Nie tylko WiN i PSL. Opór społeczny w latach 1945–1956 w powiecie tarnowskim

Autor: Michał Wenklar

Rok wydania: 2009

Liczba stron: 544

Okładka: twarda

Format: 16,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron nieznacznie zabrudzone

Tematem książki jest zagadnienie oporu społecznego wobec władzy komunistycznej w latach 1945–1956 na przykładzie powiatu tarnowskiego. Publikacja składa się z dwóch części.

W pierwszej autor opisuje lokalne przejawy oporu zorganizowanego, zawierającego w sobie zarówno działalność polityczną (jawną, np. PSL czy SP, i podziemną, np. Zrzeszenie „WiN”), jak i walkę zbrojną z komunistycznym reżimem (oddziały zbrojne głównie poakowskiej i narodowej proweniencji).

W drugiej części, poświęconej oporowi spontanicznemu, opisano m.in. przypadki oporu manifestowanego publicznie, walkę Kościoła i wiernych o wolności religijne, sprzeciw chłopów wobec nadmiernych świadczeń i prób kolektywizacji, przykłady oporu wyrażane wśród młodzieży, w środowiskach robotniczych, przez milicjantów i żołnierzy. Poruszona została również kwestia plotek i pogłosek jako alternatywnego wobec oficjalnego systemu komunikacji, a także przypadków antysemityzmu związanych z występowaniem stereotypu „żydokomuny”. Zwieńczeniem pracy jest opis wydarzeń „odwilży” 1956 r. na omawianym terenie.

Spis treści:

Wprowadzenie  /7

Cześć I. Opór zorganizowany  

Rozdział I. Opór polityczny  /27

1.1. Opór polityczny konspiracyjny  /27

A. Rejon Wschodni Okręgu Krakowskiego WiN, Rada WiN Tarnów, Inspektorat i Obwód Tarnów BW WiN  /29

B. Placówki bezpośrednio podporządkowane Radzie WiN Tarnów  /51

C. Podrejon "Wschód"  /81

D. Podrejon  "Południe"   /98

E. Podreojn "Północ"  /120

F. Propaganda ROAK-WiN  /144

1.1.2. Konspiracja polityczna proweniencji narodowej  /161

1.2. Opór polityczny jawny  /165

1.2.1. Polskie Stronnictwo Ludowe   /165

1.2.2. Stronnictwo Pracy  /196

1.2.3. Przejawy oporu w Polskiej Partii Socjalistycznej  /205

1.2.4. Postawy opozycyjne w innych ugrupowaniach    /229

Rozdział 2. Opór zbrojny   /233

2.1. Oddziały i grupy zbrojne proweniencji narodowej  /233

2.1.1. Oddziały Władysława Zagai "Kolca" i Władysława Pilcha "Szarego"   /236

2.1.2. Oddział "Huragan" Bolesława Pronobisa "Ikara"  /237

2.1.3. Edward Szczodrowski "Kruk"   /246

2.1.4. PAS NZW Tadeusza Gajdy "Tarzana"  /250

2.1. 5. Tadeusz Kozieł "Mały"  /260

2.1.6. Tadeusz Bereś i inni   /264

2.2. Oddziały i grupy zbrojne innej proweniencji  /264

2.2.1. Oddział Jana Ginalskiego "Szczerbatego"  /264

2.2.2. Oddział "Jastrzębia", "Zbroi" i "Stalina"   /266

2.2.3. Franciszek Solarz "Zawisza"  /275

2.2.4. Orły w Amarancie / Związek Walki o Kresy Wschodnie  /279

2.2.5. Stanisław Panek "Lis"  /282

2.3. Młodzieżowe organizacje niepodległościowe  /283

2.3.1. Polska Straż Przednia  /284

2.3.2. Związek Obrońców Ojczyzny  /288

2.3.3. Międzymorze  /289

2.3.4. Związek Młodzieży Zbrojnej  /291

2.3.5. Związek Młodzieży Zbrojnej II  /293

2.3.6. Henryk Wielgus  /295

2.3.7. Koło Militarne USA  /295

2.3.8. Czarni  /297

2.4. Problem grup zbrojnych o charakterze rabunkowym  /297

2.4.1. Grupa Czarnobaja  /299

2.4.2. Mieczysław Bulanda  /303

2.4.3. Grupa Józefa Kopy  /305

2.4.4. Grupa Alojzego Cichonia   /306

2.4.5. Julian Kowalski  /307

Część II. Opór niezorganizowany

Rozdział 1. Opór manifestowany publicznie  /313

Rozdział 2. Przejawy oporu ze strony tarnowskiego Kościoła  /323

2.1. Postawa Kościoła hierarchicznego  /324

2.2. Postawa duchownych  /351

2.3. Postawa wiernych  /361

Rozdział 3. Przejawy oporu wśród młodzieży  /373

Rozdział 4. Opór ludności wiejskiej  /385

Rozdział 5. Opór w zakładach przemysłowych  /403

Rozdział 6. Opór w wojsku i milicji  /413

Rozdział 7. Walka propagandowa i nastroje społeczne  /427

Rozdział 8. Stereotyp "żydokomuny" a przejawy antysemityzmu  /453

Rozdział 9. Wydarzenia roku 1956  /463

Zakończenie  /485

Wykaz skrótów  /493

Bibliografia  /499

Indeks osób i pseudonimów  /519