O romantycznym poznaniu

Autorka: Maria Cieśla-Korytowska

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 472

Okładka: twarda

Format: 16,00 cm x 24,00 cm

 

Książka ta dotyczy kwestii romantycznej gnoseologii, której odmienność od oświeceniowej bywa często podkreślana przez badaczy: poszczególne rozdziały przynoszą dogłębną analizę tego zagadnienia, a także idei leżących u podstaw specyfiki romantycznego poznania, takich jak jedność i harmonia świata, gnoza, okultyzm. Po nich następuje prezentacja romantycznych sposobów poznania (wraz z ich klasyfikacją wedle przedmiotu, zakresu i charakteru), takich jak olśnienie, objawienie, wizja, sen, intuicja, wyobraźnia, autokontemplacja, miłość, szaleństwo, język, symbol, alegoria, mit, poezja, muzyka, nauka itd.

Obszerna antologia pozwala poznać przykłady obecności zagadnień dotyczących poznania w dziełach tak poetyckich, jak prozatorskich, literackich i filozoficznych. Stosunkowo słabo rozpoznana kwestia romantycznego poznania, w świetle zarówno refleksji teoretycznej (historycznej i współczesnej Romantyzmowi), jak i praktycznie obecnej w dziełach poetyckich zyskuje nową perspektywę. Ta część książki posiada obszerne przypisy, zawierające tak dodatkowe informacje, jak interpretacje prezentowanych tekstów, tematycznie wykraczające niekiedy poza zasadniczy wywód.

Spis treści:

O romantycznym poznaniu  /5

Spór o Newtona /17

Jedność i harmonia wszechświata  /31

Gnoza /47

Okultyzm   /57

Romantyczne sposoby poznania  /69

Olśnienie  /71

Sen  /89

Intuicja, autokontemplacja /101

Miłość  /111

Szaleństwo /123

Inicjacja /127

Język  /139

Symbol, alegoria /155

Mit  /161

Poezja /177

Nauka /195

Zakończenie  /207

Antologia

1. Olśnienie, objawienie  /217

William Blake, Pierwsza Księga Urizena /217

Novalis, Henryk Ofterdingen  /217

Novalis, Kwietny pył  /218

Pierre Simon Ballanche, Orphee  /219

Victor Hugo, Usta ciemności  /219

Friedrich von Schiller, Dziewica Orleańska  /221

Gerard de Nerval, Aurelia /223

Adam Mickiewicz, Dziady część III  /226

Adam Mickiewicz, Widzenie /228

Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia  /230

Juliusz Słowacki, Ułamki  /232

Juliusz Słowacki,Król-DuJuliusz Słowacki,ch  /232

Juliusz Słowacki, Beniowski (poema)  /235

Juliusz Słowacki,Samuel Zborowski /235

Seweryn Goszczyński, Król zamczyska  /236

Cyprian Norwid, Modlitwa  /238

2. Sen, widzenie  /239

William Blake, Kominiarczyk  /239

Percy Bysshe Shelley, Mont Blanc  /240

William Wordsworth, Preludium. Księga V  /240

Novalis, Hymny do Nocy. Hymn 2 i 3   /243

Theophile Gautier, Iettatura /244

Friedrich von Schiller, Zbójcy  /246

Friedrich von Schiller, Dziewica Orleańska /248

Friedrich von Schiller, Oblubienica z Messyny  /248

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Mistrz Pchła. Bajka zawarta w siedmiu przygodach dwóch przyjaciół  /249

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Magnetyzer. Zdarzenie z życia rodzinnego  /251

Adam Mickiewicz, Dziady cz. III  /252

Adam Mickiewicz, Sen. (Z Lorda Byrona)  /253

Juliusz Słowacki, Król-Duch  /254

Juliusz Słowacki, Sen srebrny Salomei /256

Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski  /257

3. Miłość, uczucie  /259

Novalis, Hymny do Nocy. Hymn 1 /259

Johann Wolfgang von Goethe, Tajemne barwy. Do Julii  /259

William Wordsworth, Preludium. Księga II  /260

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Magnetyzer. Zdarzenie z życia rodzinnego /262

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann. Złoty garnek. Bajka nowożytnych czasów  /262

Cyprian Norwid, W Weronie /263

4. Szaleństwo  /265

Gerard de Nerval, Aurelia  /265

Adam Mickiewicz, Romantyczność  /268

Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia /271

Juliusz Słowacki, Fragment o Helijaszu /272

Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski  /272

Seweryn Goszczyński, Król zamczyska /273

5. Intuicja, autokontemplacja, introspekcja /275

Novalis, Uczniowie z Sais  /275

Novalis, Henryk Ofterdingen  /275

Friedrich von Schiller, Geniusz /276

Friedrich von Schiller, Klucz (Ksenie i epigramaty)  /277

William Wordsworth, Preludium  /277

Johann Wolfgang von Goethe, Faust, część I  /278

Johann Wolfgang von Goethe, Wilhelm Meister  /279

Theophile Gautier, Iettatura /281

Adam Mickiewicz, Gdzie niebo (Zdania i uwagi)  /282

Adam Mickiewicz, Jak słuchać (Zdania i uwagi)   /282

Adam Mickiewicz, Historia - parafraza z Emersona /282

Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski  /283

Juliusz Słowacki, Genezis z Ducha /283

6. Księga  /285

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Księżniczka Brambilla  /285

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Magnetyzer. Zdarzenie z życia rodzinnego  /287

Juliusz Słowacki, Walter Stadion  /287

Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski  /288

Seweryn Goszczyński, Król zamczyska /288

7. Język  /291

Novalis, Uczniowie z Sais /291

Pierre Simon Ballanche, Orphee  /291

Johann Wolfgang von Goethe, Metamorfoza roślin  /292

Juliusz Słowacki, Król-Duch  /293

Adam Mickiewicz, Literatura słowiańska  /293

Cyprian Norwid, Słowotwór  /293

Cyprian Norwid, Rzecz o wolności słowa  /294

8. Symbol, alegoria, szyfr   /295

Novalis, Uczniowie z Sais  /295

Novalis, Poetycyzmy  /296

Novalis, Fragmenty, czyli zadania myślowe  /296

Novalis, Fragmenty cieplickie  /296

Gerard de Nerval, Aurelia /297

Johann Wolfgang von Goethe, Refleksje i maksymy  /298

Johann Wolfgang von Goethe, Nauka o barwach  /299

Pierre Simon Ballanche, Orphee  /299

Juliusz Słowacki, Dialog troisty  /300

Cyprian Norwid, Sztuka w obliczu dziejów  /301

9. Poezja, poeta  /303

William Blake, Wstęp  /303

William Blake, Pamiętna fantazja  /303

Novalis, Henryk Ofterdingen   /304

Novalis, Uczniowie z Sais  /304

Novalis, Kwietny pył  /306

Percy Byshee Shelley, Obrona poezji  /306

Friedrich Holderlin, Transcendentalizm. (Poemat w dwunastu księgach)  /310

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann. Złoty garnek. Bajka nowożytnych czasów   /312

Juliusz Słowacki, Beniowski  /313

Juliusz Słowacki, Król-Duch  /313

Juliusz Słowacki, Poeta i natchnienie  /313

Adam Mickiewicz, Arcy-Mistrz /314

Józef Bohdan Zaleski, Pieśń słowo /315

Cyprian Norwid, Promethidion  /315

Cyprian Norwid, Rzecz o wolności słowa /316

Cyprian Norwid, Ogólniki /316

10. Wyobraźnia, natchnienie  /319

William Wordsworth, Preludium. Księga VI  /319

Samuel Taylor Coleridge, Przygnębienie, oda napisana 4 kwietnia 1802 roku  /320

William Blake, Wstęp (Pieśń doświadczenia)  /320

Juliusz Słowacki, ["Przez furie jestem targan ja, Orfeusz"]  /321

Juliusz Słowacki, Dialog troisty  /321

11. Nauka  /323

Robert Browning, Głuchy i niemy (grupa Woolnera)  /323

Juliusz Słowacki, Raptularz /323

Juliusz Słowacki, Dialog troisty  /324

Adam Mickiewicz, Mędrcy (Zdania i uwagi)  /325

12. Jedność i harmonia /327

William Blake, Wróżby niewinności  /327

William Wordsworth, Preludium. Księgi VI, VIII, XII  /327

Percy Byshee Shelley, Hymn Apollina  /328

Victor Hugo, Legenda wieków /329

Novalis, Uczniowie z Sais  /330

Gerard de Nerval, Aurelia /333

Adam Mickiewicz, Mikrokosmos, mikrobiblia (Zdania i uwagi)  /334

Adam Mickiewicz, Historia i profetia (Zdania i uwagi)   /334

Juliusz Słowacki, Dialog troisty  /334

Juliusz Słowacki, List do J.N. Rembowskiego  /335

13. Muzyka  /337

Robert Browning, Abt Vogler (Po jego improwizacji na instrumencie własnego pomysłu)   /337

Juliusz Słowacki, Król-Duch   /339

Juliusz Słowacki, Beniowski (poema)  /339

Juliusz Słowacki, Poeta i natchnienie  /340

Juliusz Słowacki, List do J.N. Rembowskiego  /341

14. Podmiot poznający  /343

William Blake, Baranek  /343

William Wordsworth, Oda o przeczuciach nieśmiertelności ze wspomnień wczesnego dzieciństwa. Księga V i VIII  /344

Johann Wolfgang von Goethe, Wilhelm Meister  /345

Juliusz Słowacki, Król-Duch   /346

Juliusz Słowacki, Beniowski (poema)  /347

Cyprian Norwid, Pieśń do ziemi naszej  /348

15. Umysł ludzki  /351

Novalis, Uczniowie z Sais  /351

Novalis, Kwietny pył  /353

Novalis, Poetycyzmy  /354

William Wordsworth, Preludium. Księga I i II  /356

Thomas de Quincey, Palimpsest. Suspiria de Profundis  /358

Friedrich von Schiller, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka /360

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Diable eliksiry  /361

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Mistrz Pchła, Bajka zawarta w siedmiu przygodach dwóch przyjaciół  /362

Juliusz Słowacki, ["To było w duchu, ojcze! a tymczasem..."]  /363

Juliusz Słowacki, Dialog troisty  /363

16. Przyroda źródłem poznania  /365

Novalis, Uczniowie z Sais  /365

William Blake, Księga Thel. (Z Ksiąg proroczych)  /371

William Wordsworth, Pięknym za nadobne /373

Samuel Taylor Coleridge, Mróz o północy  /374

Percy Byshee Shelley, Alastor, czyli duch samotności  /375

Victor Hugo, Stella  /376

Juliusz Słowacki, Beniowski (poema)  /377

Juliusz Słowacki, Poeta i natchnienie  /378

Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski /378

Juliusz Słowacki, Genezis z Ducha /379

17. Poznanie pokusą i zagrożeniem /383

Ludwig Achim von Arnim, Clemens Brentano, Kiedy dziecko chce za dużo wiedzieć  /383

William Blake, Księga Thel. (Z Ksiąg proroczych)  /383

Percy Bysshe Shelley, Alastor, czyli duch samotności  /385

George Gordon Noel Byron, Kain /387

Gerard de Nerval, Aurelia  /393

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Diable eliksiry  /394

Victor Hugo, Straszliwy rok  /396

Adam Mickiewicz, Cur? (Zdania i uwagi)  /396

Adam Mickiewicz, Dziady część III  /397

Juliusz Słowacki, Beniowski (poema)  /397

Juliusz Słowacki, Król-Duch  /397

Juliusz Słowacki, ['Na drzewie zawisł wąż..."]  /398

Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski  /399

Juliusz Słowacki, Fragment o Helijaszu /400

Juliusz Słowacki, Genesis z Ducha  /400

18. Poznawalność świata, sceptycyzm  /401

Novalis, Kwietny pył  /401

Johann Wolfgang von Goethe, Ultimatum  /401

Johann Wolfgang von Goethe, Ksenia ugłaskane  /402

Johann Wolfgang von Goethe, Faust część I  /402

George Gordon Noel Byron, Manfred  /405

Percy Bysshe Shelley, Alegoria  /405

Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu  /406

Adam Mickiewicz, Dziady część III    /407

Adam Mickiewicz, ["Broń mnie przed sobą samym..."] (Zdania i uwagi)  /408

19. Przeciw rozumowi  /409

William Blake, Głos dawnego poety  /409

William Blake, ["Śmiejcie się, śmiejcie, Rousseau, Wolterze..."]   /409

Adam Mickiewicz, Mędrcy  /410

Adam Mickiewicz, Rozum i wiara  /411

20. Wiedza, mądrość  /413

Novalis, Uczniowie z Sais  /413

William Wordsworth, ["Spojrzyj, wędrowcze! Wiąz samotny rośnie..."]  /414

William Wordsworth, Preludium  /415

Cyprian Norwid, Rzecz o wolności słowa  /415

21. Prawda  /417

William Blake, Przysłowia Piekielne  /417

William Blake, Wróżby niewinności  /417

Freidrich von Schiller, Światło i ciepło  /418

Johann Wolfgang von Goethe, Refleksje i maksymy  /418

Alfred de Vigny, Rozważania o prawdzie w sztuce  /419

Adam Mickiewicz, Stopnie prawd (Zdania i uwagi)  /420

Adam Mickiewicz, Reszta prawd (Zdania i uwagi)  /420

Juliusz Słowacki, Próby poematu filozoficznego  /420

Cyprian Norwid, Cywilizacja /422

Cyprian Norwid, Idee i prawda /422

Przypisy do Antologii  /425

Spis ilustracji /459

Indeks nazwisk /461