Prawobrzeżna Ukraina. Czasy Annienkowa i Bezaka (1864-1868)

Autorzy: Jacek Legieć, Krzysztof Latawiec

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 300

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Praca Depolonizacja Ziem Zabranych (1864-1914) Koncepcje – Mechanizmy decyzyjne – Realizacja t. 1-2 jest efektem wieloletnich prac badawczych prowadzonych w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki. Monografia ma na celu przede wszystkim zgłębienie i usystematyzowanie  stanu wiedzy na temat niezwykle ważnego dla dziejów narodu polskiego programu w polityce wewnętrznej państwa carów, polegającego na depolonizacji Ziem Zabranych po upadku powstania styczniowego. Praca zawiera analizę najcenniejszych dokumentów archiwalnych – głównie raportów politycznych wileńskich i kijowskich generałów gubernatorów, dotyczących koncepcji, mechanizmów decyzyjnych oraz realizacji programu depolonizacji Ziem Zabranych. Publikacja wprowadza do obiegu naukowego nową jakościowo i poznawczo kategorię źródeł pozyskanych po wieloletnich kwerendach w archiwach rosyjskich, litewskich i ukraińskich, które wzbogacają i weryfikują dotychczasowy stan badań dziejów Polaków na Ziemiach Zabranych po upadku powstania styczniowego.

W pierwszej części tomu 2 omówiono pokrótce okoliczności w jakich przyszło działać obu naczelnikom kraju, plany odnośnie do prowadzenia akcji depolonizacyjnej, ich realizację i skutki. Przedstawiono w niej sytuację w prawobrzeżnej Ukrainie przed wybuchem powstania styczniowego, omówiono najważniejsze wydarzenia z nim związane, a ściślej z walkami zbrojnymi na tych terenach. Omówione zostały też  koncepcje prowadzenia polityki rosyjskiej na Ziemiach Zabranych, z uwzględnieniem  specyfiki działań planowanych i podjętych wobec guberni południowo-zachodnich, oraz działaniom  zmierzającym do osłabienia polskiej i wzmocnienia rosyjskiej własności ziemskiej i innych działań depolonizacyjnych. Drugą część publikacji stanowi wybór materiałów źródłowych – notatek, raportów i sprawozdań generałów-gubernatorów lat 1863-1864 i 1865-1868.

Spis treści:

Wstęp  /7

CZĘŚĆ PIERWSZA. Prawobrzeżna Ukraina w latach 1864-1868

Sytuacja na prawobrzeżnej Ukrainie w przededniu powstania styczniowego i w czasie jego trwania

- Przed 1863 rokiem  /17

- Powstanie styczniowe w Kraju Południowo-Zachodnim  /25

Ludzie, koncepcje, mechanizmy decyzyjne  /29

Walka o ziemię i jej rezultaty 

- Konfiskaty, podatek procentowy i inne obciążenia finansowe  /53

- Wzmacnianie rosyjskiej własności ziemskiej  /60

- Ukaz z 10 grudnia 1865 roku  i jego skutki  /68

- Bilans walki o ziemię w latach 1964-1868  /74

Na innych frontach walki z "polską propagandą

- Kwestia włościańska   /79

- Problem drobnej szlachty  /86

- Polityka wobec Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej  /92

- Usuwanie Polaków z urzędów  /104

- Kultura i oświata w Kraju Południowo-Zachodnim  /111

Prawobrzeżna Ukraina w okresie rządów Annienkowa i Bezaka  - próba bilansu  /121

CZĘŚĆ DRUGA. Dokumenty źródłowe

1. Notatka generała-gubernatora Kraju Południowo-Zachodniego Nikołaja Annienkowa o sposobach walki z polskim ruchem rewolucyjnym i depolonizacji kraju (grudzień 1863 roku)  /127

2. Sprawozdanie generała-gubernatora Kraju Południowo-Zachodniego Nikołaja Annienkowa o sytuacji kraju w latach 1863-1864  /135

3. Sprawozdanie generała-gubernatora Kraju Południowo-Zachodniego Aleksandra Bezaka z rządów w kraju od 19 stycznia 1865 do 1 marca 1866 roku  /166

4. Sprawozdanie generała-gubernatora Kraju Południowo-Zachodniego Aleksandra Bezaka z rządów w kraju od 1 marca 1865 do 1 października 1866 roku  /209

5. Sprawozdanie generała-gubernatora Kraju Południowo-Zachodniego Aleksandra Bezaka z rządów w kraju od 1 października 1865 do 15 listopada 1867 roku  /228

6 Sprawozdanie generała-gubernatora Kraju Południowo-Zachodniego Aleksandra Bezaka z rządów w kraju od 15 listopada 1867 do 15 listopada 1868 roku  /260

Bibliografia   /283

Indeks osób  /291

Indeks geograficzny /297