Między śmiercią Stalina a powrotem Gomułki. Studia

Pod redakcją: Sebastiana Ligarskiego, Mariusza Mazura

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 328

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Tematem przewodnim tomu jest potencjalnie odróżniający się (domniemany) „międzyokres” wyznaczony dwiema cezurami pokrywającymi się z istotnymi wydarzeniami w historii Polski: śmiercią Józefa Stalina i przemianami wywołanymi dojściem do władzy częściowo nowej ekipy w październiku 1956 r. Chociaż nasza wiedza na temat stalinizmu oraz samego Października jest już dość obszerna i systematycznie pogłębiana, co uwidacznia się w powstających publikacjach naukowych, to problem przeobrażeń lat 1953–1956 zachodzących w różnych dziedzinach życia politycznego, społecznego, gospodarczego, kulturalnego, w mediach i w sztuce dotychczas nie został sprecyzowany i omówiony. Dość dużo wiemy na temat wydarzeń, które zachodziły we wspomnianym czasie, jednak naszym zdaniem winny być one dopiero podstawą do wyciągnięcia wniosków na temat transformacji systemowej bądź systemowego trwania. Nie chodzi nam zatem o przedstawienie historii zdarzeniowej, która w szczegółach jest do pewnego stopnia już rozpoznana. Chcielibyśmy raczej zmierzyć się z podsumowaniem przemian w omawianym okresie. Zależy nam na odpowiedzi na pytanie, czy między marcem 1953 a październikiem 1956 r. zaszły jakieś zmiany w poszczególnych sferach życia, czy może należy mówić o trwałości świata, w którym dopiero dojście do władzy Władysława Gomułki doprowadziło do korekty systemu. Pozwoli nam to również zastanowić się nad przydatnością analityczną takich kategorii, jak: „totalitaryzm”, „kolonializm”, „stalinizm”, oraz podjąć próbę określenia potencjalnych (?) faz istnienia tych zjawisk.           

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /7

Daniel Czerwiński. Czas przemian i niepewności. Aparat bezpieczeństwa w Polsce Ludowej 1953-1956   /9

Tadeusz Wolsza. Czy śmierć Józefa Stalina stanowiła cezurę w dziejach powojennego więziennictwa w Polsce?   25

Stanisław Bereś. Odwilż avant le lettre  /43

Kamila Budrowska. Od marca do października. Cenzurowanie literatury pięknej przez Główny Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk w latach 1953-1956   /75

Mariusz Mazur. Społeczność - codzienność - prywatność między śmiercią Stalina a Październikiem   /89

Dariusz Jarosz. Przemiany na wsi polskiej w latach 1953-1956   /131

Danuta Jastrzębska-Golonka. Literatura dla dzieci i młodzieży w Polsce do roku 1956 - ideologizacja i jej krytyka. Próba syntezy  /153

Joanna Król. Kontynuacja, modyfikacja czy odwrót - szkolnictwo polskie w latach 1953-1956   /183

Agnieszka Rypel. Legitymizowanie władzy w podręcznikach języka polskiego obowiązujących w latach 1953-1956   /211

Sławomir Poleszak. Polskie podziemie niepodległościowe (1953-1956)   /235

Jarosław Syrnyk. Kwestia mniejszości narodowych jako instrument polityki w Polsce w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku   /269

Dorota Skotarczak. Między stalinizmem a odwilżą. Kultura filmowa w latach 1953-1956   /287

Artur Pasko. Zmiany organizacyjne w sporcie wyczynowym w Polsce w latach 1953-1956   /305

Wykaz skrótów   /317

Indeks osób   /319

Indeks miejscowości  /327