Polskie Organizacje Kombatanckie w Wielkiej Brytanii w latach 1945-1948

Autor: Tadeusz Kondracki

Rok wydania: 2007

Liczba stron: 528

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,5 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

Dr Tadeusz Kondracki (ur. 1956) - pracuje w Instytucie Historii PAN w Warszawie. Jego podstawowe zainteresowania badawcze dotyczą historii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1939-1947 oraz dziejów polskich organizacji kombatanckich w Wielkiej Brytanii po 1945 r. Jest autorem wielu publikacji, w tym książek: Niszczyciel ORP „Orkan” 1942—1943 (Warszawa 1994), Historia Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii 1946—1996 (Londyn 1996), Stowarzyszenie Marynarki Wojennej 1945—1992 (Gdynia 2003), Polskie Towarzystwo Historyczne w latach 1918—1939 (Toruń 2006). Laureat nagrody „Za osiągnięcia w badaniach polonijnych” (2000). Zajmuje się też popularyzacją historii, głównie jako współautor licznych telewizyjnych filmów i programów dokumentalnych, np. cyklu „Powstanie Warszawskie” (1994) i „Warszawskiego Magazynu Historycznego” (1994-1997).

Zasadniczym celem pracy jest określenie miejsca, jakie w procesach adaptacji personelu Polskich Sił Zbrojnych do życia na emigracji w Wielkiej Brytanii odegrały główne polskie organizacje kombatanckie, powstałe w okresie od czerwca do listopada 1945 roku w trzech częściach składowych PSZ. Były to, kolejno: Samopomoc Lotnicza, Samopomoc Wojska (późniejsze Stowarzyszenie Polskich Kombatantów) oraz Samopomoc Marynarki Wojennej. W ramach tych organizacji wykształciły się struktury odpowiedzialne za rozległy zakres prac - od kwestii zatrudnienia i opieki, po sprawy emigracji. W pracy nakreślono schyłkową, mało wcześniej badaną, fazę dziejów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1945-1947). Jest to więc historia przełomowej fazy istnienia Wojska Polskiego na obczyźnie i przemian, które - rozgrywając się w ramach Polskich Sił Zbrojnych - dały początek nowej polskiej emigracji politycznej na Wyspach Brytyjskich.

(opis wydawcy)

Spis treści: 

Wstęp     /5

Rozdział I - Geneza ruchów kombatanckich  /21

Początki organizacji kombatanckich w Europie    /21

Dzień dzisiejszy światowego ruchu kombatanckiego    /27

Wpływ wojny na psychikę kombatantów    /29

Kombatanci-kobiety    /40

Rola organizacji kombatanckich w życiu środowisk byłych żołnierzy    /47

Specyficzne cechy polskich organizacji kombatanckich na emigracji    /47

Rozdział II - Początki polskiego ruchu kombatanckiego w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej  /64

Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie w latach 1945-1947 (od zakończenia wojny w Europie do demobilizacji)   /64

Wojska Lądowe    /65

Polskie Siły Powietrzne   /92

Polska Marynarka Wojenna   /103

Początki Samopomocy Wojska (Stowarzyszenia Polskich Kombatantów), Samopomocy Lotniczej i Samopomocy Marynarki Wojennej. Instytucje, mechanizmy działania, personalia    /107

Samopomoc Lotnicza (czerwiec-lipiec 1945 r.)   /108

Samopomoc Wojska (sierpień-październik 1945 r.)   /126

Samopomoc Marynarki Wojennej (listopad 1945 r.)   /151

Komitet Porozumiewawczy Trzech Samopomocy    /168

Rozdział III - „Z wojskowych szeregów do życia cywilnego”   /171

Czy wolno nam złożyć broń? Rozterki i spory ideowe w pierwszej fazie działalności trzech samopomocy   /171

Środowisko Wojsk Lądowych    /176

Środowisko Polskich Sił Powietrznych   /209

Środowisko Polskiej Marynarki Wojennej    /219

Ewolucja struktur organizacyjnych trzech samopomocy     /227 

Samopomoc Wojska (Stowarzyszenie Polskich Kombatantów)    /228

Samopomoc Lotnicza    /255

Samopomoc Marynarki Wojennej    /280

Rozdział IV - „Dla dobra żołnierza polskiego"   /290

Zakres działalności trzech samopomocy    /290

Zaplecze materialne działalności kombatanckiej    /293

Dział zatrudnienia w pracy trzech samopomocy    /295

Dział emigracyjny w pracy trzech samopomocy   /300

Dział opieki społecznej (welfare)  /306

Wydawnictwa (prasa) trzech samopomocy     /313

Działalność kulturalno-oświatowa    /324

Sport    /340

Życie codzienne kombatantów polskich w Wielkiej Brytanii    /343

Mobilność     /343

Praca    /364

Warunki mieszkaniowe    /382

Wyżywienie    /393

Rozdział V - Polityczne uwarunkowania działalności trzech samopomocy   /402

W optyce wroga. Polscy kombatanci w Wielkiej Brytanii w świetle materiałów przedstawicielstw dyplomatycznych władz „warszawskich”    /402

Jaka była wiedza na temat PSZ i organizacji kombatanckich oraz współpraca z czynnikami brytyjskimi? /404

Zagadnienie repatriacji    /407

Zagadnienie Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia    /410

Zagadnienie polskich organizacji kombatanckich w Wielkiej Brytanii     /413

Inne zagadnienia sporne    /418

Działania organizacyjno-propagandowe przedstawicielstw dyplomatycznych władz „warszawskich”    /419

„Dzień wolności dla Polski nadejdzie”. Koncepcje walki o Polskę w programach i działalności polskich organizacji kombatanckich w Wielkiej Brytanii      /426

Zagadnienia ideowe i polityczne w pracy trzech samopomocy:

Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Samopomocy Lotniczej i Samopomocy Marynarki Wojennej   /432

Nowe kierunki w polskim środowisku kombatanckim w Wielkiej Brytanii od 1948 roku (struktura Sekretariatu Kół Oddziałowych)    /447

Zakończenie   /473

Summary   /484

Bibliografia     /488

Wykaz skrótów   /508

Spis tablic   /514

Indeks osób   /517