Opera Selecta vol. IV. Reformacja i protestantyzm w Polsce i Prusach (XVI-XX w.)

Autor: Janusz Małłek

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 498

Okładka: twarda

Format: 16,00 cm x 23,00 cm

Uwagi - przetarta, zarysowana okładka 

W roku 2011 z inicjatywy i staraniem Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu ukazał się drukiem t. IOpera selecta zawierający wybór prac Profesora poprzednio publikowanych i kilku nowych w języku niemieckim, noszących tytułPolen und Preussen von. 15 bis 18. Jahrhundert. Bestandaufnahme und Perspektiven. Tom II Opera selecta znajdujący się w druku obejmie z kolei prace już opublikowane, głównie w Wielkiej Brytanii i znów kilka nowych teksów w języku angielskim i będzie nosił tytuł Poland and Prussia in the Balic Area from the Sixteenth to the Eighteenth Century. Tom III znajdujący się w przygotowaniu zawiera prace publikowane w języku polskim, norweskim i szwedzkim dotyczące dziejów Norwegii, Szwecji, Danii oraz stosunków polsko – skandynawskich. Tom IV Opera selecta ma tytuł: Reformacja i protestantyzm w Polsce i Prusach i zawiera 35 artykułów już publikowanych. Zestawione w jednym tomie tworzą niewątpliwie nową jakość.

Spis treści:

Słowo wstępne (Janusz Małłek) / 7

Słowo wstępne (Andrzej Radzimiński) / 10 

Słowo wstępne (Jacek Gzella) / 13 

Część 1 

Recepcja idei reformacyjnych w Polsce 

Marcin Luter a Polska / 17 

Recepcja reformacji wittenberskiej : powstanie stronnictwa protestanckiego i zmiany systemu politycznego w Polsce w latach 1550-1570 / 23

Reformacja zurychska a Polska / 33

Wpływ kryzysu politycznego w Rzeszy tzw. Interim z roku 1548 na Polskę / 42

Jan Łaski Młodszy (1499–1560) – protestancki reformator religijny w świetle nowszych badań / 51

Jan Łaski w historiografii polskiej / 64

Wewnętrzne przyczyny regresu reformacji w Polsce / 76

Reformacja w Polsce w świetle relacji pruskiej i meklemburskiej z sejmu piotrkowskiego 1555 r.  / 86

Część 2

Reformacja w Prusach Polskich

Problematyka dziejowa pruskiej reformacji / 105

Rozwój reformacji na Pomorzu / 120

Filip Melanchthon i Prusy polskie (w 500. rocznicę urodzin) / 133

Początki reformacji w Elblągu / 145

Tęsknota za jednością, Colloquium Charitativum w Toruniu w 1645 r. / 157

Ewangelicy pomorscy / 171

Rola świeckich w Kościele Ewangelickim na Pomorzu w XVI-XX w. / 183

Szkice z dziejów Kościoła Luterańskiego w Toruniu w okresie nowożytnym / 199

Henryk Stroband (1548–1609) . Reformator i współtwórca Gimnazjum Akademickiego w Toruniu / 211

Historyczne uwarunkowania sprowadzenia Zakonu Jezuitów do Torunia w 1596 r. / 218

Część 3

Reformacja w Prusach Książęcych

Początki protestantyzmu w Prusach Książęcych (Sekularyzacja państwa Zakonu Krzyżackiego w Prusach a problem ponownej ewangelizacji) / 229

Reformacja w Prusach Książęcych / 241

Marcin Luter a reformacja w Prusach Książęcych i Prusach Królewskich / 250

Prusy książęce a reformacja w Polsce / 259

Większości i mniejszości religijne w Prusach Książęcych w czasach nowożytnych / 273

Ekspansja kultury polskiej na Prusy Książęce w XVI w. / 295

Mikołaj Rej a Albrecht książę pruski / 307

Ewangelicy na mazurach w XVI–XX w.  / 324

Zarys dziejów kościołów chrześcijańskich na Działdowszczyźnie / 335

Zarys dziejów Kościoła Ewangelickiego w Lidzbarku Welskim i okolicach / 342

Ludność staropruska a reformacja / 348

Część 4

Protestantyzm w Polsce i Prusach w XV-XX w

Protestanci i ich miejsce w dziejach Polski / 367

Reformacja w Polsce i w Prusach w XVI w. (Podobieństwa i różnice)  / 381

Rzeczypospolita tolerancji / 392

Kalwini polscy i litewscy w Królewcu na początku XVIII w. / 405

Życie codzienne królewieckiej Albertyny w początkach XIX w. w świetle pamiętnika studenta z Pomorza Zachodniego Karola Bogumiła Rehsenera / 424

Regionalne i narodowe tożsamości oraz etniczne i konfesyjne mniejszości w Prusach w XIX I XX w. / 430

Kościół Ewangelicko-Augsburski na Mazurach w pierwszych latach po II wojnie światowej / 440

Etapy i doświadczenia Polsko-Niemieckiej Komisji Historii Kościoła Ewangelickiego w latach 1988–2003 / 455

Nota redakcyjna / 464

Indeks osobowy / 469

Indeks geograficzny / 485