Obrządek pogrzebowy ludności kultury przeworskiej nadliswarciańskiego regionu osadniczego w młodszym i późnym okresie rzymskim

Autor: Joanna Zagórska-Telega

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 282

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 30,0 cm

Opracowanie autorstwa dr Joanny Zagórskiej-Telegi stanowi niezwykle rzetelne, wieloaspektowe studium obrzędowości pogrzebowej społeczności kultury przeworskiej osiadłych w dorzeczu Liswarty w młodszym i późnym okresie rzymskim oraz we wczesnej fazie okresu wędrówek ludów. W kompleksowej analizie uwzględnione zostały zróżnicowane kategorie źródeł archeologicznych i przyrodniczych, a w niektórych wypadkach odwołano się także do wzmianek zawartych w antycznych źródłach pisanych. Autorka nakreśliła spójny obraz przemian rytuałów funeralnych wspomnianych społeczności i zaproponowała nową, przekonującą interpretację funkcji niektórych obiektów spekularnych, określanych jako obiekty rowkowe typu żabienieckiego, obiekty warstwowe czy warstwy ciałopalenia. Ustalenia te mają niewątpliwie znaczenie ponadregionalne. Praca ta rzuca nowe światło na wiele zagadnień, co pozwala mieć nadzieję, że zainspiruje ona innych badaczy do podjęcia dalszych studiów nad obrzędowością pogrzebową kultury przeworskiej. 

(Z recenzji wydawniczej dr hab. Judyty Rodzińskiej-Nowak, prof. UJ)

Spis treści:

Od autorki /7

1. Zagadnienia wstępne /9

1.1. Wprowadzenie /9
1.2. Charakterystyka osadnictwa ludności kultury przeworskiej w Dorzeczu Liswarty /10
1.3. Charakterystyka bazy źródłowej /17

2. Historia i stan badań nad obrządkiem pogrzebowym ludności kultury przeworskiej /21

3. Zastosowanie nauk przyrodniczych w badaniach cmentarzysk /21

4. Obiekty sepulkralne w Nadliswarciańskim Regionie Osadniczym /37

4.1. Zasady klasyfikacji ciałopalnych obiektów sepulkralnych /37

4.2. Obiekty grobowe /39
4.2.1. Groby popielnicowe /39

4.2.1.1.1. Groby popielnicowe w naczyniach ceramicznych bez resztek stosu pogrzebowego /39
4.2.1.1.2. Groby popielnicowe w naczyniach ceramicznych z resztkami stosu pogrzebowego /50

4.2.1.2. Grób popielnicowy w naczyniu szklanym /58
4.2.1.3. Groby popielnicowe w pojemnikach organicznych /58

4.2.1.3.1. Groby popielnicowe w pojemnikach organicznych bez resztek stosu pogrzebowego /58
4.2.1.3.2. Groby popielnicowe w pojemnikach organicznych z resztkami stosu pogrzebowego /67

4.2.2. Groby jamowe /78

4.2.2.1. Groby jamowe bez resztek stosu pogrzebowego /78
4.2.2.2. Groby jamowe z resztkami stosu pogrzebowego /84

4.2.3. Cenotafy /91
4.2.4. Obiekty typu Bustum /94

4.3. Pozostałe obiekty sepulkralne /97
4.3.1. Obiekty rowkowe /100
4.3.2. Obiekty warstwowe i warstwy ciałopalenia /111

4.3.2.1 Obiekty warstwowe /111
4.3.2.2. Warstwy ciałopalenia /112

4.3.3. Ustryny /121
4.3.4. Paleniska /127

5. Zagadnienie grobów podwójnych i zbiorowych z Cmentarzysk Nadliswarciańskich /131

6. Zróżnicowanie wyposażenia grobowego na Cmentarzyskach Nadliswarciańskich /141

6.1. Zróżnicowanie wyposażenia w zależności od wieku i płci zmarłego /147

7. Szczątki zwierzęce z obiektów sepulkralnych Nadliswarciańskiego regionu osadniczego /169

8. Szczątki archeobotaniczne z obiektów sepulkralnych Nadliswarciańskiego Regionu Osadniczego /175

9. Struktura demograficzna ludności użytkującej Cmentarzyska Nadliswarciańskiego Regionu Osadniczego /179

10. Położenie, rozplanowanie i rozwój przestrzenny Cmentarzysk Nadliswarciańskiego Regionu Osadniczego /189

10.1. Położenie cmentarzysk /189
10.2. Rozplanowanie i rozwój przestrzenny cmentarzysk /191

11. Od śmierci do pochówku - próba rekonstrukcji /197

12. Obrządek pogrzebowy ludności Nadliswarciańskiego Regionu Osadniczego na tle obrzędowości funeralnej kultury przeworskiej /205

13. Uwagi końcowe /233

Zestawienia /237

Bibliografia /243

Summary /273