Modlitewnik królewicza Aleksandra

Opracowanie: Paweł Kras, współpraca: Zdzisław Koczarski  

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 282  

Okładka: twarda

Format: 13,5 cm x 19,0 cm

Seria: Folia Jagellonica Fontes 24

Modlitewnik królewicza Aleksandra w opracowaniu Pawła Krasa we współpracy ze Zdzisławem Koczarskim ukazał się jako 24. tom serii „Folia Jagellonica. Fontes”, przygotowywanej przez grono uznanych historyków pod auspicjami Polskiego Towarzystwa Historycznego. Publikacja zawiera opracowanie historyczne, edycję źródła oraz faksymile manuskryptu obecnie przechowywanego w zbiorach British Library pod sygn. Add. 38603.

Modlitewniki królewskie od kilku lat są przedmiotem intensywnych badań przede wszystkim filologicznych. Niniejsza pozycja została opracowana z perspektywy przede wszystkim historyka. Wstęp do edycji pokazuje krąg twórców / czytelników modlitewnika, ale także kreśli model pobożności właściciela – Aleksandra Jagiellończyka, ukazując jednocześnie szerokie tło specyfiki pobożności rodziny królewskiej. Autor przedstawia stan badań, pisze o właścicielu modlitewnika, pisarzu manuskryptu, prezentuje szczegółowo zawartość, zestawia i omawia zebrane tu modlitwy, podejmuje się opisu zewnętrznego manuskryptu, w tym zdobień dekorujących rękopis. Wydanie zawiera komentarz filologiczny i uwagi edycyjne oraz kompletną bibliografię. Prezentowana edycja stanowi wzorcowy przykład opracowywania naukowego rękopisów średniowiecznych, zwłaszcza tak trudnych w interpretacji, jak zindywidualizowane modlitewniki przeznaczone do użytku prywatnego osób z kręgu monarszego.

Książka stanowi ważny wkład w badania nad kulturą religijną Jagiellonów i przynosi nowe ustalenia. Zamieszczone w Opusculum teksty modlitw i pieśni są znakomitym przykładem devotio moderna, tak charakterystycznej dla schyłku średniowiecza i początków renesansu w Pierwszej Rzeczypospolitej.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /9

Struktura pracy  /11

Metodologia  /12

Stan badań  /13

Podstawy źródłowe  /16

Materiały archiwalne  /16

Materiały prasowe  /17

Pamiętnikarstwo  /18

Podziękowania  /19

Rozdział I. Młodość i kariera Agenora Gołuchowskiego młodszego do 1895 roku  /21

Rodzina i młodość /21

Gołuchowscy herbu Leliwa  /21

Agenor Gołuchowski starszy  /26

Baworowscy herbu Prus  /31

Agenor i Maria  /32

Skała nad Zbruczem  /34

Niuniuś, Sophie, Taś, Miś, Daś i Józio - dzieciństwo Agenora Gołuchowskiego młodszego  /35

Dyplomata CK monarchii  /40

Początkujący dyplomata  /40

Okres paryski w życiu Agenora Gołuchowskiego młodszego  /42

Śmierć brata /43

Agenor w Paryżu  /45

Śmierć ojca  /50

Trudny awans  /57

Powrót do Paryża i ślub  /71

Agenor Gołuchowski młodszy w Bukareszcie  /77

Rozdział II. Minister spraw zagranicznych  /89

Dymisja Kalnokyego /89

Nominacja Gołuchowskiego  /93

Minister i ministerstwo spraw zagranicznych CK monarchii /105

Sytuacja międzynarodowa w momencie objęcia ministerstwa przez Gołuchowskiego /106

Pierwsze expose /109

Trójprzymierze, koncert mocarstw i pokój europejski - założenia i filary polityki zagranicznej Agenora Gołuchowksiego młodszego  /112

Pierwsze probley: Macedonia i Armenia /116

Drugie expose  /120

Zbliżenie dyplomatyczne Austro-Węgier i Rosji  /123

Trzecie expose  /135

Upadek Kazimierza Badeniego /139

Kryzys kreteński /142

Tragiczny rok 1898  /148

Konferencja w Hadze  /150

Expose z 1899 roku i Młodoczesi  /152

Ślub następcy tronu  /155

Na Dalekim Wschodzie: powstanie bokserów i interwencja europejska  /157

Expose z 1901 roku  /161

Gołuchowski w Bayreuth  /163

Odnowienie trójprzymierza  /166

Królobójstwo serbskie  /170

Powstanie ilindeńskie /175

Skandal na konklawe /180

Rok 1904: wojna rosyjsko-japońska  /185

Stosunki z sojusznikami /185

Entente cordiale /188

Jubileusz Agenora Gołuchowskiego /190

Pierwszy kryzys marokański i konferencja w Algeciras  /192

Ostatnie expose  /196

Dymisja  /201

Rozdział III. Agenor Gołuchowski młodszy na emeryturze /207

Podróże na emeryturze /208

Sprawy rodzinne /211

Koniec europejskiego pokoju /214

Agenor Gołuchowski i trializm  /215

Agenor Gołuchowski, wojna i życie prywatne  /226

Świat po wojnie  /228

Śmierć Agenora Gołuchowskiego  /230 

Rozdział IV. Agenor Gołuchowski młodszy - kim był?  /235

Dobry Polak?  /235

Syn w cieniu ojca  /240

Dyplomata mimo woli  /242

Dyplomata starej szkoły  /247

Minister czasu przed burzą  /249

Agenor jako mąż  /254

Agenor jako ojciec  /256

Agenor Gołuchowski i jego relacje z matką  /259

Zakończenie /262

Spis ilustracji  /266

Bibliografia  /267

Źródła archiwalne  /267

Źródła drukowane  /267

Prasa  /269

Opracowania  /269

Indeks  /277