Początki Częstochowy to swojego rodzaju pretekst do przedstawienia rozległej płaszczyzny naszych dziejów. Ogólnie rzecz biorąc, uznać trzeba, że mamy tu do czynienia z podjętą przez Profesora Antoniewicza udaną próbą zgromadzenia i uporządkowania naszej wiedzy na temat najstarszych dziejów Częstochowy. Jest to próba obejmująca wszystko, co tylko może być przydatne w poszukiwaniach najstarszego zaginionego przywileju lokacyjnego dla miasta Częstochowy i jego zawartości. Do tego celu wykorzystywane są rozważania nad pradziejami ziemi częstochowskiej, nad układem hydrograficznym, funkcjonowaniem instytutów i instytucji kościelnych, onomastyką, przemysłem hutnictwa żelaza, heraldyką, sfragistyką. Znajdujemy nadto uwagi dotyczące m.in. średniowiecznej dyplomatyki, personelu i funkcjonowania kancelarii, rozważania językowe, analizy wydarzeń politycznych i dynastycznych.
- fragment recenzji prof. dr.hab. Jacka Matuszewskiego
Spis treści:
Zamiast wstępu /9
Część I. O wkroczeniu Częstochowy i wielu sąsiednich siedlisk ludzkich w czas "osi historii", czyli o walorach źródłowych i kontekście dziejowym wystawienia przez biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża dokumentu dla klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Mstowie w dniu Bożego Narodzenia 1220 roku /17
Wprowadzenie /19
1. Problem zaginionego oryginału dokumentu i walorów zachowanych jego kopii /20
2. Wystawca dokumentu - "Ivo Dei gratia Cracoviensis episcopus" /23
3. Konwentualny odbiorca dokumentu, czyli klasztor kanoników regularnych w Mstwoei /32
4. Dyktat dokumentu /38
5. Uwagi do przekładu i komentarza tekstu dokumentu /41
Dokument biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża poświadczający klasztorowi zakonu kanoników regularnych świętego Augustyna kongregacji laterańskiej Najświętszego Zbawiciela w Mstowie, będącego filią klasztoru Najświętszej Marii Panny na Piasku we Wrocławiu, prawo pobierania dziesięciny z licznych wymienionych wsi należących do tego klasztoru oraz wsi książęcych i rycerskich (m.in. Częstochowy) nadane przez jego poprzedniów na biskupstwie krakowskim, wystawiony w dniu Bożego Narodzenia - 25 grudnia 1220 roku /43
Suplement
Co było wcześniej i co nastąpi nieco później? Kilka uwag o kontekstach historycznych faktu pojawienia się Częstochowy na arenie dziejowej poświadczonego w przedstawionym dokumencie /55
Część II. Szczególne świadectwo meliorationis terrae, czyli dokument Kazimierza Wielkiego poświadczający braciom Leonardowi i Kanimirowi, dziedzicom Częstochowy, przywilej lokacji na prawie niemieckim w odmianie średzkiej dwóch wsi: jednej, istniejącej już uprzednio Częstochowy, oraz drugiej, mającej powstać na terenie tegoż władztwa nad rzeką Rybną, wystawiony w Krzepicach 24 sierpnia 1356 roku /71
Wprowadzenie /73
1. Wystawca dokumentu - "Kazimirus Dei Gratia rex Poloniae /75
2. Odbiorcy dokumentu - bracia Leonard i Kanimir /79
3. Uwagi o dyktacie dokumentu i walorach jego dyspozycji /81
Dokument króla Kazimierza Wielkiego wystawiony w Krzepicach 24 sierpnia 1356 roku /87
Suplement
Gdzie faktycznie miała powstać druga osada w dobrach nazywanych Częstochowa - czyli o kontrowersjach w sprawie lokalizacji miejsca nad rzeką zwaną pospolicie Rybna /96
Część III. Factum est! Źródło historyczne poświadczające przekroczenie przez osadę zwaną Częstochowa kolejnego progu lokacyjnego, czyli uzyskania w nieodległej przeszłości praw miejskich. Dokumeny wystawiony przez księcia opolskiego Władysława, 3 maja 1377 roku w mieście Częstochowie /119
Wprowadzenie /121
1. Wystawca dokumentu - "Władysław książę opolski, wieluński i Rusi" /121
2. Odbiorcy dokumentu - bracia Jaśko i Niczko /138
3. Uwagi o dyktacie dokumentu /139
Dokument księcia opolskiego, wieluńskiego oraz pana Rusi Władysława, nadający braciom Jaśkowi i Niczkowi kuźnicę żelaza w pobliżu miasta Częstochowy, na tym samym prawie, jakiego miasto Częstochowa już używa, wystawiony 3 maja 1377 roku /143
Suplement pierwszy
Społeczno-ekonomiczne konteksty wystawienia dokumentu księcia Władysława Opolczyka dla braci Jaśka i Niczka w Częstochowie, czyli kultywowanie wydobycia oraz przetwórstwa rud żelaza w regionie częstochowskim u schyłku średniowiecza i na progu czasów nowożytnych /149
Suplement wtóry
Kiedy i za czyją wolą akt lokacji miasta Częstochowy stał się faktem historycznym? (Wynurzeń polemicznych ciąg dalszy) /158
Wykaz skrótów /191
Bibliografia /193
![[{[item.product.name]}]]([{[item.product.photo.url]}] 125w)
