Pieczęcie gmin jednostkowych z okresu galicyjskiego

Autor: Andrzej Karczmarzewski

Rok wydania: 2006

Liczba stron: 248

Okładka: miękka

Format: 15,5 cm x 23,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron nieznacznie przykurzone

"Zbiór obejmuje pieczęcie z terenu Galicji środkowej, w przybliżeniu odpowiadającego granicom administracyjnym obecnego województwa podkarpackiego. Obszar ten do 1944 roku nie stanowił odrębnego regionu historycznego czy kulturowego ani odrębnej jednostki administracyjnej. Przejęcie takiego zasięgu jest zabiegiem mającym na celu ograniczenie badań do pewnego zwartego terenu. Tradycja pieczęci wiąże się z pierwszym okresem samorządu, jeszcze za średniowiecza, gdy miasta i wsie miały własne organy samorządowe. Okres ten trwał do czasu wykupu sołectw przez szlachtę. Pozostało z tego czasu niewiele pieczęci. Jedną z najstarszych zachowanych jest XIV-wieczna pieczęć ławników wsi Leszcze pod Pilznem, której nazwę zmieniono potem na Januszkowice. W jej godle widnieje wyobrażenie kota i siekiery na tarczy. Użyta była jeszcze w 1475 roku. Najstarszą pieczęcią miejską z badanego terenu jest pieczęć Rzochowa z 1372 roku. W okresie rozbiorów każda wieś i miasteczko miały status gmin jednostkowych, a co za tym idzie, używały własnych pieczęci. Indywidualne pieczęcie z własnym godłem występowały od roku 1780. Reforma Józefa II ustanowiła podział wsi na część dworską (dominialną) i gromadzką (rustykalną). Obie prowadziły własne kancelarie i posługiwały się własnymi pieczęciami, chociaż, na niektórych dokumentach gromadzkich występują pieczęcie dominialne. Tych ostatnich używano do 1855 roku, tj. do czasu, gdy władza sądownicza i administracyjna spoczywała w obrębie praw dworu (dominium)"

(ze wstępu)