Polskie rehabilitacje. Wybrane zagadnienia polityki karnej władz PRL w latach 1953 - 1957

Autor: Arkadiusz Kutkowski

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 584

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Książka jest opisem polityki karnej władz PRL w latach 1953–1957. Jednym z jej wyznaczników były rehabilitacje. Rozumiano przez nie z jednej strony wyrównanie krzywd wyrządzonych działaniami funkcjonariuszy państwa komunistycznego, a z drugiej – rozliczanie tych funkcjonariuszy na drodze dyscyplinarnej i prawnokarnej. Opis ten więc wpisuje się w dyskusję na temat charakteru przemian dokonujących się w Polsce w tamtym czasie. Autor podaje przykłady procesów rehabilitacyjnych, dużo miejsca poświęca też analizie ich dynamiki i wyznaczników, wśród których wymienia zmiany, jakie nastąpiły w ZSRR po śmierci Stalina.

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział 1. Dziedzictwo terroru /15

Doktrynalne założenia terroru komunistycznego /15

Terror lat 1944-1956 w realiach polskiego państwa komunistycznego  /23

• Straceni na podstawie wyroków sądowych oraz zmarli w więzieniach i obozach pracy  /43
• Aresztowania dokonane przez UBP w latach 1944-1956  /44
• Aresztowania dokonane przez organa Informacji Wojska Polskiego w latach 1944-1956  /44
• Skazani przez sądy wojskowe  /45
• Ukarani przez kolegia karno-administracyjne  /46
• Skazani orzeczeniami Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym /47
• Represjonowani na podstawie przepisów o egzekucji obowiązkowych dostaw produktów rolnych  /48
• Stosowanie przepisów o przestrzeganiu socjalistycznej dyscypliny pracy  /50

Próby walki ze zjawiskiem bezprawia w latach 1945-1953  /51

Rozdział II. Narzędzia prawne i instytucjonalne korygowania polityki karnej w komunistycznym państwie polskim  /65

Uwagi wstępne: państwo komunistyczne - czyli jakie? /65

Narzędzia prawne rehabilitacji  /66

Instytucje procedur rehabilitacyjnych  /78

• Generalna Prokuratura PRL i jednostki prokuratury powszechnej   /78
• Ministerstwo Sprawiedliwości  /85
• Naczelna Prokuratura Wojskowa i prokuratury wojskowe /91
• Sąd Najwyższy i sądy powszechne  /99
• Najwyższy Sąd Wojskowy i sądownictwo wojskowe /104
• Centralna Komisja Kontroli Partyjnej  /114

Rozdział III. W kierunku rehabilitacji  /117

Śmierć Józefa Stalina i jej konsekwencje  /117

• Sto dni Berii  /117
• Upadek Berii /124
• Chruszczow i walka z beriowszczyzną  /128

Rok 1953 w Polsce /133

• Żałoba w państwie Bieruta /133
• Śladami Berii /139
• Bierut i jego bój o "praworządność"  /146
• Początki walki z beriowszczyzną  /149
• "Akcja lipcowa"  /154
• Na tropach rozprawy z "wrogiem wewnętrznym"  /163
• Wojskowy wymiar sprawiedliwości i przemiany roku 1953  /167
• Sprawa Zofii Kuszyńskiej  /173
• Sprawa Stefana Ledwiga  /182
• Jesień 1953 r. i zahamowanie tempa przemian  /185

Rok 1954. II Zjazd PZPR i jego konsekwencje /194

Efekt Światły: "Za kulisami bezpieki i partii"  /223

Rok 1955: Wyhamowana odnowa /243

Po XX Zjeździe KPZR  /277

• Przebieg zjazdu  /277
• Rehabilitacja Komunistycznej Partii Polski  /282

Śmierć Bieruta /287

"Przesilenie wiosenne"  /299

Amnestia z kwietnia 1956 r.  /311

Rozdział IV. Akcja rehabilitacyjna /329

Wołanie o sprawiedliwość  /329

Początki akcji rehabilitacyjnej  /342

Odwilż i bunt. Polska latem i jesienią 1956 r.  /357

VIII Plenum KC. Czas Władysława Gomułki  /364

Walka na słowa, rezolucje i uchwały  /369

Rozliczenia z aparatem bezpieczeństwa  /379

Rozliczenia z wojskowym wymiarem sprawiedliwości i Informacją Wojskową  /392

Rozliczenia z prokuraturą i sądownictwem powszechnym  /405

Ustawa o odpowiedzialności państwa  /416

Proces Moczarskiego. Kulminacja akcji rehabilitacyjnej  /431

Rehabilitacje: wybrane przykłady  /474

Zakończenie  /491

Aneks  /497

Wykaz skrótów  /505

Indeks nazwisk  /509

Indeks geograficzny  /523

Ilustracje  /551