Portret szlachty czasów stanisławowskich, epoki kryzysu, odrodzenia i upadku Rzeczypospolitej w pamięnikach polskich

Autor: Dariusz Rolnik

Rok wydania: 2009

Liczba stron: 616

Okładka: miękka

Format: 17,0  cm x 24,0 cm

Uwaga - okładka posiada nieznaczne zagięcia

Zebrany materiał doskonale nadaje się do tworzenia stereotypowego portretu szlachty polskiej, zawiera bowiem odbicie myśli ówczesnego społeczeństwa dotyczące ocen jego funkcjonowania w strukturach Rzeczypospolitej stanisławowskiej. Pokazuje też, jak zmieniały się one w miarę upływu lat - pokoleń - epok. Ujawnia pragnienia, uczucia społeczeństwa oraz jego elit wobec państwa, otaczającej rzeczywistości i ludzi żyjących obok, również innych stanów czy nawet innych grup narodowych. To materiał - wręcz najlepszy - "do poznania umysłowości całego lub pewnego odłamu społeczeństwa w pewnym okresie".

(fragment Wstępu )

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział 1. Szlachta w kręgu rodziny i gospodarstwa - o spokój, trwałość i potęgę rodu  /51

Domowe i rodzinne zacisze - o miłości rodzicielskiej i postrzeganiu "świata zewnętrznego"  /52

Zgiełk gospodarstwa - o podejściu do rodowego majątku, pieniędzy, zysku i pomyślności ekonomicznej  /71

Poddani i partnerzy - o dobroci i zdrowym rozsądku  /81

W sąsiedzkim kręgu - o przyjaźni, gościnności i kłótliwości  /117

Cień przeszłości i tradycji - o dobrym wychowaniu i naukach  /139

Blask i blichtr stolicy i zagranicy - o pozytywnych i złych wzorcach edukacji  /168

Rozdział 2. Obywatele wobec państwa i w życiu publicznym - o trwanie i dobro Rzeczypospolitej-Ojczyzny  /102

W kręgu dobrego obywatela - między rodziną a państwem  /193

W drodze po zaszczyty i urzędy - między służbą Ojczyźnie a prywatą  /200

W polityce i życiu publicznym - między egoizmem, obojętnością, strachem i odwagą  /211

W trosce o Ojczyznę - między wolnością osobistą a obowiązkiem wobec państwa  /268

W kontaktach z sąsiadami-zaborcami - między uległością, pragmatyzmem a miłością Ojczyzny  /330

Marzenia obywatela o państwie i Ojczyźnie - między imaginacją a rzeczywistością  /387

Rozdział 3. Stan wojskowy w Rzeczypospolitej - szlachcic zarobkujący czy obywatel w służbie Ojczyzny  /432

W państwie - o akceptacją i szacunek  /432

W wojsku - o żołd i rangę  /452

W Ojczyźnie - o honor i uznanie  /466

Rozdział 4. Duchowni w państwie szlacheckim - szlachcic w sutannie i habicie, czyli między Rzeczypospolitą a "niebieską ojczyzną"  /479

W kościele i państwie - między bogactwem, ubóstwem a posługą kapłańską  /479

W Rzeczypospolitej - między polityką, karierą i Kościołem  /494

W kręgu obowiązków - między "niebieską" a ziemską Ojczyzną  /520

Zakończenie  /540

Bibliografia  /550

Indeks osobowy  /591

Summary  /609

Resume  /612