Polska kultura religijna. Studia o polskiej religijności na przestrzeni wieków

Redakcja: Łukasz Burkiewicz, Izabela Kaczmarzyk, Justyna Łukaszewska-Haberkowa, Leszek Zinkow

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 594

Okładka: twarda

Format: 16,0 cm x 24,0 cm

Języki: polski, angielski (w języku angielskim napisane są krótkie podsumowania do każdego studium; na język angielski przetłumaczony został także wstęp Tomasza Homy "Kilka słów o kulturze")

Tom studiów pt. "Polska kultura religijna" pomieścił w sobie prace badaczy reprezentujących różne uczelnie, środowiska, specjalności i pokolenia; różny jest też ich charakter – znajdziemy tu napisane z rozmachem ujęcia syntetyczne problemów o szerokim zakresie chronologicznym, jak i drobne, „szczególarskie” przyczynki. Tytułowa „kultura religijna” to – jak się okazuje – bardzo rozległy obszar badawczy, wspólny dla wielu dyscyplin, których przedstawiciele mogą go uprawiać z niemałym pożytkiem.

(Dr hab. Grzegorz Nieć, prof. UP)

Monografia powstała dzięki pasji naukowej kilkudziesięciu badaczy zafascynowanych fenomenem polskiej religijności. Na jej ostateczny kształt złożyły się teksty zamieszczone w pięciu obszernych rozdziałach zatytułowanych: Historia, Lingua, Musica, Ars i Varia. Taki zamysł redakcyjny pozwolił na zaprezentowanie bogactwa zagadnień obejmujących między innymi: różne wytwory pisarstwa religijnego, twórczości muzycznej i architektury sakralnej, rozwój ruchu pielgrzymkowego i ośrodków kultu, funkcjonowanie mniejszości wyznaniowych, a także szereg innych zjawisk, procesów i wydarzeń współtworzących historię Kościoła na przestrzeni wieków.
Wielość tematów oraz ich geograficzna i chronologiczna rozpiętość bez wątpienia czynią z niniejszego tomu nowatorskie i cenne kompendium wiedzy na temat polskiej kultury religijnej.

(Dr hab. Beata Stuchlik-Surowiak, prof. UŚ)

Spis treści:

Tomasz Homa - Kilka słów o kulturze /15

Tomasz Homa - A Few Words on Culture /21

HISTORIA

Janusz Smołucha - Chrzest Mieszka I i jego znaczenie w dziejach narodu i państwa polskiego /29

Łukasz Burkiewicz, Małgorzata Ochmanek - Polski ruch pielgrzymkowy do Ziemi Świętej w okresie XII – koniec XVIII wieku: syntetyczne ujęcie /41

Krzysztof Perzyna - Lewiczyn – lokalny ośrodek kultowy w XVII wieku /67

Grzegorz Pełczyński - Ugrupowania ewangelikalne na Kresach Wschodnich /83

Dmitriy Panto - Polska kultura katolicka w zachodniej Syberii: koniec XIX – początek XX wieku. Funkcjonowanie omskiej parafii katolickiej /95

Dariusz Grzonka - Nie-rytuały patriotyczne: wątki religijne w obrzędowości polskich organizacji tajnych XIX wieku w świetle teorii antropologicznych /107

Jerzy Gapys, Zbigniew Kowalczyk - Jednorazowe praktyki sakramentalne w dekanacie radoszyckim 1918–1939 /125

Sławomir Mielnik - Mapa archidiecezji lwowskiej. 1918–1938/39 /149

Regina Renz - Z życia religijnego ludności chłopskiej międzywojennej Kielecczyzny /165

LINGUA

Katarzyna Janus - O średniowieczności hymnu "Pomóż mi, Święty Dusze, twoję chwałę mnożyć" /191

Dorota Mika - Leksem dusza w okresie staropolskim – ujęcie historycznojęzykowe /205

Anna Skoczek - Literacki wizerunek Maryi Matki, Chrystusa Syna i Boga Ojca na podstawie wybranych tekstów piśmiennictwa staropolskiego /219

Rafał Szczurowski - Przedmowy do czytelnika w "Żywotach świętych" Piotra Skargi –  zapis zmian religijno-społecznych /233

Joanna Duska - Środki obrazowania w obrokach duchownych Piotra Skargi nawiązujące do Biblii /251

Justyna Łukaszewska-Haberkowa - "Contemplativus in agendo". Kasper Drużbicki SJ (1591–1662) jako autor dzieł o charakterze ascetycznym /267

Małgorzata Marcinkowska - Modlitwy z doby oświecenia w służbie Bogu i ojczyźnie /279

Monika Kulesza - Mortualna liryka Juliusza Słowackiego w świetle chrześcijańskiej medytacji /293

Bożena Leszczyńska OCV - "Nie opuszczę tej ziemi". Krzyż zniewolonej ojczyzny w życiu i twórczości  ks. Karola Antoniewicza SJ (1807–1852) /321

Małgorzata Nowak - Psalmy złożone wierszem. Uwagi językowo-stylistyczne na temat psałterza Henryka Adamczyka /343

Maria Jolanta Olszewska - „…abyście szli i owoc przynosili, i by owoc wasz trwał…” ("Świadkowie" Janiny Hertz) /363

MUSICA

Małgorzata Lubieniecka - Między paradoksem a rzeczywistą koniecznością. Pieśń religijna w muzycznej twórczości jezuitów /383

Grzegorz Misiura - Relacje między biskupem Stefanem Wyszyńskim a organistami diecezji lubelskiej /403

Ewa Fabiańska-Jelińska - Duchowość w twórczości polskich kompozytorów muzyki współczesnej /425

ARS

Aleksandra Starczewska-Wojnar - Symbolika chrześcijańska na pieczęciach gmin wiejskich zachodnich powiatów Rejencji Opolskiej od 1816 do 1933 roku /443

Joanna Kumor-Mielnik - Dynamika budownictwa kościołów parafialnych (archi)diecezji lubelskiej w XIX i XX wieku /477

Seweryn Pauch - Graffita na murach budowli sakralnych w Polsce północnej /509

Marcin Franciszek Rdzak - Symbolika i znaczenie insygniów oraz atrybutów pontyfikalnych na przykładach krakowskich /525

VARIA

Tomasz Dekert - Inicjacja czy dydaktyka? „Msza św. z udziałem dzieci” a funkcja społeczna rytuału /545

Indeks osób /567

Indeks geograficzny /585