyseusz uwięziony w pieczarze Cyklopa?

24. Mowa dla postaci (Odyseusza): Jakie słowa powiedziałby Odyseusz do Cyklopa, widząc jak zjada jego towarzyszy?

25. Mowa dla postaci (Odyseusza): Jakie słowa wypowiedziałby Odyseusz po zabiciu zalotników?

26. Mowa dla postaci (Eunucha): Jakie słowa wypowiedziałby Eunuch, gdy się zakochał?

27. Mowa dla postaci (malarza): Jakie słowa wypowiedziałby malarz po namalowaniu obrazu dziewczyny i zakochaniu się w namalowanej?

 

Ćwiczenie 12. Ekfaza (Opis)

Wstęp

Ekfraza 1. Bitwa piechoty

Ekfraza 2. Malarstwo w Ratuszu

Ekfraza 3. Opis biegu herosów

Ekfraza 4. Inne malowidło w Ratuszu

Ekfraza 5. Nowy Rok (Kalendy)

Ekfraza 6. Pijaństwo

Ekfraza 7. Wiosna (w stylu swobodnym)

Ekfraza 8. Port

Ekfraza 9. Ogród

Ekfraza 10. Polowanie 

Ekfraza 11. Bitwa morska

Ekfraza 12. Lew chwytający łanię

Ekfraza 13. Herakles i Anteusz

Ekfraza 14. Inne przedstawienie tych samych postaci

Ekfraza 15. Stojący Herakles odziany w skórę lwa

Ekfraza 16. Hera

Ekfraza 17. Odwracająca się Trojanka

Ekfraza 18. Polyksena zabijana przez Neoptolemosa

Ekfraza 19. Prometeusz

Ekfraza 20. Medea

Ekfraza 21. Chimera

Ekfraza 22. Pallas (Atena)

Ekfraza 23. Ajas

Ekfraza 24. Paw

Ekfraza 25. Tychajon (Święty Okręg Losu)

Ekfraza 26. Herakles podnoszący Erymanckiego Dzika

Ekfraza 27. Aleksander założyciel (miasta)

Ekfraza 28. Eteokles i Polineikes

Ekfraza 29. Świąteczne Zgromadzenie

Ekfraza 30. Piękno

 

Ćwiczenie 13. Kwestia ogólna (teza)

Wstęp

Teza 1.

Teza 2.

Teza 3.

 

Ćwiczenie 14. Wprowadzenie prawa

Wstęp

Wprowadzenie prawa nakazującego niezawieranie małżeństwa z kobietami poślubionymi swym zmarłym braciom