Obce rycerstwo na Pomorzu Zachodnim do początku XIV wieku

Autor: Krzysztof Guzikowski

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 381

Okładka: miękka

Format: 17,0 x 24,0 cm

"(...) Dopiero w miarę zbliżania się do połowy XIII w. na Pomorzu Zachodnim rozpoczęły się gwałtowne zmiany, których konsekwencje zyskały wielowiekowe skutki. Do miast i wsi zaczęli napływać w większej masie niemieccy osadnicy, a dwory książąt z dynastii Gryfitów zapełniali niemieccy żołnierze. Rozpoczął się proces przenikania na Pomorze Zachodnie nie tylko społeczno-gospodarczych, ale także politycznych i kulturalnych wpływów Cesarstwa Niemieckiego. W dalszej konsekwencji prowadziło to do zmiany etnicznego charakteru tej nadbałtyckiej, dotąd słowiańskiej krainy. Nie ulega wątpliwości, że problem tych przeobrażeń to jedno z kluczowych zagadnień dziejów Pomorza Zachodniego.

W tym miejscu pojawia się pytanie, kto w tym procesie odegrał decydującą rolę (...)"

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /9

1. Znaczenie tematu, cel badań  /9
2. Stan badań  /11
3. Terytorium /14
4. Ramy chronologiczne  /16
5. Źródła  /16
6. Rycerz, rycerstwo - znaczenie terminu  /17
7. Uwagi metodyczne - kryteria pozwalające wyodrębnić grupę przybyszy  /19
8. Układ pracy, konstrukcja katalogu, pisownia nazw geograficznych i osobowych  /22

CZĘŚĆ PIERWSZA
Rozdział I. Migracja
A. Migranci  /25
1. Przybysze pewni i niepewni. Pobyty stałe i czasowe  /25
2. Chronologia wędrówek  /29
3. Pochodzenie  /32
4. Status społeczny  /41
5. Wiek i stan cywilny przybyszy  /42
B. Podróż  /50
1. Wędrówki indywidualne i grupowe  /50
2. Pomorze Zachodnie na szlaku migracji  /51
C. Inspiracje i motywacje  /53
1. Inspiracje  /53
2. Motywacje  /55
3. Los opuszczonych dóbr  /56

Rozdział II. Na Pomorzu Zachodnim
A. Rozsiedlenie terytorialne  /59
B. W społeczeństwie Pomorza Zachodniego  /62
I. W służbie książąt  /62
1. Majątek  /63
1.1 Ziemia  /63
1.2 Miasta i dwory w miastach  /68
1.3 Inne dochody  /70
2. Urzędy terytorialne i dworskie  /71
3. W otoczeniu książąt - rycerstwo w roli świadków na dokumentach Gryfitów  /76
II. W służbie biskupów kamieńskich  /89
1. Rycerze w roli świadków na dokumentach biskupów kamieńskich  /90
2. Biskupie nadania na rzecz rycerzy  /95
3. Kanonicy z napływowych rodzin rycerskich  /96
III. Rycerze w miastach  /100
1. Rycerze jako rajcy  /102
2. Wystawianie dokumentów w miastach przez rycerzy  /102
3. Rycerze w roli świadków na dokumentach miejskich  /104
IV. Swoi i obcy: izolacja  /106
1. Liczba przybyszy  /106
2. Małżeństwa  /109
3. Imiona kobiet z napływowych rodzin rycerskich  /113
4. Wspólne występowanie w dokumentach miejscowych i napływowych rycerzy  /115
V. Losy słowiańskich możnych i wojów  /123
C. Zmiany w zakresie obyczaju  /131
1. Prawo lenne a prawo dziedziczne  /131
2. Znaczenie kultury rycerskiej  /138
3. Popularność niemieckich imion  /140

Rozdział III. Ku syntezie. Napływowe rycerstwo w dziejach Pomorza Zachodniego
1. Kształtowanie się szlachty pomorskiej  /143
2. Dzieje polityczne Pomorza Zachodniego do połowy XIV wieku  /147
3. Rycerstwo a mieszczaństwo  /151
4. Udział rycerstwa napływowego w kolonizacji  /153

CZĘŚĆ DRUGA
Katalog
Przybysze pewni  /159
Przybysze niepewni  /297
Zakończenie. Porównanie procesu napływu obcego rycerstwa na Pomorzu Zachodnim i Śląsku (na tle innych ziem Europy Środkowo-Wschodniej) /313
Zusammenfassung  /319
Bibliografia  /325
Źródła   /325
Opracowania  /327
Indeks nazw geograficznych i osobowych  /347