Nie tylko broń. Niemilitarne wyposażenie wojowników w starożytności i średniowieczu

Acta Archaeologica Lodziensia Nr 54

Redakcja: Witold Świętosławski

Rok wydania: 2008

Ilość stron: 160

Oprawa: miękka

Format: 20,5 cm x 30,0 cm

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka

Świat wojny i świat pokoju zawsze się przenikały. Stający w potrzebie wojennej musieli mieć ze sobą to wszystko, co dawało szansę skutecznego zrealizowania zadań bojowych i przetrwania. Była to nie tylko broń. W starożytności i średniowieczu wojownicy zabierali na wojenne szlaki różne przedmioty dnia codziennego, które zapewnić mogły zaspokojenie podstawowych potrzeb, a więc narzędzia umożliwiające naprawianie sprzętu i broni, funkcjonalny ubiór i przybory pozwalające, w razie potrzeby, na jego reperowanie, środki umożliwiające pozyskiwanie i przygotowywanie pożywienia, ułatwiające zorganizowanie obozowisk, sprzęt transportowy i przeprawowy itp. Choć na ogół zdajemy sobie sprawę z ważności tych akcesoriów dla działań wojennych, jak dotąd, mimo tak przecież intensywnych w ostatnich latach studiów bronioznawczych, temat ten pozostawał na uboczu, nie wzbudzając w zasadzie zainteresowania. Jednym z tego powodów jest brak możliwości precyzyjnego ustalenia co w starożytności i w średniowieczu mogło być pozamilitarnym elementem ekwipunku wojowników. Stało się to jednoznaczne dopiero po wprowadzeniu - już w czasach nowożytnych - instrukcji, regulaminów, rozporządzeń wojskowych, precyzyjnie określających elementy wyposażenia żołnierskiego i masowej, maszynowej produkcji przedmiotów wchodzących w jego skład. Zdając sobie sprawę z tej trudności autorzy tekstów zamieszczonych w niniejszym tomie nie próbowali stworzyć listy przedmiotów, które z pewnością zabierane były w starożytności i średniowieczu na wyprawy wojenne. Zaproponowali jedynie rozpoczęcie o tym dyskusji, przedstawiając postrzeganie tej kwestii przez pryzmat własnych, tak różnorodnych tematycznie zainteresowań. Nie ulega wątpliwości, iż poszerzenie składu autorskiego zaowocowałoby pojawieniem się kolejnych propozycji. Autorzy mają nadzieję, że propozycje takie się pojawią, bowiem świat uczestników wypraw wojennych w starożytności i średniowieczu był barwniejszy, niż ten, który postrzegamy jedynie poprzez studia nad uzbrojeniem.
 (Słowo wstępne, W.Świętosławski)

Spis treści:

Witold Świętosławski - Słowo wstępne  /5

Kalina Skóra - Z czym wędrowano w zaświaty? O niemilitarnym wyposażeniu grobowym wojowników "wielbarskich"  /7

Tomasz Kurasiński - Nie tylko broń. Przedmioty codziennego użytku na wyposażeniu wczesnośredniowiecznego wojownika w świetle znalezisk grobowych z ziem polskich (X-XIII w.)  /27

Alicja Drozd - Ozdoby kobiecie we wczesnośredniowiecznych grobach z bronią - wyposażenie czy dar? /51

Andrzej Janowski, Tomasz Kurasiński - (Nie)militarne naczynia. Fakty i mity  /61

Piotr N. Kotowicz - Zabawka czy oręż ćwiczebny? Przyczynek do badań nad problematyką drewnianych naśladownictw średniowiecznych mieczy  /89

Arkadiusz Michalak, Piotr Wolanin - Skóra w służbie wojny. Militarne i pozamilitarne skórzane elementy wyposażenia wojownika w średniowieczu. Przegląd problematyki  /99

Adam Bławat - Pomorskie Madonny szafkowe i ich rola w liturgii obozowej zakonu krzyżackiego na przełomie XIV i XV wieku  /121

Piotr Strzyż - Oporządzenie strzelców z ręczną bronią palną w XIV- XVII w.  /131

Witold Świętosławski - Wyposażenie późnośredniowiecznych wojowników Wielkiego Stepu  /145

Adresy Autorów  /160