Postawy społeczno-polityczne ziemiaństwa w latach 1939-1945 (na przykładzie dystryktu radomskiego)

Autor: Jerzy Gapys

Rok wydania: 2003

Ilość stron: 403

Oprawa: miękka

Format: 16,0 cm x 23,5 cm

"Zakres terytorialny pracy obejmuje obszar dystryktu radomskiego, który decyzją władz niemieckich został utworzony 26 października 1939 r. Dystrykt radomski, obejmujący obszar 24 431 km2, zamieszkały przez 2 397 tys. osób, składał się z 10 powiatów . Na terenie dystryktu były 34 miasta  302 gminy wiejskie Granice tego terenu nie ulegały w okresie okupacji żadnym zmianom [...]

Dokumenty wytworzone przez administrację okupanta (Urząd Gubernatora Dystryktu - aparat rolny - Radomski Wydział ds. Wyżywienia i Rolnictwa, starostwa powiatowe - Urząd Kreislandwirta, urzędy gminne i Wehrmacht, Statistiche Amt, Rząd Generalnego Gubernatorstwa, Centralny Urząd Rolniczy) , instytucje społeczno-gospodarcze (Rada Główna Opiekuńcza, Polski Czerwony Krzyż, powiatowe spółdzielnie rolniczo-handlowe)  oraz przez organy cywilne i wojskowe Polskiego Państwa Podziemnego (AK, NSZ, BCh, Delegatura, VI Oddział Sztabu Głównodowodzącego Naczelnego Wodza, Antyk, Zbiór Pracy Konspiracyjnej i inne), spuścizna AL, a także akta podworskie należały do najważniejszych źródeł wykorzystanych w pracy i to one stanowią podstawową bazę źródłową opracowania. Uwzględniono zarówno dokumentację przechowywaną w archiwach centralnych, jak i regionalnych..."

(ze Wstępu)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /9

Wstęp  /13

Rozdział I. Postawy ziemian wobec polityki rolnej okupanta w latach 1939-1945  /19

1. Wrzesień 1939 i jego wpływ na postawy ziemiaństwa  /19

2. Założenia okupacyjnej polityki rolnej, zarządzanie rolnictwem, struktura i kompetencje niemieckiej administracji rolnej  /30

2.1. Ingerencja okupanta w stosunki własnościowe wielkiej własności ziemskiej  /51

2.2. Ziemianie w administracji rolnej okupanta  ich postawy  /61

3. Wpływ polityki okupanta na sytuację ekonomiczną majątków ziemskich w latach 1939-1942  /77

3.1. Polityka preferencyjna władz niemieckich wobec wielkiej własności ziemskiej  /77

3.1.1. Podatki i świadczenia publiczne wielkiej własności ziemskiej  /85

3.1.2. Zabiegi niemieckie zmierzające do doinwestowania wielkiej własności ziemskiej  /89

3.1.3. Sytuacja ekonomiczna wielkiej własności ziemskiej a eksploatacja gospodarcza  /101

4. Postawy ziemiaństwa wobec zaostrzenia kursu względem wielkiej własności 1942-1945   /108

4.1. Kierunki, koszty produkcji i finansowanie gospodarki folwarcznej  /108

4.2. System kontyngentowy a eksploatacja gospodarcza wielkiej własności ziemskiej  /115

4.3. Sytuacja ekonomiczna wielkiej własności (pod koniec wojny)  /124

Rozdział II. Deformacja struktury społecznej ziemiaństwa  /129

1. Liczebność środowiska ziemskiego w okresie wojny  /129

2. Ruchy migracyjne ziemiaństwa  /136

3. Zmiany w strukturze społecznej ziemiaństwa  /143

3.1. Wpływ polityki okupanta na strukturę społeczną ziemiaństwa  /143

3.2. Wpływ wojny na więzi środowiskowe ziemiaństwa  /150

3.3. Stosunek ziemiaństwa do zachodzących przemian  i zjawisk na wsi oraz wzajemne relacje ziemian z mieszkańcami wsi  /168

Rozdział III. Udział ziemian w życiu społecznym  /199

1. Warunki aktywności społecznej ziemiaństwa  /199

2. Aktywność sfer ziemiańskich w ramach RGO  /204

2.1. Udział i rola ziemian w strukturach organizacyjnych RGO  /204

2.2. Ofiarność ziemian na rzecz RGO i pomoc wysiedleńcom /229

3. Udział ziemiaństwa w pracy PCK  /246

3.1. Udział ziemian w strukturach organizacyjnych stowarzyszenia i ich ofiarność  /246

4. Współdziałanie ziemiaństwa ze środowiskiem lokalnym w zakresie opieki społecznej /262

4.1. Pomoc ziemiaństwa dla ludności żydowskiej /262

4.2. Ziemianie wobec tajnego nauczania  /275

Rozdział IV. Aktywność polityczna ziemiaństwa  /285

1. Sympatie polityczne ziemian u progu wojny /285

2. Sfery ziemiańskie a próby pozyskania ich przez okupanta do współpracy politycznej  /291

3. Polityczne inicjatywy środowiska ziemiańskiego i jego stosunek do najistotniejszych wydarzeń społeczno-politycznych  /298

4. Początki konspiracji zbrojnej /313

5. Zaangażowanie sfer ziemiańskich w działalność Armii Krajowej /320

5.1. "Uprawa"- "Tarcza" - organizacja środowiskowa ziemian  /320

6. Obywatele ziemscy wobec Narodowych Sił Zbrojnych /342

7. Postawy ziemian wobec partyzantki ludowej  /351

8. Stanowisko obywateli ziemskich wobec podziemia komunistycznego  /357

Zakończenie  /367

Bibliografia i źródła  /373

Indeks nazwisk  /391

Spis tabel i wykresów /405