Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych

Pod redakcją: Andrzeja Chwalby

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 447

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

 

Pierwsze na rynku tak obszerne i nowoczesne kompendium wiedzy o obyczajach w Polsce!

Książka:

prezentuje dzieje obyczajów w sposób panoramiczny i dynamiczny, z uwzględnieniem różnic chronologicznych, regionalnych, stanowych czy wyznaniowych;

obejmuje obyczaje życia publicznego, dworskiego, prywatnego oraz religijnego - w kontekście historii kultury europejskiej, a także rozwoju świadomości społecznej i narodowej;

ciekawie opisuje obyczaje związane z pracą, życiem rodzinnym i towarzyskim oraz rozrywki i kulturę stołu;

przedstawia wizje świata charakterystyczne dla poszczególnych wieków;

zawiera odniesienia do obyczajowości mniejszości narodowych: żydowskiej, litewskiej, ukraińskiej i niemieckiej.

Pozycję szczególnie polecamy studentom historii, kulturoznawstwa, filologii polskiej i antropologii oraz wszystkim, których interesuje, jak kształtowały się obyczaje polskie.

W dniu 2 grudnia 2004 roku książka otrzymała nagrodę w ogólnopolskim Konkursie na Najlepszą Książkę Roku 2004 o Pióro Fredry. Konkurs ten jest stałym, ważnym wydarzeniem, które od 13 lat towarzyszy Wrocławskim Promocjom Dobrych Książek. Celem jego jest wyłonienie i nagrodzenie najlepszych książek, wydanych w Polsce w danym roku. Ocenie podlegają wartości merytoryczne, literackie i edukacyjno-poznawcze oraz wysoki poziom edytorski i typograficzno-artystyczny.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Od redaktora. Uwagi wstępne   /13

I. Wieki średnie (Lidia Korczak)

1. Wizja świata    /23

Wiedza o świecie      /24

Strach     /25

Poczucie czasu     /26

Swoi i obcy     /28

2. Rodzina i dom     /31

Struktura rodziny     /32

Miejsce kobiety     /33

Małżeństwo      /35

Zwyczaje weselne     /36

Mąż i żona     /39

Narodziny dziecka     /40

Potomstwo pozamałżeńskie     /42

Dziecko w rodzinie      /43

Misterium śmierci      /44

Pamięć o zmarłych     /47

Siedlisko     /48

Wyposażenie domów     /52

Higiena     /53

3. Stół     /54

Żywność    /55

Sztuka kulinarna     /58

Trunki     /59

Obyczaj biesiadowania     /60

Kultura przy stole     /62

4. Życie towarzyskie i rozrywki     /63

Święta doroczne     /65

Taniec     /66

Wielkanoc     /68

Zielone Świątki     /69

Rozrywki  świeckie     /70

Rozrywki dworskie    /70

5. Praca     /75

Społeczeństwo i jego struktura     /75

Nobilitacja pracy     /76

Ustrój społeczny w Polsce     /77

Obyczaje „zawodowe”     /79

Obrzędy w roku rolniczym     /80

Środowisko miejskie      /83

Korporacje i bractwa w mieście     /84

Ludzie miasta     ;86

Rycerstwo i szlachta     /88

Elementy kultury rycerskiej     /91

Dworzanie     /93

Duchowieństwo     /94

6. Życie publiczne     /95

Organizacja polityczna    /96

Struktura władzy     /98

Zwyczaje sądowe     /99

Życie publiczne w okresie rozbicia dzielnicowego     /100

Modernizacja państwa     /101

Urzędy i poselstwa     /102

Społeczeństwo szlacheckie    /104

Prawo i sądy    /106

Aktywność  polityczna poddanych     /107

Duchowieństwo i sądy kościelne   /107

Samorząd miejski      /109

Kmiecie a sprawy publiczne     /110

Bibliografia (wybór)     /112

II. Czasy nowożytne (Marek Ferenc)

1. Wizja świata    /117

Nauka i wiara     /118

Świadomość narodowa     /121

Kanon piękna i moda     /121

Edukacja     /123

Podróżowanie i transport    /126

Poczta     /127

Gazety     /128

Kalendarze     /128

2. Rodzina i dom     /129

Mąż i żona     /129

Narodziny dziecka    /129

Potomstwo pozamałżeńskie    /131

Chrzciny    /131

Swaty i zwyczaje weselne      /133

Małżeństwo    /138

„Dobre umieranie”  / 140

Budownictwo    /143

Wyposażenie domów     /146

Higiena     / 148

Ogrody     /149

3. Stół     /149

Upodobania kulinarne    /150

Trunki     /153

Tytoń   /157

Przyrządzanie posiłków  /158

4. Życie towarzyskie i     /158

Gościnność  /159

Etykieta towarzyska     /159

Kłótnie i pojedynki     /161

Spotkania towarzyskie    /162

Teatr     /164

Rozrywki szlacheckie    /167

Taniec     /168

Muzyka     /169

Gry towarzyskie i hazardowe     /171

Rok obrzędowy     /173

Uroczystości publiczne    /180

5. Praca   /182

Praca na gospodarstwie     /183

Praca w mieście    /188

Handel    /190

6. Życie publiczne    /192

Aktywność publiczna szlachty     /193

Kobiety w życiu publicznym     /195

Sejm i sejmiki    /195

Monarcha     /202

Administracja i sądownictwo     /205

Zwyczaje wojskowe     /211

Bibliografia (wybór)     /214

III. Polska doby rozbiorów i międzywojenna (Dobrochna Kałwa)

1. Wizja świata     /222

Społeczeństwo i jego struktura     /223

Wiedza o świecie i podróżowanie     /227

Sztuka epistolografii     /229

Telefon   /230

Czasopiśmiennictwo     /231

Czytelnictwo    /232

Kinematograf i     /233

Obrzędowość´ i religijność    /234

Ubiór i moda     /237

Etykieta    /240

2. Rodzina i dom      /242

Znaczenie rodziny     /242

Małżeństwo     /244

Urządzenie domu     /250

Chłopska chałupa    / 258

Narodziny dziecka     /259

Blaski i cienie dzieciństwa    /260

Struktura rodziny     /261

S´mierc´ i z˙ał oba    /261

3. Stół  /264

Nowe obyczaje kulinarne   /264

Kuchnia ziemiańska     /268

Kuchnia chłopska     /271

Kuchnia robotnicza     /274

Stołowanie poza domem    /275

Napoje alkoholowe i bezalkoholowe     /278

Świąteczny stół   / 280

4. Życie towarzyskie i rozrywki    /281

Wizyty i „bywanie”     /283

Instytucja salonu     /285

Bale   /288

Gry   towarzyskie    /290

Obcowanie ze sztuką     /291

Świąteczne obyczaje towarzyskie     /293

Turystyka i rekreacja     /295

Gościnność    /297

5. Praca     /298

Zmiany społeczne i gospodarcze w mieście     /298

Handel     /302

Inteligencja     /305

Pośrednictwo pracy    /307

Środowisko robotnicze    /308

Praca na wsi     /309

Praca jako wartość    /311

6. Życie publiczne     /314

Obyczaje jako manifestacja patriotyzmu     /315

Uroczystości i ceremonie publiczne    /318

Pochody i   wiece    /322

Strój jako nośnik uczuć´ patriotycznych     /325

Tajne związki      /328

Polityka i religia     /329

Religijność w dobie rozbiorów     /329

Wojsko i  obyczajowość wojskowa    /330

Parlamentaryzm i parlamentariusze     /332

Bibliografia (wybór)     /334

IV. Czasy współczesne (Tadeusz Czekalski)

1. Wizja świata    /340

„Nowa umowa społeczna”   /341

Mniejszości    /343

Religia     /344

Dewaluacja obyczaju    /346

Tajne przez poufne     /347

Zakazane rozgłośnie radiowe i drugi obieg     /349

Czytelnictwo po roku 1989    /349

Higiena     /351

Nowomowa     /352

Zmiana tempa życia    /354

2. Rodzina i dom     /355

Wyzwalanie spod wpływów rodziny    /355

Małżeństwo     /358

Dziecko w powojennej rodzinie     /361

Nowy model rodziny     /362

Rozwód i separacja     /363

Starość    /364

„Ucieczka od śmierci    /365

Własne „M”     /366

3. Stół     /369

Żywność    /370

Sztuka jedzenia     /372

Sztuka kulinarna     /373

Alkohol     /374

Napoje bezalkoholowe     /376

Jedzenie poza domem     /377

Mniej kalorii     /381

„Chłopskie jadło”   /382

4. Życie towarzyskie i rozrywki     /383

Uroczystości rodzinno-towarzyskie     /383

Spędzanie wolnego     /386

Rozrywki stare i nowe      /386

Ubiór    /392

Wczasy    /394

5. Praca     /397

Przodownicy i bumelanci    /398

Warunki pracy     /400

„Wiązanie końca z końcem”     /400

Norma     /401

Motywacja do pracy    /402

Kobiety w pracy     /403

Spektakle propagandowe     /404

Dobre i złe zawody     /406

Praca w epoce postkomunizmu     /407

6. Życie publiczne     /410

Władza ludowa      /411

Święta publiczne   /413

Sport     /415

Opór społeczny     /416

Wybory     /418

Parlament     /420

Elity i ich ubiór    /422

Nowa scena polityczna   /422

Bibliografia (wybór)     /424

Od redaktora. Uwagi końcowe     /427

Indeks rzeczowy     /436