Od fatalnej peryferyjności do centrum integrującej się Europy. Dyskurs Johannesa Hoffmanna wobec europeizacji Kraju Saary

Autorka: Aneta Pazik-Aybar

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 264

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,5 cm

Uwaga: Okładka z nieznacznymi rysami i przybrudzeniami, przykurzone brzegi stron

Kraj Saary był na przestrzeni wieków przedmiotem konfliktów pomiędzy sąsiadującymi mocarstwami – Francją i Niemcami. Po drugiej wojnie światowej, gdy wybuchł kolejny spór o to terytorium, kwestia ta stała przedmiotem debaty międzynarodowej, dzięki czemu wypracowano rozwiązanie mające na celu uregulowanie sytuacji polityczno-gospodarczej Saary poprzez wprowadzenie ustrojowej europeizacji. W ramach tego projektu, Saara stałaby się centrum integrującej się Europy. Nie doszło jednak do tego, gdyż w 1955 roku Saarlandczycy odrzucili w referendum projekt europeizacji. Niniejsza książka przedstawia działalność polityczną Johannesa Hoffmanna, Saarlandczyka, dziennikarza, polityka, działacza antynazistowskiego przebywającego od 1935 roku na emigracji. Po powrocie na teren Saary, która po wojnie została włączona do unii celnej i walutowej z Francją, Hoffmann podjął ponownie działalność polityczną, stając się jedną z najważniejszych postaci na tamtejszej scenie politycznej. Po objęciu funkcji premiera Saary w 1947 roku, opowiadał się za pogłębianiem integracji europejskiej, jak również za wprowadzeniem na terenie Saary systemu politycznego, w ramach którego część kluczowych kompetencji zostałaby przekazana na poziom instytucji europejskich. W tym celu konstruował w przestrzeni politycznej dyskurs ukierunkowany na tworzenie nowej wspólnoty politycznej, której fundamenty opierałaby się na europejskości i regionalizmie. Celem niniejszej książki jest wskazanie na związki pomiędzy dwiema kategoriami komponentów tego dyskursu (normatywnymi oraz realistycznymi) i dwoma modelami tożsamości politycznej, jakie w swoich wypowiedziach konstruował. 

Spis treści: 

Wykaz skrótów /7

Wstęp  /9

Cel przeprowadzonych badań  /12

Hipotezy badawcze  /16

Metodologia  /17

Działalność polityczna Hoffmanna w literaturze przedmiotu  /20

Struktura książki  /23

Podziękowania  /25

Rozdział 1. Biografia polityczna Hoffmanna do 1945 r.  /27

1.1. Życie Hoffmanna do 1929 r.  /27

1.2. Hoffmann wobec kryzysu Republiki Weimarskiej  /36

1.3. Johannes Hoffmann wobec przejęcia władzy przez NSDAP  /39

1.4. Założenie "Neue Saarpost"  /49

1.5. Po plebiscycie: decyzja o emigracji  /54

1.6. Ucieczka do Brazylii /57

Rozdział 2. Hoffmann wobec problemu Saary w stosunkach francusko-niemieckich na tle integracji europejskiej w okresie 1947-1955  /61

2.1. Hoffmann wobec nowej rzeczywistości politycznej na terenie Saary po 1945 r.  /61

2.2. Hoffmann jako przywódca partyjny  /67

2.3. Ponadnarodowe aspekty autonomii Saary  /74

2.4. Pierwszy rząd Hoffmanna a legitymizacja autonomii Kraju Saary  /75

2.5. System polityczny Saary z 1947 r. : protektorat czy autonomia?  /80

2.6. Rozwój saarlandzkiej autonomii w kontekście procesów integracyjnych  /82

2.7. Plan Natersa a problem pogłębiania procesów integracyjnych w Europie /101

2.8. Destabilizacja stosunków z Francją. Zwrot ku RFN?  /109

2.9. Referendum  /114

Rozdział 3. Europeizacja dyskursywna polityki wewnętrznej w okresie 1947-1949  /122

3.1. Aksjologia chrześcijańskiej demokracji w poglądach Hoffmanna na państwo  /122

3.2. Nowa państwowość jako odejście od koncepcji państwa narodowego  /131

3.3. Saarlandczycy - między wojną i odpowiedzialnością  /145

3.4. Autonomia kulturalna: między francuską asymilacją a paneuropejską tożsamością  /150

3.5. Saara: ku europeizacja przez parenetyczną demokratyzację  /156

Rozdział 4. Europa jako holistyczny porządek normatywny w dyskursie Hoffmanna w okresie 1950-1955  /165

4.1. Europa jako idealistyczny projekt w zetknięciu z pragmatycznym partykularyzmem  /165

4.2. Koncepcja Europy jako soft power w kontekście dyskursu zimnowojennego  /173

4.3. Europa jako chrześcijański obszar aksjologiczny  /179

4.4. Rewolucja francuska jako mit założycielski demokratycznej Europy  /184

Rozdział 5. Saarpolitik jako Europapolitik. Sprzężenie saarlandzkiego raison d`etat z procesem integracji europejskim w okresie 1950-1955  /190

5.1. Dyskursywne sprzężenie ewolucji systemu politycznego Saary z planami integracji europejskiej  /190

5.2. Racjonalizacja europeizacji ustrojowej  /200

5.3. Europeizacja Saary a zasada subsydiaryzmu  /205

5.4. Francja jako polityczny przyjaciel na drodze ku europeizacji ustrojowej /214

5.5. Ewolucja wizerunku RFN w kontekście europejskiego dyskursu tożsamościowego  /219

5.6. Ja-Sager i Nein-Sager. Konfrontacja europeizacji z nacjonalizmem  /226

5.7. Europeizacja Saary jako symbol pojednania francusko-niemieckiego  /235

Zakończenie  /241

Bibliografia  /252

Indeks osób  /264