Na chłopski rozum. Wiejskie akta sądowe nowożytnych Ołpin i ich konteksty społeczne

Autorzy: Piotr Kołpak, Marta Raczyńka-Kruk, Marcin W. Solarz

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 630

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

(…) przyglądam się Ołpinom z każdej strony – od przodu i tyłu, ze środka i od zewnątrz, z perspektywy ptaka i żaby, swobodnie przeplatając opowieść o geografii i historii, obcych i swoich, wspomnienia i dyskurs naukowy, mozolnie rekonstruując związki w czasie i przestrzeni między bohaterami tej książki – ołpinianami, oraz między nimi a współczesnością. Przedstawiam fakty, zadaję pytania, stawiam hipotezy, także z gatunku tych odważnych. Kolejni autorzy – Piotr Kołpak i Marta Raczyńska-Kruk – w ramach swoich dyscyplin – historii i antropologii – karnie już trzymają się prawideł swoich warsztatów badawczych, opisując, analizując i wyjaśniając źródło. Wszystko zaś wieńczy edycja źródła przygotowana zgodnie ze wszystkimi zasadami sztuki edytorskiej. (…) W naszej książce kopiemy w głąb dziejów na względnie niewielkim odcinku historii, ale przez to docieramy do nieznanych dokumentów, pokazujemy konteksty i inne sposoby odczytania znanych, a także korygujemy wcale nierzadkie błędy i nietrafne interpretacje naszych poprzedników, zapewne przy okazji popełniając kolejne błędy lub dokonując niewłaściwych interpretacji. Jest więc i pole do pracy dla naszych następców.

Prof. dr hab. Marcin Wojciech Solarz

(…) Przedstawiona praca nie jest kolejną monografią wsi, takich o Ołpinach powstało sporo. Jest rekonstrukcją ołpińskiej kultury w XVI-XIX w.

Prof. dr hab. Zbigniew Libera

Dotychczas edycje i opracowania dotyczące dawnej wsi i chłopstwa stanowiły zasadniczo dwa odrębne nurty prac badawczych. Recenzowana książka łamie ten schemat, proponując opublikowanie wspólnie edycji akt sądowych i urzędowych wsi Ołpiny wraz z trzema studiami dotyczącymi dziejów tej wsi, oglądanych przez pryzmat akt sądowych.

Dr hab. Krzysztof Fokt

(opis wydawcy)

Spis treści:

CZĘŚĆ PIERWSZA. Konteksty i tropy

Podziękowania  /11

Wykaz skrótów /13

Marcin Wojciech Solarz - Ołpiny od przodu i tyłu. Spojrzenie tubylca, emigranta, imigranta, obcego /15

Piotr Kołpak - „Niech się sami między sobą kłócą i strzegą”. Funkcje sądownicze i zwyczaje prawne nowożytnej gromady ołpińskiej /105

Wykaz urzędników gromadzkich Ołpin do połowy XIX w. /175

Marta Raczyńska-Kruk - „Za uproszeniem wszytkiej gromady”. Antropologia gromady ołpińskiej w świetle wiejskich akt sądowych /187

CZĘŚĆ DRUGA. Źródło

Wstęp edytorski /303

Księga sądowa oraz akta sądu gromadzkiego wsi Ołpiny /311

Słowniczek pojęć /553

Podsumowanie /557

Summary /561

Zusammenfassung /565

Bibliografia /569

Biogramy autorów /587

Indeks osobowy /589

Indeks geograficzny / 627