Polejowscy. Karta z dziejów lwowskiego środowiska artystycznego w drugiej połowie XVIII wieku

Autorka: Agnieszka Dworzak

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 620

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 21,0 cm x 29,5 cm

Uwaga - przybrudzony grzbiet

Publikacja Agaty Dworzak stanowi monografię dziejów i dorobku artystycznego rodziny Polejowskich, działającej we Lwowie w drugiej połowie XVIII wieku. Autorka w kompleksowy sposób zrekonstruowała artystyczne biografie braci Polejowskich na tle lwowskiego środowiska rzeźbiarskiego, eksponując ich znaczenie dla kształtowania się rzeźby wschodnich ziem Rzeczypospolitej XVIII stulecia. Jednocześnie, skupiając się na jednej rodzinie, skrupulatnie zobrazowała zjawiska i mechanizmy społeczno-artystyczne kształtujące codzienne życie twórców, produkcję warsztatową i sztukę XVIII-wiecznego Lwowa. Publikacja jest wynikiem niezwykle dociekliwych badań przeprowadzonych przez Autorkę, dzięki którym odnalazła ona cenne, dotąd niepublikowane fotografie zniszczonych figur i dzieł małej architektury oraz pozyskała istotne dane dotyczące familii Polejowskich ze źródeł zawierających, jak mogłoby się zdawać, nieliczne informacje do dziejów sztuki, takich jak księgi metrykalne lub akta notarialne. Bez wątpienia jest to obowiązkowa lektura dla badaczy nowożytnych dziejów rzeźby Rzeczypospolitej, wypełniająca lukę w badaniach nad tzw. lwowską rzeźbą rokokową.

Podzieloną na sześć rozdziałów publikację dopełnia obszerny i skrupulatnie przygotowany Katalog dzieł oraz Aneksy, na które składają się m.in. edycje dokumentów źródłowych. Integralną częścią książki jest znakomicie zaprezentowany materiał ilustracyjny, obejmujący ponad 300 zdjęć.

Spis treści:

Wstęp  /9

1. Zakres pracy i terminologia  /9

2. Podstawa źródłowa  /13

3. Kwestie edytorskie, pisownia nazwisk artystów  /15

I. Dzieje badań nad "lwowską rzeźbą rokokową" i architekturą  /19

II. Uwagi na temat XVIII-wiecznego lwowskiego środowiska artystycznego: realia i dynamika zmian  /49

1. Lwowski cech budowniczych i kamieniarzy pw. św. Michała  /50

2. "Kolonia" artystyczno-rzemieślnicza na Przedmieściu Krakowskim  /56

3. Casus rodziny Fesingerów - dwa pokolenia artystów, rola w kształtowaniu środowiska artystycznego na Przedmieściu Krakowskim /64

III. Wiadomości biograficzne o rodzinie Polejowskich  /73

1. Piotr Polejowski (1734-26 kwietnia 1776)  /74

2. Jan Polejowski (zm. po 1774)  /79

3. Maciej Polejowski (zm. po 1794)  /80

4. Inni przedstawiciele rodziny Polejowskich pojawiający się w źródłach  /86

IV. Twórczość artystyczna Polejowskich: wykształcenie, dzieła i ewolucja stylu, atrybucje, wzorce i inspiracje  /89

1. "Spółka artystyczna" Bernarda Meretyna i Johanna Georga Pinsla: wykształcenie braci Polejowskich /89

2. Początek kariery artystycznej, czyli "firma rodzinna"?  Prace wspólne Piotra i Macieja Polejowskich  /93

2.1. Prace przy kościele parafialnym w Hodowicy (ok. 1758)  /93

2.2. Prace przy kościele parafialnym w Nawarii (po 1763-ok. 1768)  /97

2.3. Modernizacja katedry łacińskiej we Lwowie (1765-1776)  /106

2.4. Nadzór nad "fabryką" i powstanie rzeźb pod tamburem kopuły kościoła Dominikanów we Lwowie (1771-1176, 1777)  /108

3. Samodzielna działalność artystyczna Piotra Polejowskiego  /123

3.1. Twórczość rzeźbiarska  /123

3.2. Projekty małej architektury  /127

3.3. Twórczość architektoniczna  /136

3.4. Atrybucje /151

4. "Firma" rzeźbiarska Macieja Polejowskiego  /171

4.1. Ewolucja stylu rzeźbiarskiego i stosowane schematy kompozycyjne  /210

4.2. Ornamentyka w twórczości Macieja Polejowskiego  /225

4.3. Atrybucje /226

4.4. Nurt "a`la Polejowski" na terenie Sandomierszczyzny i ziemi chełmińskiej  /254

5. Uwagi na temat kompleksowych aranżacji wnętrz w twórczości braci Polejowskich  /284

6. Jan Polejowski - historia mitu  /285

V. Warsztaty Piotra i Macieja Polejowskich  /289

1. Warsztat Piotra Polejowskiego w świetle zachowanych źródeł /289

2. Funkcjonowanie warsztatu, pomocnicy i współpracownicy Macieja Polejowskiego  /292

VI. Funkcjonowanie i znaczenie braci Polejowskich w lwowskim środowisku artystycznym  /299

1. Funkcjonowanie  /299

2. Znaczenie  /301

2.1. Związku zawodowe Macieja Polejowskiego z Franciszkiem Olędzkim  /302

2.2. Współpraca Macieja Polejowskiego z Janem Obrockim  /309

2.3. Twórczość Michała Filewicza w kontekście dzieł Piotra i Macieja Polejowskich  /316

2.4. Współpraca Macieja Polejowskiego z Janem Szczurowskim  /322

2.5. Związki Stefana Grodzkiego z twórczością braci Polejowskich  /323

Zakończenie  /327

Katalog dzieł  /335

A. Dzieła potwierdzone archiwalnie  /339

1. Prace wspólne Piotra i Macieja Polejowskich  /339

2. Samodzielne realizacje artystyczne Piotra Polejowskiego  /353

3. Samodzielne realizacje artystyczne Macieja Polejowskiego  /367

B. Dzieła przypisywane  /383

1. Piotr Polejowski  /383

2. Maciej Polejowski  /391

C. Dzieła niesłusznie przypisywane  /399

1. Piotr Polejowski  /399

2. Maciej Polejowski  /421

3. Jan Polejowski  /453

Aneksy  /459

Bibliografia  /503

1. Materiały archiwalne  /503

2. Materiały niepublikowane /513

3. Druki wydane przed r. 1800  /515

4. Opracowania  /517

Spis ilustracji  /555

Indeks osobowy  /569

Indeks topograficzny  /587

Summary. Polejowski brothers. A chapter in the history of Lviv`s artistic milieu in the second half of the eighteenth century /599

Pезюме /610