Polskie pociągi pancerne 1921-1939

Autor: Adam Jońca

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 392

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 26,5 cm

 

Jednym z ważniejszych środków bojowych wykorzystywanych w wojnie polsko-ukraińskiej lat 1918-1919 oraz wojnie polsko-bolszewickiej z lat 1919-1920 były pociągi pancerne. W wojnie ruchowej, z nieustabilizowanymi frontami, były groźną i skuteczną bronią. Ich rola w Powstaniu Wielkopolskim była mniejsza, bo inny był charakter walk, ale warto odnotować choćby tylko pociąg pancerny „Poznańczyk” i zdobycie dzięki jego działaniom Ostrowa Wielkopolskiego i Krotoszyna. Pociągi pancerne pokazały też swoją przydatność w III Powstaniu Śląskim, a przecież warunki działania były całkiem inne niż na wschodzie. Nie było wielkich, pustych przestrzeni, ale była za to, jak to się określa w terenie przemysłowym: gęsta sieć torów i bocznic.

Tom „Polskie pociągi pancerne” ogranicza się do okresu od roku 1921, czyli zakończenia wojny z Rosją sowiecką, do września 1939 roku, gdy napaść niemiecka (a 17 dni później również sowiecka) rozpoczęły nową światową wojnę.
We wrześniu 1939 roku pojechało do walki 10 pociągów regularnych, powstało też kilka pociągów improwizowanych. Warto podkreślić, że te czterodziałowe baterie, bo tym przecież w istocie były polskie pociągi pancerne tego okresu, zdołały zadać nieprzyjacielowi dotkliwe straty. Najkrócej walczący „Groźny” nie został wyeliminowany z walki przez nieprzyjaciela tylko przez zbyt szybko wysadzony most, a „Śmiały”, „Bartosz Głowacki” czy „Marszałek” były najzupełniej sprawne po trzech tygodniach walk. Również „Piłsudczyk” walczył trzy tygodnie i, dopiero gdy już nie miał czym strzelać, został wykolejony przez własną załogę.

Album prezentuje polskie pociągi pancerne zarówno od strony technicznej, jak i, choć do pewnego stopnia w ograniczonym zakresie, ich historię. Prócz warstwy tekstowej zawiera 600 archiwalnych fotografii, 120 barwnych rysunków parowozów i wagonów pancernych, utrzymanych w jednolitej skali, mapki oraz reprodukcje stron istotnych dokumentów.

Spis treści:

CZĘŚĆ I. Pociągi pancerne  /9

Technika i organizacja  /10

Historia w skrócie /12

Skład bojowy  /22

Platformy  /23

Czołowy wagon artyleryjski  /24

Tylny wagon artyleryjski /24

Artyleria pociągu pancernego /24

Broń maszynowa  /26

Wagon szturmowy  /29

Parowozy pancerne /30

Wagon elektro-spalinowy wz.28  /31

Lokomotywa elektro-spalinowa  /32

Drezyny pancerne  /34

Drezyna pancerna Tatra  /34

Drezyna pancerna R  /39

Drezyna pancerna lekka TK  /44

Tankietka z radiostacją  /46

Tankietka TKW  /50

Drezyna pancerna 7TP /51

Sprzęt motorowy  /54

Samochody szynowe i prowadnice /56

DYSLOKACJA  /60

W roku 1921  /62

Poznań-Górczyn  /62

Jabłonna-Legionowo /63

Niepołomice i Bonarka  /68

Poligony  /76

CZĘŚĆ II. 1921-1929  /79

Pociągi pancerne 1921-1923  /80

Pociągi pancerne 1924-1929  /90

Pociąg pancerny P.P.1. Danuta  /97

Lokomotywa  /97

Wagony artyleryjskie /102

Wagon szturmowy  /102

Pociąg pancerny P.P.2. Generał Sosnkowski  /103

Lokomotywa /104

Wagony artyleryjskie /106

Wagon szturmowy  /109

Pociąg pancerny P.P.3 Paderewski  /110

Lokomotywa  /110

Wagony artyleryjskie  /111

Wagon szturmowy  /111

Pociąg Pancerny P.P.4. Śmierć  /112

Lokomotywa  /112

Wagony artyleryjskie  /112

Wagon szturmowy  /112

Pociąg pancerny P.P.11 Poznańczyk  /115

Lokomotywa  /115

Wagony artyleryjskie /115

Wagon szturmowy  /115

Pociąg pancerny P.P.12 Zagończyk  /120

Lokomotywa /120

Wagony artyleryjskie  /120

Wagon szturmowy /120

Pociąg Pancerny P.P.5 Śmiały /123

Lokomotywa /123

Wagony artyleryjskie  /123

CZĘŚĆ III. 1930-1939  /143

1. Dywizjon pociągów pancernych  /144

Pociąg Pancerny P.P.11 (P.P.1 Danuta)  /151

Lokomotywa  /156

Wagony artyleryjskie  /157

Wagon szturmowy  /161

Platformy bojowe  /162

Pluton drezyn  /162

Skład gospodarczy /162

"Danuta" we wrześniu 1939 roku  /163

Pociąg pancerny P.P.12 (P.P.11 Poznańczyk)  /173

Lokomotywa  /177

Wagony artyleryjskie  /178

Wagon szturmowy  /178

Platformy bojowe /179

Pluton drezyn  /180

Skład gospodarczy  /180

"Poznańczyk" we wrześniu 1939 roku  /180

Pociąg Pancerny P.P.13 (P.P.2 Generał Sosnkowski)  /193

Lokomotywa /193

Wagony artyleryjskie  /195

Wagon szturmowy  /199

Platformy bojowe /200

Pluton drezyn  /200

Skład gospodarczy  /201

"Generał Sosnkowski" we wrześniu 1939 roku  /201

Pociąg Pancerny P.P.14 (P.P.3 Paderewski)  /211

Lokomotywa /211

Wagony artyleryjskie  /213

Wagon szturmowy  /216

Platformy bojowe  /216

Pluton drezyn  /216

Skład gospodarczy  /216

"Paderewski" we wrześniu 1939 roku  /217

Pociąg pancerny P.P. 15 (P.P.4 Śmierć)  /223

Lokomotywa /223

Wagony artyleryjskie  /223

Wagon szturmowy  /230

Platformy bojowe  /230

Pluton drezyn /230

Skład gospodarczy  /230

"Śmierć" we wrześniu 1939 roku  /231

Samodzielny pluton drezyn 1. D.P.P.  /239

2. Dywizjon pociągów pancernych  /242

Pociąg Pancerny P.P.51 (P.P.9. I. Marszałek)  /247

Lokomotywa  /249

Wagony artyleryjskie  /251

Wagon szturmowy  /255

Platformy bojowe  /256

Pluton drezyn  /256

Skład gospodarczy  /256

"Marszałek" we wrześniu 1939 roku  /257

Pociąg Pancerny P.P.52 (P.P.7 Piłsudczyk)  /263

Lokomotywa  /265

Wagony artyleryjskie  /270

Wagon szturmowy  /273

Platformy bojowe  /274

Pluton drezyn  /274

Skład gospodarczy  /274

"Piłsudczyk" we wrześniu 1939 roku /274

 Pociąg Pancerny P.P.53 (P.P.5 Śmiały)  /287

Lokomotywa  /287

Wagony artyleryjskie  /290

Wagon szturmowy  /291

Platformy bojowe /292

Pluton drezyn  /292

Skład gospodarczy  /292

"Śmiały" we wrześniu 1939 roku  /292

Pociąg Pancerny P.P.54 (P.P.6 Groźny)  /301

Lokomotywa  /303

Wagony artyleryjskie  /303

Wagon szturmowy /308

Platformy bojowe   /308

Pluton drezyn  /309

Skład gospodarczy  /309

"Groźny" we wrześniu 1939 roku /315

Pociąg Pancerny P.P.55 (P.P.10 Bartosz Głowacki)  /319

Lokomotywa  /321

Wagony artyleryjskie  /321

Wagon szturmowy  /323

Platformy bojowe  /324

Pluton drezyn  /326

Skład gospodarczy  /326

"Bartosz Głowacki" we wrześniu 1939 roku  /326

ANEKS  /334

Drezyny nierozpoznane  /336

Pociągi improwizowane  /338

I pociąg LOW  /338

II pociąg LOW  /339

Pociąg pancerny Smok Kaszubski  /432

Pociąg Palmiry-Warszawa  /343

Pociąg "wileński"  /323

I i II pociąg Obrony Warszawy  /343

SKŁADY GOSPODARCZE  /344

Parowozy  /346

Wagony mieszkalne oficerskie  /353

Wagony mieszkalne żołnierskie  /355

Wagony mieszkalne podoficerskie  /360

Wagon-kancelaria  /362

Wagon-izba chorych  /364

Wagon-kuchnia  /365

Wagon-warsztat  /365

Wagon-magazyn materiałów pędnych  /365

Wagon-maszyny amunicyjne  /365

Wagon-magazyn techniczny i broni strzeleckiej  /367

Platformy  /367

Węglarka  /371

Cysterna  /373

Wagon-wartownia  /375

SKŁADY EWAKUACYJNE  /376

Pociąg ewakuacyjny 2. Dywizjonu Pociągów Pancernych - I  /378

Pociąg ewakuacyjny 2. Dywizjonu Pociągów Pancernych - II  /379

Pociąg szkolny Ośrodka Zapasowego  2. Dywizjonu Pociągów Pancernych. Ewakuacyjny - III /381

Pociąg ewakuacyjny 1. Dywizjonu Pociągów Pancernych   /390