Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE)

Autorzy: Jacek Tebinka, Anna Zapalec

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 580

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Książka jest studium przygotowanym przez dwoje doświadczonych badaczy o jednym z najsłabiej zbadanych problemów dotyczących dziejów Polski w II wojnie światowej i relacji polsko-brytyjskich. Brakowało na rynku czytelniczym krytycznej syntezy historii Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE) i o roli Polski w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu.

W książce szeroko ukazano uwarunkowania i miejsce Polski w brytyjskich planach strategicznych w latach 1939-1945 oraz scharakteryzowano genezę i kontakty polsko-brytyjskie w zakresie wspierania Polskiego Państwa Podziemnego. Praca przynosi także nowe ustalenia dotyczące sfery polityki Wielkiej Brytanii wobec sprawy polskiej, w tym m.in. Katynia, konferencji jałtańskiej i prób wykorzystania SOE przez Winstona Churchilla do usunięcia rządu Tomasza Arciszewskiego.

Monografia została oparta na wielu nowych i do niedawna tajnych źródłach, które znacząco poszerzają wiedzę o stosunkach polsko-brytyjskich w czasie II wojny światowej. W efekcie powstało interesujące opracowanie, w którym przedstawiano brytyjską politykę i strategię wspierania polskiego ruchu oporu oraz jego miejsce i znaczenie w planach Londynu w czasie wojny.

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział I: Początek: wiosna 1939 - lato 1940  /21

Pierwsze brytyjskie plany działań nieregularnych wobec Trzeciej Rzeszy /22

Kontakty brytyjskie z polskim wywiadem w sprawie sabotażu i dywersji przed wybuchem wojny  /27

Brytyjska obecność podczas kampanii polskiej w 1939 r.  /44

Efekty brytyjskich działań w Polsce we wrześniu 1939 r.  /60

Początki budowy ruchu oporu w Polsce a cele brytyjskiej wojny nieregularnej  /63

Współdziałanie Brytyjczyków z Polakami na Węgrzech i w Rumunii w zakresie wywiadu i sabotażu   /87

Kontakty polsko-brytyjskie związane z polskim ruchem oporu po klęsce Francji  /90

Rozdział II: Powstanie Sekcji Polskiej SOE. Kontakty z Polakami do czerwca 1941 r.  /94

"Pracować na długą falę" - reorganizacja dowodzenia i struktur konspiracyjnych w okupowanej Polsce po klęsce Francji   /95

Powstanie Polskiej Sekcji SOE   /101

Brytyjskie wsparcie dla budowy łączności radiowej i konspiracyjnych szlaków lądowych z Polską  /112

Początki polsko-brytyjskiej współpracy w sprawie lotów łącznikowych do Polski   /119

Pierwsze szkolenia żołnierzy polskich do zadań specjalnych  /123

Operacja "Adoplphus"  /131

Wsparcie dla konspiracji cywilnej w okupowanej Polsce  /134

Powstanie i zadania sekcji EU/P. Początki Akcji Kontynentalnej  /137

Sabotaż i dywersja  /141

Koncepcja powstania powszechnego w planach polskich i brytyjskich  /145

Propaganda dywersyjna  /155

Początki współpracy Sekcji Polskiej SOE w sprawie brytyjskich jeńców wojennych  /156

Churchil, Foreign Office i Treasury wobec rozwoju i wspierania polskiego ruchu oporu  /159

Rozdział III: Od "podpalenia Europy" do dywersji i sabotażu, lipiec 1941-1942/1943   /163

Zabiegi o utworzenie polskiej eskadry transportowo-łącznikowej oraz dalsze loty do Polski  /165

"Polish Plan". Dyskusje wokół powstania powszechnego  /178

Wspieranie sabotażu i dywersji w Polsce po ataku Trzeciej Rzeszy na ZSRR  /210

"Big Scheme"  /217

Akcja "Wieniec"  /226

Rozdział IV: Działania SOE w Wielkiej Brytanii i poza jej granicami na rzecz polskiego ruchu oporu, lipiec 1941-1942/1943  /229

Szkolenie cichociemnych /231

Szkoły treningowe /232

Nabór kandydatów  /235

Programy szkoleniowe /236

Kursy zaprawy fizycznej, psychotechniczny i spadochronowy  /237

Kurs walki konspiracyjnej (dywersyjny)  /239

Kurs odprawowy  /240

Inne kursy  /241

Brytyjskie wsparcie w zakresie łączności radiowej i lądowej  /244

Kontakty z NKWD i OSS w sprawach polskich  /256

Współpraca polsko-brytyjska w zakresie propagandy antyniemieckiej  /261

British Broadcasting Corporation (BBC)  /261

Political Warfare Executive (PWE)  /263

Rozwój Akcji Kontynentalnej  /271

"Angelica" - "Monika"  /271

Sprawa "Adjudicate" - "Nurmi"  /271

"Saintly" - "Soledad"  /274

"Inflexion" - "Felicja"  /274

Wojskowa strona Akcji Kontynentalnej  /275

SOE wobec informacji o zagładzie Żydów w Polsce  /277

SOE a niemiecka akcja wysiedleńcza na Zamojszczyźnie  /287

Kontakty Sekcji Polskiej SOE z innymi służbami specjalnymi w sprawie jeńców i uchodźców wojennych  /293

Rozdział V: W cieniu kryzysu w stosunkach polsko-radzieckich, marzec-listopad 1943  /296

Operacje lotnicze do Polski w okresie "Intonacji"  /297

Sabotaż, dywersja, dyskusje wokół polskiego powstania powszechnego  /299

SOE wobec zbrodni katyńskiej  /306

Powstanie w getcie warszawskim  /307

Nowe przygotowania do operacji lotniczych do Polski  /310

Okres po zerwaniu polsko-radzieckich stosunków dyplomatycznych /311

Aresztowanie gen. Stefana Grota-Roweckiego i śmierć gen. Władysława Sikorskiego  /320

Współpraca SOE po śmierci gen. Sikorskiego  /325

Nowy sezon lotów do Polski - "Riposta"  /333

Zmiany w kierownictwie SOE. Cele strategiczne w drugiej połowie 1943 r.  /337

Zmiany w kwestii lotów do Polski  /346

Konferencja w Teheranie  /350

Rozdział VI: Od nadziei do rozczarowania, grudzień 1943 - lipiec 1944  /353

SOE wobec problemów w stosunkach polsko-radzieckich /354

Wsparcie dla polskiego sabotażu i dywersji  /356

Sytuacja po konferencji w Teheranie  /357

Stanowisko wobec wkraczania Armii Czerwonej na ziemie polskie  /363

Decyzje o pomocy dla AK  /370

Dyskusje o polskiej granicy wschodniej  /371

Operacja "Jula"  /374

Zwiększenie lotów do Polski  /377

Operacja "Wildhorn I" i misja "Denham"  /380

Okres przygotowań do "Overlord"  /382

SOE wobec AK w okresie operacji "Bagration"  /394

Ostatnie tygodnie przed wybuchem powstania warszawskiego  /398

Rozdział VII: Powstanie warszawskie  /406

Rozdział VIII: Po katastrofie, październik 1944 - luty 1945  /445

Sytuacja po upadku powstania warszawskiego /445

Upadek rządu Mikołajczyka  /451

SOE wobec powstania rządu Tomasza Arciszewskiego  /454

Łączność z AK /456

Wsparcie dla Armii Krajowej w końcowej fazie wojny  /457

Misja "Freston"  /462

Zakończenie lotów do Polski  /464

Powstanie Rządu Tymczasowego RP  /466

Ostatnie działania SOE w sprawie wsparcia polskiego ruchu oporu  /468

Próba SOE usunięcia rządu Tomasza Arciszewskiego  /473

SOE wobec konferencji w Jałcie  /475

Rozdział IX: Koniec współpracy polsko-brytyjskiej i rozwiązanie SOE, luty 1945 - styczeń 1946  /486

Po konferencji w Jałcie  /486

Plany wysłania brytyjskiej misji obserwacyjnej do Polski  /489

SOE wobec polskich współpracowników i agentów   /492

Aresztowanie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego  /494

Relacje członków Misji "Freston" i alianckich jeńców wojennych o sytuacji w Polsce  /496

Ostatnie tygodnie wojny  /499

Powstanie praskie  /502

Zakończenie polsko-brytyjskiej współpracy w dziedzinie operacji specjalnych  /503

Proces szesnastu i powstanie TRJN  /509

Stopniowe zamykanie Sekcji Polskiej SOE  /514

Rozwiązanie SOE  /525

Zakończenie  /530

Wykaz skrótów i kryptonimów  /541

Bibliografia /545

Summary  /562

Indeks osób /564