Muzeum. Historia światowa Tom 1. Od skarbca do muzeum. Tom 2. Zakotwiczanie w Europie 1789-1850. Księga czwarta... - komplet

Muzeum. Historia światowa Tom 1. Od skarbca do muzeum

Autor: Krzysztof Pomian

Rok wydania: 2023

Liczba stron: tom I – 644, tom II - 532

Okładka: twarda z obwolutą

Format: 17,5 cm x 24,00 cm

Od egipskich czy chińskich grobowców, przez królewskie skarbce, gabinety osobliwości, prywatne kolekcje i „etnograficzne” zbiory kolonizatorów, po dzisiejszy Luwr – upłynie wiele wieków, zanim skrystalizuje się forma muzeum i jej funkcja, polegająca na przechowywaniu, badaniu i eksponowaniu obiektów. Tymczasem światowa historia muzeum – polityczna, społeczna i kulturowa – nie została dotąd opisana. Nigdy nie była też jednorodna ani moralnie przejrzysta. Składają się na nią zarówno dobrowolne dary, zakupy czy strategie dyplomatyczne, jak i kradzieże, fałszerstwa i wojny. To dzieje architektury i sztuki, lecz także dzieje handlu, prawa, nauki i techniki, w oderwaniu od których idea muzeum nie mogłaby się odnawiać.

Pierwszy tom tego monumentalnego przedsięwzięcia kieruje się ku źródłom. Rekonstruuje proces kształtowania się nowożytnego projektu „muzeum”. Pokazuje, w jaki sposób – i w jakim zakresie – oświeceniowe muzea sztuki i muzea archeologiczne stały się następcami antycznych grobowców i skarbców.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wprowadzenie   / 5

I. Od skarbca do kolekcji prywatnej. Trzykrotne narodziny kolekcji prywatnej    /14

II. Muzeum, instytucja włoska, XV-XVIII wiek    /15

III. Przekraczanie Alp, XVI –XVIII wiek    /15

IV. Podczas rewolucji i wojny, 1789–1815    /17

V. Muzea i narody, 1815–1850    /17

Panorama ogólna    /23

Księga pierwsza: Trzykrotne narodziny kolekcji prywatnej

1. Era skarbców: grobowce, świątynie, pałace    /45

Skarbce i sacrum    /45

Skarbce miast greckich…    /55

…i królów hellenistycznych    /60

Kolekcje publiczne w Rzymie    /67

2. Chiny i Rzym: podwójny rodowód kolekcji prywatnej    /77

W Chinach i w Rzymie    /77

Przykład: Werres w oczach Cycerona    /84

Kolekcjonerzy rzymscy: intermedium   /89

Skarbiec cesarski od Rzymu do Konstantynopola: skarbiec pogański, skarbiec chrześcijański   / 99

3. Skarbce chrześcijańskie: złoto i łaska    /107

Skarbce królów barbarzyńskich: chrystianizacja i romanizacja

Skarbce kościelne od Karola Wielkiego do Sugera: blask wiary    /116

Skarbiec cesarski z Konstantynopola: kondensat sacrum i bogactwa IV wyprawa krzyżowa i jej skutki: rozproszenie relikwii i gemm w chrześcijaństwie łacińskim    /132

Skarbce chrześcijańskie po roku 1204: nowa geografia, nowe praktyki, nowe treści   /142

4. Odrodzenie kolekcji prywatnych   /150

Karol V i Jan de Berry: od skarbca do kolekcji prywatnej   /150

Petrarka i kolekcje humanistyczne   /158

Trzy dynastie kolekcjonerów: Gonzagowie, d’Este,

Medyceusze   /168

Kolekcje, jednostki, sława   /179

Księga druga: Muzeum, instytucja włoska: XV-XVIII wiek

5. Odrodzenie zainteresowania antykami   /193

Rzym: narodziny muzeum (avant la lettre)   /193

Como: muzeum wielkich ludzi (wraz z dygresją na temat międzynarodowej kariery słowa „muzeum”) /212

Florencja, Wenecja, Mediolan: pierwsze muzea sztuki    /231

6. Zmierzch i powrót antyków   /255

Ogrody botaniczne, muzea żywych roślin   /255

Od muzeum Aldrovandiego do muzeum Kirchera: przyroda i nadprzyrodzoność    /261

Od Instytutu Bolońskiego do Muzeum Kapitolińskiego: nauka i starożytność   /275

7. Tryumf sztuki starożytnej   /297

Świątynie sztuki: Portici, Capodimonte, Pio-Clementino   /297

Uffizi: galeria książęca skorygowana przez oświecenie   /322

Księga trzecia: Przekraczanie Alp: XVI–XVIII wiek

8. Obrazy i antyki    /355

Książęta burgundzcy: między skarbcem a kolekcją prywatną    /356

Kolekcjonerki i kolekcjonerzy wokół cesarza Karola V   /360

Franciszek I wśród swoich brązów i obrazów   /368

Filip II Hiszpański i Rudolf II Austriacki: dewocja i ciekawość

Wittelsbachowie: kolekcje w służbie dynastii    /389

Wojna trzydziestoletnia i redystrybucja dzieł sztuki w Europie

9. Kunstkammern    /404

Swoiste cechy Kunstkammer: olśnić, zadziwić, zabawić    /405

Kunstkammer, koncepcja teoretyczna: Quiccheberg    /412

Dwory katolickie, I. Ambras: encyklopedia apologetyczna i ludyczna

Dwory katolickie, II. Monachium: od ciekawości do pobożności. Praga: kultura ciekawości w swoim apogeum    /422

Dwory protestanckie, I. Kassel i Drezno: nowe uporządkowanie obiektów   /428

Dwory protestanckie, II. Berlin i Kopenhaga na drodze do muzeum. Sankt Petersburg: rozrywka i badania naukowe   /434

10. Historia naturalna: od gabinetu do muzeum   /445

Zjednoczone Prowincje: egzotyka i to, co najbliższe   /447

Anglia, Francja, Europa: między modą, gospodarką wiejską i teologią

Muzea historii naturalnej: instytucja wieku oświecenia   /464

11. W stronę muzeum sztuki   /479

Karol I Angielski i jego otoczenie: sztuka, przywilej absolutystycznej arystokracji   /479

We Francji: od Richelieu do d’Angivillera, od kolekcji królewskiej do muzeum sztuki   /487

Europa galerii władców: wzrost prestiżu sztuki w krajach germańskich    /503

Muzea sztuki: dzieła, budynki, publiczność   /511

Muzeum sztuki: nowe zasady eksponowania  / 527

Bibliografia   /541

Spis ilustracji   /598

Indeks osób   /608

Indeks miejsc   /630

Muzeum. Historia światowa Tom 2. Zakotwiczanie w Europie 1789-1850. Księga czwarta. Okres francuski 1789-1815

Rewolucja francuska otwiera nowy rozdział w historii światowych muzeów. Swobodny dostęp do arcydzieł sztuki urasta do rangi jednego z praw człowieka i obywatela. Dziewiętnastowieczne muzeum, którego prototypem jest Luwr, uczestniczy w procesie demokratyzacji społeczeństw i staje się atrybutem dziedzictwa narodowego. W Europie powszechnie inwentaryzuje się państwowe bogactwa sztuki i kultury. Zakładane są najważniejsze publiczne zbiory – Prado w Madrycie, National Gallery w Londynie czy Gliptoteka i Pinakoteka w Monachium. Ale muzeum bywa też instrumentem sprawowania i narzucania władzy. Przyczynia się do legitymizacji suwerena. Uwikłane jest w polityki historyczne i tożsamościowe. Bierze udział w konfliktach między mocarstwami, które dokonując grabieży dóbr kulturalnych na rywalach, umacniają swoje międzynarodowe pozycje.

Drugi tom dzieła Muzeum. Historia światowa poświęcony jest krótkiemu, lecz burzliwemu okresowi, który rozpoczyna się około 1789 roku, a kończy w 1850. To właśnie wtedy – w momencie rozkwitu idei wolnościowych i nacjonalistycznych – powstaje nowoczesne muzeum.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Księga czwarta: Okres francuski. 1789-1815   /5

12. Narodziny Muséum Français, wzorca muzeum rewolucyjnego    /11

13. Luwr i Wersal. Muzeum arcydzieł „wyzwolonych” i „pomnik chwały narodowej”   /25

14. Muzeum Napoleona: „pomnik nad pomnikami”, który zrodził się i umarł z powodu wojny   /45

15. Muséum. Od gabinetu historii naturalnej do laboratorium nauk o życiu i ziemi   /73

16. Nauki w służbie użyteczności: Konserwatorium Sztuk i Rzemiosł, Gabinet Anatomii, Muzeum Artylerii   /95

17. Muzeum Zabytków Francuskich: historyczne, artystyczne, narodowe    /110

18. Francuska polityka muzealna: naród i Europa    /137

19. Dziedzictwo rewolucji i cesarstwa. Redystrybucja dzieł sztuki i nowy status muzeum    /150

Księga piąta: Muzea i narody. 1815-1850   /169

20. Hiszpania. Prado, muzeum królewskie, muzeum narodowe    /173

21. Wielka Brytania    /194

Przyrodnicy i starożytnicy    /194

Metamorfozy British Museum    /200

National Gallery: kolekcja prywatna, która stała się muzeum    /225

British Museum: sztuka starożytna i historia naturalna    /243

W Londynie i gdzie indziej: muzea artystyczne, muzea naukowe    /254

22. Francja    /273

Luwr: wkroczenie historii    /276

Problem klasyfikacji: ceramika i etnografia    /288

Historia narodowa: Wersal i Cluny    /303

Obrazy: tryumf historii    /319

23. Niemcy    /331

Kolekcjonerzy w swoich miastach. Muzeum mieszczańskie: Frankfurt, Kolonia, Lipsk. Kolekcja braci Boisserée    /333

Monachium: romantyzm i klasycyzm    /354

Berlin: klasycyzm kontra romantyzm    /377

Sztuka, historia, natura: od Berlina do Monachium via Drezno, Norymberga, Moguncja    /403

24. Innowacje duńskie: archeologia, historia, etnografia    /436

Posłowie. W stronę nowego porządku. Nowe treści, nowe przestrzenie    /451

Bibliografia    /455

Spis ilustracji   /488

Indeks osób   /498

Indeks miejsc    /514