Na kulturalnym froncie. Analiza zawartości tygodnika Nowa Kultura 1950-1963

Autor: Tomasz Chrząstek

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 398

Okładka: twarda

Format: 14,5 cm x 21,00 cm

Seria: Dziennikarze, twórcy, naukowcy

Seria „Dziennikarze – Twórcy – Naukowcy” podejmuje niezwykle interesujący temat funkcjonowania wymienionych środowisk w systemie totalitarnym.

Tygodnik społeczno-kulturalny „Nowa Kultura”, ukazujący się w latach 1950–1963, odegrał bardzo istotną rolę w życiu kulturalnym powojennej Polski. Dla historyka zajmującego się okresem PRL dzieje tego czasopisma są doskonałym przykładem ilustrującym praktyki władz partyjnych, mające na celu podporządkowanie twórców interesom partyjnym.

Autor analizuje kolejne fazy rozwoju pisma. W latach 1950–1955 tygodnik przekazywał oficjalną wykładnię polityki informacyjno-propagandowej ówczesnych władz wobec kultury. W latach 1955–1957 stał się ośrodkiem negującym dotychczasowe praktyki władz i aktywnie uczestniczył w dyskusjach literackich i społecznych, przechodząc swoiste katharsis. W 1958 r., po spacyfikowaniu przez władze w ramach rozprawiania się z rewizjonizmem w prasie, „Nowa Kultura” przybrała postać teoretyczno-socjologiczną, by ostatecznie stać się areną rozgrywek frakcyjnych i paść łupem grupy Mieczysława Moczara zwanej „partyzantami”.

Pomimo swych niedostatków „Nowa Kultura” w latach 1950–1963 była płaszczyzną tworzenia kultury i świadectwem pozycji, którą władze komunistyczne wyznaczyły twórcom i dziennikarzom.

Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Aparat bezpieczeństwa wobec środowisk twórczych, dziennikarskich i naukowych”.

Spis treści:

Wstęp   /7

Rozdział I. Teoria i praktyka funkcjonowania prasy w latach 1945-1963   /19

Okres tworzenia prasy polskiej (1945-1948)   /21

Lata centralizacji (1948-1956)   /35

Październikowy ferment (1956-1959)   /53

Październikowa stabilizacja (1959-1963)  /73

Czasopisma literackie i społeczno-kulturalne ukazujące się w latach 1950-1963   /77

Rozdział II. Powołanie pisma "Nowa Kultura" w latach 1950-1951   /93

Okoliczności i przyczyny powstania "Nowej Kultury"  /95

Od "Nowych Dróg" do "Nowej Kultury"  /102

Początkowy okres istnienia pisma   /106

Rozdział III. Pod kierownictwem Jerzego Putramenta (1952-1953)  /121

Trudne początki Putramenta w "Nowej Kulturze"   /123

Recenzja Jerzego Pomianowskiego  /138

Śmierć Stalina  /142

"Nowa Kultura" na cenzurowanym   /149

Pamiętnik uczennicy  /158

Rozdział IV. Odwilż (1954-1955)  /163

Reinterpretacja założeń realizmu socjalistycznego  /165

Redakcyjne inicjatywy  /186

Poemat dla dorosłych  /192

Rozdział V. W atmosferze Października (1956-1957)   .205

Nieudana reorganizacja  /207

Październikowa publicystyka  /214

Zmiany w polityce redakcyjnej "Nowej Kultury"   /229

Prasa po Październiku   /240

Rozdział VI. Pacyfikacja pisma (1958-1961)   /243

"Nowa Kultura" w ocenie Andrzeja Werblana   /245

Misja Stefana Żółkiewskiego  /254

Kolejne reorganizacje   /264

Rozdział VII. Partyzanci atakują (1962-1963)  /281

O patriotyczno-narodowy charakter   /283

Wokół Siedmiu polskich grzechów głównych   /293

Likwidacja pisma  /307

Rozdział VIII. Struktura zawartości "Nowej Kultury" w latach 1950-1963   /329

Zakończenie  /348

Summary  /352

Wykaz skrótów   /357

Spis tabel  /359

Spis wykresów   /360

Aneksy   /361

Bibliografia  /375

Indeks  /386