Polska artyleria nadbrzeżna

Autor: Jacek Jarosz

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 228

Okładka: miękka 

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

 

Opracowanie przedstawia zarys historii artylerii nadbrzeżnej Polskiej Marynarki Wojennej od pierwszych lat po zakończeniu pierwszej wojny światowej aż do czasów współczesnych. Opisane w nim zostały pierwsze plany utworzenia artylerii nadbrzeżnej oraz ich realizacja w okresie międzywojennym, a także udział artylerii w obronie wybrzeża w 1939 r. Przedstawia ono także powojenną historię artylerii nadbrzeżnej, ze szczególnym uwzględnieniem całkiem dobrze, jak na polskie warunki, rozbudowanego systemu Baterii Artylerii Stałej.  Opisane zostały zarówno lufowa artyleria nadbrzeżna oraz artyleria przeciwlotnicza , jak i nadbrzeżna artyleria rakietowa WOPK.

Spis treści:

Wstęp  /12

CZĘŚĆ I. W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM

PIERWSZA PRÓBA UTWORZENIA ARTYLERII NADBRZEŻNEJ  /13

PLANY DOTYCZĄCE OORGANIZACJI ARTYLERII NADBRZEŻNEJ Z LAT DWUDZIESTYCH   /14

Polsko-francuski projekt z 1920 roku  /14

Projekt Oficerskiej Szkoły Inżynierii Wojskowej z roku 1924  /14

Projekt Obszaru Warownego "Gdynia" z 1926 roku  /15

Plan komandora Mohuczego z roku 1927  /15

Pierwszy plan komandora Czeczotta z roku 1927  /15

Plan majora Rudowicza z roku 1927  /16

"Mały program obrony wybrzeża" komandora Świrskiego z roku 1928  /16

Drugi plan komandora Czeczotta z 1928 roku  /17

PIERWSZE PRÓBY POZYSKANIA CIĘŻKICH I ŚREDNICH ARMAT DLA ARTYLERII NADBRZEŻNEJ  /18

Oferta estońska z roku 1926 dotycząca sprzedaży ciężkich armat  /18

Próby pozyskania dział średniego kalibru firmy Skoda lub Schneider z lat 1930-1931  /20

Próby pozyskania ciężkich i średnich armat Boforsa z lat 1933-1936  /20

ORGANIZACJA OBRONY WYBRZEŻA I POWSTANIE BATERII ARTYLERII NADBRZEŻNEJ W PIERWSZEJ POŁOWIE LAT TRZYDZIESTYCH   /21

Bateria obrony portu gdyńskiego  /23

Baterie przeciwlotnicze w rejonie Gdyni  /24

1. Bateria 1  /26

2. Bateria 2  /26

3. Bateria 3  /26

4. Bateria 4  /26

Pierwsze baterie artylerii nadbrzeżnej na Półwyspie Helskim  /26

1. Bateria "grecka"  /29

2. Bateria "duńska"  /29

Bateria "cyplowa" - najcięższa polska bateria artylerii nadbrzeżnej w okresie międzywojennym  /30

Baterie przeciwlotnicze na Półwyspie Helskim  /35

1. Bateria 21  /36

2. Bateria 22  /36

3. Bateria 23  /36

ZMIANY ORGANIZACYJNE W OBRONIE WYBRZEŻA W DRUGIEJ POŁOWIE LAT TRZYDZIESTYCH  /37

PLANY ROZBUDOWY ARTYLERII NADBRZEŻNEJ Z DRUGIEJ POŁOWY LAT TRZYDZIESTYCH  /38

Sześcioletni plan rozwoju Polskiej Marynarki Wojennej z 1936 roku  /38

Zmodyfikowany sześcioletni plan rozbudowy Polskiej Marynarki Wojenne z roku 1937  /39

Plan rozbudowy artylerii przeciwlotniczej kapitana Krzywobłockiego z roku 1937  /41

PRÓBY POZYSKANIA ARMAT DUŻYCH KALIBRÓW W DRUGIEJ POŁOWIE LAT TRZYDZIESTYCH  /42

Przetarg z roku 1937  /42

Pertraktacje z włoskimi firmami Ansaldo i Terni z lat 1937-1939  /42

Negocjacje z Holandią z wiosny 1938 roku  /45

Kolejne rozmowy ze Szwecją z połowy 1938 roku  /45

Ponowne pertraktacje z Estonią z roku 1938  /46

Inne próby pozyskania ciężkich armat z drugiej połowy 1938 roku  /46

PLANY WZMOCNIENIA OBRONY WYBRZEŻA MORSKIEGO W 1939 ROKU /46

Projekt wzmocnienia artylerii przeciwlotniczej na Półwyspie Helskim z maja 1939 roku  /46

Plan wzmocnienia obrony przeciwlotniczej w rejonie Gdyni z połowy 1939 roku  /47

Ponowny plan pozyskania armat zdjętych z niszczycieli z połowy 1939 roku  /47

Pertraktacje z Francją dotyczące pozyskania armat dużego kalibru z wiosny i lata 1939 roku  /47

Pertraktacje z Wielką Brytanią z wiosny i lata 1939 roku  /48

DZIAŁANIA MAJĄCE WZMOCNIĆ NADBRZEŻNY POTENCJAŁ OBRONNY POLSKI W LECIE 1939 ROKU  /50

Wzmocnienie obrony przeciwlotniczej na Półwyspie Helskim w lipcu 1939 roku  /50

Wzmocnienie obrony przeciwlotniczej w rejonie Gdyni w lecie 1939 roku  /51

Utworzenie baterii przeciwdesantowych na Półwyspie Helskim w lecie 1939 roku  /52

1. Bateria 41  /52

2. Bateria 42  /52

3. Bateria 43  /53

Utworzenie Morskiego Dywizjonu Artylerii Lekkiej w sierpniu 1939 roku  /53

1. Bateria 1  /53

2. Bateria 2  /53

3. Bateria 3  /53

CZĘŚĆ II. WE WRZEŚNIU 1939 ROKU  /55

REJON UMOCNIONY "HEL"  /56

Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej  /56

1. Bateria 31  /56

2. Bateria 32  /67

3. Bateria 33  /68

4. Bateria 34  /69

2. Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej  /71

1. Bateria 21  /72

2. Bateria 22  /72

3. Bateria 23  /73

4. Bateria 24  /74

Baterie przeciwdesantowe  /75

1. Bateria 41  /75

2. Bateria 42  /76

3. Bateria 43  /76

4. Bateria 44  /76

5. Bateria "falochronowa"  /77

LĄDOWA OBRONA WYBRZEŻA  /78

1. Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej  /78

1. Bateria 1  /80

2. Bateria 2  /80

3. Bateria 3  /80

4. Bateria 4  /82

5. Bateria "Canet"  /82

Morski Dywizjon Artylerii Lekkiej  /85

1. Bateria 1  /86

2. Bateria 2  /86

3. Bateria 3  /86

Po zakończeniu działań bojowych. Wybrzeże pod okupacją  /88

CZĘŚĆ III. PO DRUGIEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ  /91

Pierwsze próby organizacji artylerii nadbrzeżnej po roku 1945  /91

PIERWSZE POWOJENNE PLANY UTWORZENIA ARTYLERII NADBRZEŻNEJ  /92

Plan rozbudowy Polskiej Marynarki Wojennej z lat 1946-1947  /92

Sześcioletni plan rozbudowy Polskiej Marynarki Wojennej z 1948 roku  /93

Plan kontradmirała Steyera dotyczący rozwoju artylerii nadbrzeżnej z roku 1950  /94

 POWSTANIE PIERWSZYCH JEDNOSTEK ARTYLERII NADBRZEŻNEJ  /95

31. Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej  /95

Dywizjon Artylerii Kolejowej  /96

BATERIE ARTYLERII STAŁEJ  /98

Powstanie Baterii Artylerii Stałej i ich służba w latach 1950-1977  /98

Opis techniczny  /101

Obiekty Baterii Artylerii Stałej  /102

Uzbrojenie Baterii Artylerii Stałej  /104

Urządzenia kierowania ogniem BAS  /106

Załogi Baterii Artylerii Stałej  /106

Armaty kalibru 130 mm i baterie w nie uzbrojone  /108

1. 9. BAS  /110

2. 11. BAS  /110

3. 13. BAS  /112

4. 17. BAS  /115

5. 19. BAS  /116

6. 25. BAS  /117

7. 31. BAS  /118

8. 34. BAS  /119

Armaty kalibru 100 mm i baterie w nie uzbrojone  /119

1. 27. BAS  /121

2. 28. BAS  /122

Armaty kalibru 152 mm i bateria w nie uzbrojona /123

3. BAS  /124

PLANY ROZBUDOWY ARTYLERII NADBRZEŻNEJ Z POŁOWY LAT PIĘĆDZIESIĄTYCH  /126

BATALIONOWE REJONY UMOCNIONE I KOMPANIJNE REJONY UMOCNIONE  /127

ARTYLERIA PRZECIWLOTNICZA MARYNARKI WOJENNEJ  /129

60. Samodzielny Pułk Artylerii Przeciwlotniczej  /129

Dywizjony Artylerii Przeciwlotniczej Marynarki Wojennej  /130

1. Dywizjon 7  /131

2. Dywizjon 8  /131

3. Dywizjon 9  /131

Baterie Artylerii Przeciwlotniczej Marynarki Wojennej  /131

ARTYLERIA RAKIETOWA MARYNARKI WOJENNEJ  /132

DYWIZJONY RAKIETOWE WOJSK OBRONY PRZECIWLOTNICZEJ KRAJU  /132

4. Brygada Artylerii WOPK  /135

1. Dywizjon 21  /136

2. Dywizjon 22  /136

3. Dywizjon 23  /136

4. Dywizjon 24  /136

5. Dywizjon 25  /136

6. Dywizjon 44  /137

7. Dywizjon 45  /137

8. Dywizjon 46  /137

9. Dywizjon 64  /137

10. Dywizjon 65  /137

11. Dywizjon 68  /137

12. Dywizjon 69  /137

26. Brygada Artylerii WOPK  /138

1. Dywizjon 40  /138

2. Dywizjon 41  /138

3. Dywizjon 42  /138

4. Dywizjon 43  /138

5. Dywizjon 66  /139

6. Dywizjon 67  /139

7. Dywizjon 70  /139

8. Dywizjon 71  /139

78. Pułk Rakietowy  /139

10. Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy  /140

CZĘŚĆ IV. ILUSTRACJE

ZACHOWANE OBIEKTY POLSKIEJ ARTYLERII NADBRZEŻNEJ  

Bateria 31 "cyplowa" Hel  /142

Elektrownia Rejonu Umocnionego "Hel"  /144

Bateria 32 "grecka" Hel  /145

Bateria 33 "duńska" Hel  /146

Gdyńska przeciwlotnicza Bateria 1  /148

Gdyńska przeciwlotnicza Bateria 3  /149

Helska przeciwlotnicza Bateria 21  /150

Helska przeciwlotnicza Bateria 22  /151

Helska przeciwlotnicza Bateria 22  /152

Baterie przeciwdesantowe na Półwyspie Helskim  /153

9. BAS Ustka  /154

11. BAS Gdynia-Redłowo  /157

13. BAS Hel  /161

17. BAS Międzyzdroje  /166

19. BAS Kołobrzeg  /170

25. BAS Gdańsk-Stogi  /172

31. BAS Ustronie Morskie  /175

34. BAS Rozewie  /177

27. BAS Hel  /180

28. BAS Gdynia-Oksywie  /183

3. BAS Hel-Bór  /185

Batalionowe Rejony Umocnione  /190

Kompanijne Rejony Umocnione  /193

Powojenna artyleria przeciwlotnicza Marynarki Wojennej  /196

9. Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej Starkowo  /197

Dywizjon rakietowy 22 Hel  /198

Dywizjon rakietowy 23 Gdańsk-Sobieszowo  /200

Dywizjon rakietowy 24 Babi Dół  /201

Dywizjon rakietowy 45 Smołdzino  /202

Dywizjon rakietowy 64 Hel-Bór  /203

Dywizjon rakietowy 68 Łeba  /205

Dywizjon rakietowy 70 Świnoujście-Łunowo  /206

UZBROJENIE POLSKIEJ ARTYLERII NADBRZEŻNEJ W MUZEACH

Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni  /208

Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie  /214

Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu  /216

Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu  /218

Muzeum Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej  /220

BIBLIOGRAFIA  /222