Polacy w wojnie secesyjnej 1861-1865

Autor: Piotr Deregnowski

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 706

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Niniejsza praca stanowi efekt wieloletnich badań rozpoczętych jeszcze w trakcie studiów magisterskich. Jest to rozszerzona wersja rozprawy doktorskiej obronionej w 2013 r. na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego. To pierwsze od dawna dzieło całkowicie poświęcone udziałowi naszych rodaków w największym konflikcie, jaki dotknął kontynent amerykański (poprzednia publikacja autorstwa Mieczysława Haimana ukazała się w 1928 r.). W odróżnieniu od dotychczasowych tekstów, które dotykają tej tematyki, oprócz opisu samego udziału Polaków w wojnie secesyjnej przedstawione zostały (na tyle na ile pozwala na to zachowany materiał źródłowy) także motywy, którymi kierowali się nasi rodacy opowiadając się po stronie Unii czy Konfederacji, w tym ich opinie na temat niewolników i niewolnictwa. Zaprezentowano sylwetki i poglądy polskich abolicjonistów – tych znanych, jak np. Adama Gurowskiego, jak i zupełnie dotąd przemilczanych przez polską historiografię, jak np. Ernestyny Potowskiej-Rose. W pracy przybliżono także największe, choć praktycznie nieznane w krajowym piśmiennictwie polskie źródło z okresu wojny secesyjnej – trzytomowy dziennik Adama Gurowskiego, stanowiący dobrą analizę wydarzeń wojny, szczególnie w odniesieniu do prac administracji Lincolna, tak w polityce wewnętrznej, jak i zagranicznej. Oprócz oczywiście dziejów służby polskich oficerów (Józefa Kargégo, Hipolita Oladowskiego, Albina Schoepfa, Waleriana Sulakowskiego i innych) w miarę możliwości zrekonstruowano również procesy tworzenia oraz wojenne losy większych „polskich” jednostek, takich jak Legiony Polskie (płk. Włodzimierza Krzyżanowskiego i kpt. Aleksandra Raszewskiego) oraz Brygada Polska (Kacpra Tochmana). Opracowując historie tych oddziałów, udało się dotrzeć do praktycznie nieznanych polskiemu czytelnikowi źródeł archiwalnych, jak również publikacji źródłowych oraz materiałów prasowych pochodzących z okresu wojny secesyjnej. Udało się również opracować i przybliżyć losy także mniejszych jednostek, które tworzyli bądź którymi dowodzili Polacy (oczywiście na tyle, na ile pozwoliła kompletność i dostępność źródeł). Szczególnie owocne w tym względzie okazały się badania nad historią oddziałów ze stanu Missouri. Zaprezentowane zostały również sylwetki polskich dowódców regimentów w U.S. Colored Troops. Tematyka tzw. oddziałów kolorowych w ogóle, a przez to także Polaków służących w tych jednostkach, pozostawała i w dalszym ciągu pozostaje poza sferą zainteresowania polskich badaczy. Tymczasem to właśnie w oddziałach zorganizowanych z Afroamerykanów możemy znaleźć aż trzech polskich oficerów dowodzących, choćby przejściowo, regimentem.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /9

Część I. Zarys historii amerykańskiej wojny domowej

Rozdział I. Droga ku wojnie  /21

Rozdział II. Przebieg działań wojennych  /37

2.1. Pierwszy rok wojny   /40

2.2. Główne operacje militarne w 1862 r.   /54

2.3. Przełomowy rok 1863   /83

2.4. Działania militarne od roku 1864 do zakończenia wojny   /94

2.5. Wojna na morzach i główne operacje morsko-lądowe przeciw ważniejszym portom i fortom na wybrzeżu Konfederacji  /105

Rozdział III. Stosunki dyplomatyczne Unii i Konfederacji z Anglią, Francją i innymi krajami   /121

Część II. Wojna oczami emigrantów

Rozdział IV. Emigranci europejscy wobec wybuchu wojny   /137

4.1. Liczebność i stosunek głównych grup narodowościowych w Stanach Zjednoczonych wobec wybuchu wojny  /137

4.2. Zarys historii i liczebności polskiej emigracji do Stanów Zjednoczonych po 1831 r.   /143

4.3. Źródła poparcia dla Unii i Konfederacji wśród Polaków   /172

Rozdział V. Polskie spojrzenie na amerykańskiej konflikt - wojna oczami hrabiego Adama Gurowskiego   /193

5.1. Prezydent Lincoln w ogniu krytyki hrabiego   /211

5.2. "Ten rząd jest wybuchową mieszanką albo raczej zestawieniem wrogich i odrażających sił" - opinie Gurowskiego o rządzie federalnym   /215

5.3. "Excrementum Scotti", McNapoleon i klika z West Point - unijna generalizacja oczami Polaka   /222

5.4. Spojrzenie Gurowskiego na zagadnienia amerykańskiej polityki zagranicznej  /234

Cześć III. "Polskie" oddziały w armiach Unii i Konfederacji

Rozdział VI. Włodzimierz Krzyżnawski i Legion Polski (58. Pułk Piechoty z Nowego Jorku)  /243

6.1. Utworzenie Legionu   /245

6.2. Szlak bojowy 58 pp z Nowego Jorku   /259

Rozdział VII. Kacper Tochman i Brygada Polska (14. i 15. Pułki Piechoty z Luizjany)  /289

7.1. Organizacja Brygady   /289

7.2. Szlak bojowy 14. i 15. pp z Luizjany  /317

Rozdział VIII. "Polskie" regimentu w U.S. Colored Troops  /339

8.1. Służba ppłk. Alberta Rogalla w 27. i 118. USCT   /349

8.2. Bracia Żuławscy w 82. USCT  /354

8.3. Podpułkownik Artur F. Wrotnowski w 95. USCT  /362

Rozdział IX. Inne "polskie" oddziały w wojnie secesyjnej  /369

9.1. W armiach Unii   /369

9.2. W armiach Konfederacji  /393

Część IV. Polscy generałowie i inni oficerowie, którzy wyróżnili się podczas wojny 

Rozdział X. Albin F. Schoepf - pierwszy polski generał w wojnie secesyjnej   /415

10.1. Służba polowa (1861-1862)  /417

10.2. Fort Delaware w okresie komendantury gen. bryg. Albina Schoepfa  (1861-1866)   /437

Rozdział XI. Dzieje służby Józefa Kargego  /449

11.1.1. pułk kawalerii z New Jersey (1861-1862)   /453

11.1.2. pułk kawalerii z New Jersey (1863-1865)   /475

Rozdział XII. Polscy oficerowie w służbach pomocniczych   /505

12.1. Wilhelm Kossak - kartograf gen. Williama T. Shermana  /505

12.2. Służba Józefa Głoskoskiego i Juliusza Krzywoszyńskiego w unijnym Korpusie Sygnałowym   /518

12.3. Hipolit Oladowski - szef służby uzbrojenia gen. Braxtona Bragga  /534

12.4. Walerian Sulakowski - inżynier gen. Johna B. Magrudera  /548

12.5. Ludwik Żychliński - służba w regimencie "Les Enfants Perudes"  /554

Zakończenie  /563