Piastowskie Fundacje Klasztorów Żeńskich w Polsce w XVIII w. Między recepcją obcych wzorców a tworzeniem oryginalnego modelu

Autorka: Anna Agnieszka Dryblak

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 340

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Monografia stanowi analizę najważniejszych żeńskich założeń monastycznych powstałych w kręgu dynastii piastowskiej w XIII w. Ukazuje je na tle porównawczym, przedstawia ideę klasztoru kobiecego we wczesnośredniowiecznej Europie Zachodniej i jej recepcję w Europie Środkowej. Zarysowuje też (nieco inaczej prezentujące się) początki żeńskich wspólnot w Polsce, przywołując przy tym także znaczące dwunastowieczne fundacje możnowładcze.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp     /9 

Rozdział I. Monastycyzm żeński w średniowieczu – znaczenie i rola    /21 

Fundacje monarsze klasztorów żeńskich i ich miejsce we wczesnośredniowiecznej Europie – kontekst zachodni (I)    /23 

Model kontynentalny i model anglosaski    /23 

Potężne klasztory doby ludolfińskiej (IX-XI w.) – wzorzec idealnego klasztoru rodowego ccc/28 

Recepcja wzorca w krajach młodszej Europy - kontekst regionalny (II)    / 

Możni jako promotorzy kobiecego ruchu monastycznego na ziemiach polskich - kontekst rodzimy (III)    /46 

Czy w pierwszej monarchii piastowskiej istniał klasztor dynastyczny?    /56 

Piastowie wobec monastycyzmu żeńskiego po odbudowie monarchii    /63 

Rozdział ii. Nowe wyzwania początku XIII w. Fundacja klasztoru w Trzebnicy i jej miejsce w monarchii Henryka Brodatego    /68 

Śląskie początki    /71 

Nowe fundacje a konflikt w rodzinie – rola ideowa    /73 

Założenie trzebnickie – przełomowy charakter fundacji     /82 

Klasztory w Bambergu i Kitzingen – wzorzec klasztoru żeńskiego    /88

Przynależność zakonna    /94

Patrocinium     /95

Forma architektoniczna założenia     /100

Początki modernizacji – uposażenie i majątek klasztoru    /103

Więzi klasztoru z rodziną panującą    /108

Kościół trzebnicki jako nekropolia rodowa    /108

Piastówny w klasztorze    /112

Rola i znaczenie Trzebnicy po kanonizacji Jadwigi    /120

Rozdział III. Recepcja śląskiego wzorca w Wielkopolsce.

Fundacje w Ołoboku i Owińskach    /129

Wielkopolska u progu XIII w.   /130

Dziedzictwo Mieszka III Starego    /130

Oblicza konfliktu: dziedzictwo ojcowskie czy starania o uzyskanie uposażenia?   /132

Idzie nowe - kościelne oblicze sporu     /136

Działalność fundatorska Odonica i jej znaczenie (I). Klasztor przemęcki - pierwsze założenie cysterskie księcia     /141

Działalność fundatorska Odonica i jej znaczenie (II). Fundacja klasztoru w Ołoboku     /143

Początki klasztoru cysterek w Owińskach – źródła i związane z nimi problemy    /154

Fundator czy fundatorzy klasztoru owińskiego?     /160

Klasztor w Owińskach a konflikt wielkopolsko-śląski    /163

Klasztor w Owińskach a relacje między braćmi i stosunki władzy w Wielkopolsce     /166

Księżniczka opatka w Wielkopolsce – naśladownictwo wzorca trzebnickiego    /169

Rozdział iV. Pomiędzy ideałem klariańskim a tradycyjnym modelem fundacji dynastycznej. Fundacje klarysek małopolskich     /172

Ideał klariański i znaczenie mendykantów w Europie XIII w.     /173

Recepcja ideału klariańskiego w Europie    /183

Agnieszka Przemyślidówna i klasztor w Pradze     /183

Izabela francuska i klasztor w Longchamp     /192

Ideał klariański na ziemiach polskich – małopolskie fundacje klariańskie kręgu Bolesława Wstydliwego  /194

Klasztory w Zawichoście i Skale    /196

Klasztor w Starym Sączu    /209

Klasztor starosądecki a konflikt w łonie dynastii    /217

Skała i Sącz – dwie drogi ku klasztorowi dynastycznemu   /224

Rozdział V. Ubogie siostry w monarchii piastowskiej? Klasztor klarysek wrocławskich    /230

Wrocław w przestrzeni monarchii piastowskiej    /230

Wrocław czasów Henryka Pobożnego    /235

Mendykanci we Wrocławiu po śmierci Henryka Pobożnego    /238

Początki klasztoru klarysek we Wrocławiu    /241

Ubogie siostry w klasztorze dynastycznym    /245

Siostry żebrzące czy klauzurowe?    /251

Klasztor rodowy    /257

Związki klarysek wrocławskich z dynastią w tradycji rękopiśmiennej klasztoru    /262

Trzebnica i Wrocław – filary sakralne monarchii Piastów śląskich    /269