Ogrody regularne na terenie dawnych Prus. Identyfikacja nawarstwień kompozycyjnych jako podstawa ochrony i kreacji krajobrazu

Autor: Miłosz Walerzak

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 320

Okładka: twarda

Format:  cm x cm

 

Książka jest podsumowaniem kilkuletnich badań regularnych kompozycji ogrodowych prowadzonych w latach 2007–2016 na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego oraz fragmentach obwodu kaliningradzkiego. Prace badawcze i analityczne nad kompozycjami ogrodowymi na wspomnianych terenach autor prowadził już od 1998 roku, a ich wyniki były ogłaszane w licznych odrębnych publikacjach.

Monografia ma na celu wzbogacenie wiedzy na temat historycznych obiektów rezydencjonalnych oraz tworzonej przy nich geometrycznej sztuki ogrodowej. W licznych rekonstrukcjach ogrodów zaprezentowanych w formie rzutów i perspektyw, które wykonano na podstawie badań i analiz z wykorzystaniem metod naukowych starano się uchwycić ich dawną, nieistniejącą obecnie, kompozycję i specyfikę układów przestrzennych, nadających miejscu niepowtarzalną tożsamość.

Praca napisana została przede wszystkim z dogłębnym i erudycyjnym znawstwem tematu oraz dużym zaangażowaniem emocjonalnym Autora, z którym od wielu lat realizuje, opisane w [monografii], ważne i bardzo aktualne problemy. Na szczególne podkreślenie zasługuje jednak ogromna pracowitość i wnikliwość oraz naukowa pasja […], które sprawiają, że czytelnik, a zwłaszcza czytelnik-specjalista, nie tylko nie może pozostać obojętnym w stosunku do tematu, ale żywo się weń angażuje i czuje się wielokrotnie zachęcony bardziej do kontynuacji zawartych w niej rozwiązań i dalszego zgłębiania prawdy o możliwościach rozeznawania i rekonstruowania tego typu dzieł.

(z recenzji dr. hab. inż. arch. Zbigniewa Myczkowskiego, prof. nadzw.)

Wstęp  /13

Cel i zakres  /15

Metodyka  /16

Wprowadzenie /20

Geometryczne style w sztuce ogrodowej  /22

Ogrody regularne na terenach dawnych Prus /26

WILKOWO WIELKIE  /29

Historia /30

• Ogród regularny  /33

Kompozycja  /38

Układ funkcjonalno-przestrzenny /28

Osie kompozycji przestrzennej  /38

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego  /39

Pałac i budynki towarzyszące  /41

Wnętrza w kompozycji przestrzennej  /42

Elementy kompozycji ogrodu  /43

• Ozdobny ogród kwaterowy i formy roślinne  /43
• Elementy wodne /45
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /46
• Ukształtowanie terenu  /46

Przemiany kompozycji ogrodu  /47

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej  /47

Krajobraz  /49

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem  /49

Podsumowanie /54

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /54

• Formy roślinne /55
• Budowle i elementy architektoniczne /55
• Elementy topograficzne /55
• Elementy wodne /55

 

PROSNA /57

Historia /58

• Ogród barokowy  /62

Kompozycja /65

Układ funkcjonalno-przestrzenny /65

Osie kompozycji przestrzennej /65

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego /66

Pałac i budynki towarzyszące  /67

Wnętrza w kompozycji przestrzennej (ogrodowe)  /71

Elementy kompozycji ogrodu  /73

• Salon ogrodowy  /73
• Elementy roślinne /73
• Elementy wodne /75
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /77
• Ukształtowanie terenu  /77

Przemiany kompozycji ogrodu barokowego /78

• Faza ogrodu z XVII wieku /79

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej /80

Krajobraz /83

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem  /83

Podsumowanie /86

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /86

• Formy roślinne /86
• Budowle i elementy architektoniczne /86
• Elementy topograficzne /88
• Elementy wodne /88

 

BĘSIA /89

Historia /90

• Ogród barokowy  /92

Kompozycja /96

Układ funkcjonalno-przestrzenny /96

Osie kompozycji przestrzennej /97

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego /97

Pałac i budynki towarzyszące  /98

Wnętrza w kompozycji przestrzennej (ogrodowe)  /101

Elementy kompozycji ogrodu  /102

• Salon ogrodowy  /102
• Elementy roślinne /103
• Elementy wodne /103
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /105
• Ukształtowanie terenu  /105

Przemiany kompozycji ogrodu barokowego /106

• Faza I (XVIII w.)  /106

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej /109

Krajobraz /111

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem /111

Podsumowanie /112

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /112

• Formy roślinne /115
• Budowle i elementy architektoniczne /115
• Elementy topograficzne /115
• Elementy wodne /115

 

HOLSTEIN  /117

Historia /118

• Ogród barokowy  /121

Kompozycja /128

Układ funkcjonalno-przestrzenny /128

Osie kompozycji przestrzennej /129

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego /129

Pałac i budynki towarzyszące  /132

Wnętrza w kompozycji przestrzennej (ogrodowe)  /134

Elementy kompozycji ogrodu  /135

• Salon ogrodowy  /135
• Elementy roślinne /136
• Elementy wodne /137
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /137
• Ukształtowanie terenu  /137

Przemiany kompozycji ogrodu barokowego /139

• Faza ogrodu z XVIII wieku  /140

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej /143

Krajobraz /146

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem /146

Podsumowanie /149

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /149

• Formy roślinne /149
• Budowle i elementy architektoniczne /150
• Elementy topograficzne /150
• Elementy wodne /150

 

MARKOWO /151

Historia /1152

• Ogród barokowy  /154

Kompozycja /159

Układ funkcjonalno-przestrzenny /159

Osie kompozycji przestrzennej /160

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego /160

Pałac i budynki towarzyszące  /161

Wnętrza w kompozycji przestrzennej (ogrodowe)  /165

Elementy kompozycji ogrodu  /167

• Salon ogrodowy  /167
• Elementy roślinne /168
• Elementy wodne /168
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /169
• Ukształtowanie terenu  /169

Przemiany kompozycji ogrodu barokowego /169

• Faza I z XVIII wieku  /171

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej /174

Krajobraz /176

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem /177

Podsumowanie /179

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /179

• Formy roślinne /180
• Budowle i elementy architektoniczne /180
• Elementy topograficzne /180
• Elementy wodne /180

 

KWITAJNY  /181

Historia /182

• Ogród barokowy  /184

Kompozycja /189

Układ funkcjonalno-przestrzenny /189

Osie kompozycji przestrzennej /189

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego /190

Pałac i budynki towarzyszące  /190

Wnętrza w kompozycji przestrzennej (ogrodowe)  /194

Elementy kompozycji ogrodu  /196

• Salon ogrodowy  /196
• Elementy roślinne /197
• Elementy wodne /197
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /199
• Ukształtowanie terenu  /200

Przemiany kompozycji ogrodu barokowego /201

• Faza ogrodu z XVIII wieku  /201

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej /205

Krajobraz /207

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem /208

Podsumowanie /210

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /210

• Formy roślinne /211
• Budowle i elementy architektoniczne /211
• Elementy topograficzne /211
• Elementy wodne /212

 

DROGOSZE /213

Historia /214

• Ogród barokowy  /216

Kompozycja /226

Układ funkcjonalno-przestrzenny /226

Osie kompozycji przestrzennej /227

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego /227

Pałac i budynki towarzyszące  /230

Wnętrza w kompozycji przestrzennej (ogrodowe)  /234

Elementy kompozycji ogrodu  /236

• Salon ogrodowy  /236
• Elementy roślinne /237
• Elementy wodne /237
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /239
• Ukształtowanie terenu  /240

Przemiany kompozycji ogrodu barokowego /241

• Faza I (ok. 1710-1716) /241
• Faza II (ok. 1766 r.)  /243

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej /245

Krajobraz /246

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem /248

Podsumowanie /250

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /250

• Formy roślinne /251
• Budowle i elementy architektoniczne /251
• Elementy topograficzne /252
• Elementy wodne /252

FRIEDRICHSTEIN  /253

Historia /254

• Ogród barokowy /257

Kompozycja /267

Układ funkcjonalno-przestrzenny /267

Osie kompozycji przestrzennej /268

Związki miarowe w kompozycji założenia ogrodowego /269

Pałac i budynki towarzyszące  /272

Wnętrza w kompozycji przestrzennej (ogrodowe)  /275

Elementy kompozycji ogrodu  /277

• Salon ogrodowy  /277
• Elementy roślinne /277
• Elementy wodne /281
• Architektura ogrodowa i elementy rzeźbiarskie  /281
• Ukształtowanie terenu  /285

Przemiany kompozycji ogrodu barokowego /286

• Faza ogrodu z połowy XVIII wieku /289

Powiązania widokowe wewnątrz kompozycji ogrodowej /292

Krajobraz  /291

• Powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem  /294

Podsumowanie /295

Formy historyczne na tle stanu istniejącego /295

• Formy roślinne /298
• Budowle i elementy architektoniczne /299
• Elementy wodne /299
• Elementy topograficzne /299

 

Zakończenie /301

Literatura /307

Abstrakt /313

Abstract  /315

Zusammenfassung  /317