Od lex Iulia municipalis do flawijskich leges municipales. Rozwój rzymskiej administracji municypalnej w okresie od Juliusza ...

Autor: Emilia Twarowska-Antczak

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 306

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Schyłek republiki rzymskiej (I w. przed Chr.) oraz początek i rozkwit Cesarstwa Rzymskiego (I w. po Chr.) to okres boomu gospodarczego, politycznego i militarnego; to czas spokojnego współistnienia – w ramach jednego imperium – wielu zróżnicowanych kulturowo społeczności. Ta sytuacja niewątpliwie sprzyjała ich rozwojowi na poziomie lokalnym. Książka poświęcona jest zjawisku, które nieodłącznie towarzyszyło kształtowaniu się takich społeczności – ciągłej ewolucji administracji. Niewątpliwie szczyt jej funkcjonowania przypada na dwa stulecia, dzielące rządy Juliusza Cezara od panowania Domicjana. Kolonizacja (zakładanie nowych miast) i municypalizacja (przekształcanie istniejących już miast w municypia), dwa zjawiska stanowiące podstawę rozwoju administracji miejskiej, łączą się bezpośrednio z procesem rozprzestrzeniania się kultury rzymskiej i języka łacińskiego od Słupów Herkulesa aż po Bliski Wschód.

Niniejsze opracowanie prezentuje interdyscyplinarne spojrzenie na przedmiot badań – rozwój lokalnych społeczności – z punktu widzenia dokumentów prawnych (rzymskich ustaw municypalnych), źródeł archeologicznych, inskrypcji łacińskich oraz antycznych narracji historycznych. Powiązanie narracji historycznej z prawną daje możliwość pełniejszego zobrazowania analizowanych zagadnień.

Spis treści:

Słowo wstępne  /IX

Podziękowania /XV

Wstęp /XVII

- Temat pracy  /XVII

- Źródła  /XX

- Stan badań  /XXII

1. "Quietem Italiae, pacem provinciarum, salutem Imperii". Rzymska polityka miejska na przełomie okresów republiki i cesarstwa  /1

1.1. "Quietem Italiae." Lex Iulia municipalis - unifikacja systemu municypalnego na Półwyspie Apenińskim  /1

1.1.1. Municypia. Kolonie /1

1.1.1.1. Gajusz Juliusz Cezar (47-44 r. przed Chr.)  /6

1.1.1.2. Triumwirowie. Bitwa pod Filippi (42 r. przed Chr.)  /9

1.1.1.3. Oktawian. Bitwa pod Akcjum (31 r. przed Chr.)  /14

1.1.2. Leges. Lex Iulia municipalis  /18

1.1.2.1. CIL V 2864 = ILS 5406  /18

1.1.2.1.1. Charakterystyka inskrypcji  /18

1.1.2.1.2. "IIIvir aedilicia potestate e lege Iulia municipali"  /19

1.1.2.1.3. Znaczenie zapisu "N CCXXXXII"  /22

1.1.2.2. Tabula Heracleensis (TH)  /25

1.1.2.2.1. Charakterystyka inskrypcji  /25

1.1.2.2.2. lex - h(ac) l(ege) / h(anc) l(egem) r(ogatam) - lex publica  /27

1.1.2.2.3. Struktura tekstu  /35

1.1.2.2.4. Datowanie  /41

1.2. "Pacem provinciarum". Cezar i August. Przyczynek do unifikacji imperium rzymskiego  /46

1.2.1. Municypia, kolonie poza Italią. Półwysep Iberyjski  /46

1.2.2. Leges. Lex Coloniae Genetivae Iuliae seu Ursonensis (LU)  /73

1.2.2.1. Charakterystyka inskrypcji  /73

1.2.2.2. Datowanie  /75

1.2.2.3. Struktura tekstu  /77

2. "Ubicumque vicit Romanus, habitat". Rozwój rzymskiego samorządu prowincjonalnego w latach 14 - 69 po Chr.  /91

2.1. Cesarze dynastii julijsko-klaudyjskiej a zagadnienie unifikacji imperium rzymskiego  /92

2.1.1. Tyberiusz  /92

2.1.2. Klaudiusz  /93

2.1.2.1. Tabula Lugdunensis. Program polityczny Klaudiusza  /93

2.1.2.2. Podniesienie do rangi municypiów (ex iure Latini?) miast autochtonicznych w Noricum  /98

2.1.2.3. Reorganizacja struktury urbanizacyjnej Afryki  /102

2.1.3. "Nationes Alpium Maritimarum in ius Latii transtulit". Zasięg procesu municypalnego za Nerona  /106

2.2. System municypalny w czasie wojny domowej (68-69 r. po Chr.)  /107

3. Między edictum a leges. Flawiusze i unifikacja administracji imperium rzymskiego  /111

3.1. "Universae Hispaniae... Latium trubuit". Zasięg municypalizacji na Półwyspie Iberysjim  /117

3.1.1. Hiszpania Bliższa Tarrakońska  /117

3.1.2. Hiszpania Dalsza Betyka  /142

3.1.3. Hiszpania Dalsza Luzytania  /165

3.2. Universum Imperium? Zasięg municypalizacji poza Półwyspem Iberyjskim  /177

3.2.1. Italia  /177

3.2.2. Afryka  /178

3.2.3. Galia  /181

3.2.4. Tereny naddunajskie  /182

3.2.5. Dalmacja  /184

3.2.6. Tracja  /187

3.3. Administracja municypalna w świetle zachowanych zabytków prawnych  /187

3.3.1. Charakterystyka inskrypcji  /187

3.3.2. Proweniencja  /191

3.3.3. Leges municipales w procesie municypalizacji  /194

3.3.4. Przedmiot regulacji prawnej - pion administracyjny  /196

Zakończenie  /223

Wykaz skrótów  /227

Bibliografia  /229

Indeks  /271