Niemieckie ciężkie baterie przeciwlotnicze wokół Oświęcimia 1944-1945

Autor: Janusz Wróbel

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 413

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Historycy oraz specjaliści wojskowi od lat próbują odpowiedzieć na pytanie: jak to było możliwe, że jedno państwo – III Rzesza Adolfa Hitlera – 6 lat prowadziło wojnę z całym światem.

Alianci zachodni chcieli zniszczyć Niemcy za pomocą strategicznych nalotów bombowych na ośrodki przemysłowe i duże miasta. Ten plan w zasadzie się nie powiódł, m.in. pod koniec 1944 r. produkcja na cele wojenne osiągnęła w Niemczech najwyższy poziom – po trzech latach alianckiej ofensywy bombowej. W systemie obronnym III Rzeszy ogromnie ważną rolę odgrywała artyleria przeciwlotnicza. W Polsce nigdy nie były prowadzone systematyczne i pogłębione badania tego problemu.

Dlatego warta szczególnej uwagi jest monografia Janusza Wróbla, który bardzo rzetelnie opisał niemiecki system obrony przeciwlotniczej Oświęcimia podczas II wojny światowej, w tym wszystkie rozlokowane wokół miasta ciężkie baterie przeciwlotnicze. W połowie 1944 r. Niemcy podjęli ogromny wysiłek organizacyjny i finansowy, aby uchronić przed zniszczeniem przez lotnictwo alianckie strategicznie ważnych instalacji do produkcji benzyny syntetycznej w Monowicach koło Oświęcimia. Autor wykorzystał dokumenty archiwalne, badania terenowe, wspomnienia służących w bateriach pomocników artyleryjskich Luftwaffe, a także relacje miejscowej ludności i dostępną literaturę przedmiotu dla odtworzenia dziejów poszczególnych baterii, jak i rozwój obrony przeciwlotniczej wokół Oświęcimia. Opisał także misje bojowe oraz rozpoznawcze lotnictwa amerykańskiego i sowieckiego. Cennym uzupełnieniem książki są unikatowe w polskim, czy wręcz światowym piśmiennictwie, oparte na materiałach archiwalnych i bogato ilustrowane opisy dział oraz specyficznego wyposażenia technicznego (przyrządów centralnych, przeliczników, radiolokatorów itp.) oraz wybranych budowli charakterystycznych dla ciężkich baterii przeciwlotniczych w Trzeciej Rzeszy. Na bogatą szatę ilustracyjną składają się rysunki, mapy oraz bardzo duża liczba fotografii (ponad 400), w tym niepublikowanych zdjęć z czasu wojny pochodzących z archiwów, jak i ze zbiorów prywatnych. W aneksie zaprezentowano oryginalne dokumenty zawierające plany rozwoju obrony przeciwlotniczej wokół Oświęcimia.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Podziękowania   /5

Spis treści   /9

Słowniczek ważniejszych pojęć  /12

Wstęp  /15

Wprowadzenie  /17

Rozdział I. Rozwój obrony przeciwlotniczej   /25

1. Okres Flaggruppe Oberschlesien  /25

2. Okres 15 Flak-Grigade   /28

3. Okres 11 Flak-Division  /39

Rozdział II. Naloty bombowe   /45

1. Nalot 4/5.09.1942 r.   /45

2. Nalot 4.05.1943 r.   /46

3. Nalot 7.08.1944 r.   /47

4. Nalot 20.08.1944 r.  /50

5. Nalot 13.09.1944 r.   /52

6. Nalot 18.12.1944 r.   /59

7. Nalot 26.12.1944 r.   /62

8. Nalot 16/17.01.1945 r.  /65

9. Nalot 24.01.1945 r.   /70

Rozdział III. Misje rozpoznawcze   /73

1. Misje rozpoznawcze USAAF/SAAF   /73

2. Misje rozpoznawcze Luftwaffe  /79

3. Misje rozpoznawcze lotnictwa sowieckiego   /82

Rozdział IV. Niemieckie baterie przeciwlotnicze wokół Oświęcimi   /89

1. Pozycja Bobrek   /89

2. Pozycja Brzezinka  /106

3. Pozycja Chełmek  /120

4. Pozycja Grojec  /146

5. Pozycja Kopciowice   /164

6. Pozycja Libiąż   /173

7. Pozycja Mętków  /177

8. Pozycja Polanka Wielka   /185

9. Pozycja Przecieszyn  /209

10. Pozycja Przeciszów   /251

11. Pozycja Stare Stawy   /273

12. Pozycja Ścierne  /280

13. Pozycja Włosienica   /282

14. Pozycja Żarki   /286

Rozdział V. Ogólne zasady działania   /293

1. Przyrząd centralny (Kommandogerat)   /293

2. Radar (Funkmessgerat)   /296

3. Malsi   /302

4. Działa przeciwlotnicze kal. 88 mm   /309

5. Montaż działa na podstawie stałej   /316

5.1. Podstawa betonowa  /317

5.2. Podstawa drewniana  /325

6. Stanowisko dowodzenia ciężką baterią przeciwlotniczą   /328

6.1. Wersja drewniana   /328

6.2. Wersja betonowa   /331

Rozdział VI. Radary   /337

1. Bieruń   /343

2. Bobrek   /346

3. Brzezinka  /350

4. Przeciszów   /351

Rozdział VII. Charakterystyka ciężkich dział przeciwlotniczych   /355

1. Armata plot. kal. 76,2 mm   /355

2. Armata plot. kal. 85 mm   /358

3. Armata plot. kal. 88 mm   /360

4. Armata plot. kal. 105 mm   /362

5. Armata plot. kal. 128 mm   /365

Rozdział VIII. Udział więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w budowie pozycji przeciwlotniczych wokół Oświęcimia   /369

Rozdział IX. Rozbudowa baterii przeciwlotniczych wokół Oświęcimia   /371

Podsumowanie  /381

Załączniki   /385

Źródła ilustracji   /393

Bibliografia   /407