Potoccy herbu Pilawa do początku XVII wieku. Studium genealogiczno-własnościowe

Z radością informujemy, iż wydana w Towarzystwie Naukowym Societas Vistulana publikacja Mariana Wolskiego „Potoccy herbu Pilawa do początku XVII wieku. Studium genealogiczno-własnościowe”, 17 października br. uhonorowana została nagrodą im. Adama Heymowskiego przez Polskie Towarzystwo Heraldyczne.

Najdawniejsze dzieje rodziny Potockich nie zostały w dotychczasowej historiografii należycie przedstawione, choć właśnie ten wczesny okres budził i dotąd budzi szczególne zainteresowanie. Wówczas to bowiem rodziła się potęga rodziny, której wpływ w następnych stuleciach na kierunek oraz jakość rozwoju kraju i narodu był ogromny. Reprezentanci wszystkich trzech omówionych na kartach przedstawianej tu książki pokoleń wiernie i z powodzeniem oddawali się służbie wojskowej, która przynosiła im z czasem coraz bardziej wymierne korzyści materialne, cenioną sławę i uznanie, zarówno wśród szlachty, jak i u monarchy. Potoccy to jednak w niemniejszym stopniu typowi homines economici – ludzie znakomicie rozumiejący mechanizmy gospodarcze, odważnie uczestniczący w obrocie kapitału, śmiało inwestujący, zarówno w dobra ziemskie, jak i lokacje miast, czerpiący zyski z handlu, tak własnymi produktami, jak i z przepływu towarów przez ich dobra. Podobnie jak przedstawiciele innych pnących się w hierarchii społecznej rodzin zabiegali o pozyskanie atrakcyjnie położonych, przez to dochodowych, królewszczyzn i w oparciu o nie budowali kompleksy majątkowe. O pragmatyzmie pierwszych pokoleń Potockich świadczyć może także polityka małżeńska rodziny. Owocem powyższego stał się wielki awans społeczny, niosący ze sobą kolejne nadania ziemskie, urzędy i rosnący wpływ na władcę także w sprawach politycznych. Wypracowane w omawianym tu okresie miejsce wśród ścisłej elity Rzeczypospolitej okazało się – już dzięki przedstawicielom kolejnych pokoleń – trwałe.

Badania Mariana Wolskiego, od lat specjalizującego się w dziejach rycerstwa Polski średniowiecznej i wczesnonowożytnej, historii osadnictwa i genealogii polskich rodzin szlacheckich, przyniosły w wielu punktach wyniki wręcz zaskakujące, a że przy tym zostały interesująco przedstawione, gruntownie udokumentowane, zilustrowane mapami oraz reprodukcjami portretów i dokumentów, opatrzone tablicą genealogiczną i indeksem osobowo-geograficznym – tym więc goręcej warto ich lekturę polecić.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Słowo wstępne  /5

Wprowadzenie  /7

I. Stan badań nad rodziną Potockich. Piśmiennictwo staropolskie i nowsza literatura  /9

II. Ród Pilawów  /29

III. Krąg rodzinny Jakuba Potockiego. Próba rekonstrukcji   /73

IV. Jakub Potocki - podkomorzy halicki   /83

V. Mikołaj Potocki - starosta kamieniecki  /105

VI. Jan Potocki - wojewoda bracławski   /137

VII. Andrzej Potocki - kasztelan kamieniecki   /193

VIII. Jakub Potocki - wojewoda bracławski   /221

IX. Mikołaj Potocki - starościc kamieniecki   /253

X. Stefan Potocki - wojewoda bracławski   /261

XI. Jan Potocki - podkomorzyc halicki  /191

XII. Andrzej Potocki - chorąży kamieniecki   /293

XIII. Stanisław Potocki - podkomorzyc halicki i jego potomkowie  /303

XIV. Stosunki rodzinne  /341

XV. Sprawy majątkowe i gospodarcze   /351

XVI. Potoccy Gradowie z Potoku i Potoccy ze Święcic  /363

Summary  /371

Źródła i literatura   /379

Wykaz skrótów   /399

Wykaz ilustracji i map   /401

Indeks osób i nazw geograficznych  /405