Mare, Pomerania et nos. Bałtyk, Pomorze, ludzie - dawniej i współcześnie

Redakcja: Agnieszka Tetetycz-Puzio, Patrycja Jędrzejewska-Michalak

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 402

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Można powiedzieć, że bohaterem tej książki jest Morze Bałtyckie, ale w kontekście jego oddziaływań na ludzi oraz wpływów człowieka na to, co się dzieje z morzem i wybrzeżem. Poznajemy relacje, a także reakcje ludzi różnych epok (od średniowiecza po XXI wiek) i różnych profesji (kronikarzy, polityków, malarzy, podróżników, pisarzy) dotyczące zetknięcia z Bałtykiem, zarówno te werbalne, jak i przekazane wizualnie, za pomocą obrazu. Niektórzy podróżnicy mieli możliwość porównania Morza Bałtyckiego z innymi akwenami, np. Morzem Śródziemnym, co również przekazali w swoich relacjach.
W tomie znajdują się artykuły poświęcone ludom zamieszkującym wybrzeża Morza Bałtyckiego, np. Wikingom, Rugianom. Możemy się dowiedzieć o śladach, które wieki temu pozostawili po sobie mieszkańcy wybrzeża. Tematem kilku artykułów są wydarzenia polityczne rozgrywające się na wybrzeżu i Pomorzu, związane zarówno z czasem pokoju, jak i wojny. Poznajemy losy ludzi mieszkających na Pomorzu bądź tu przybywających z różnych powodów, ich codzienność, a także procesy wpływające na te losy. Jeśli bohaterem tomu jest morze, to musi się pojawić także temat podróży po nim na przestrzeni wieków oraz wykorzystania go w różny sposób – od średniowiecznych podróży Słowian i Wikingów po połowy rybackie w XX wieku. Ostatnia część książki poświęcona jest głównie niebezpieczeństwom współczesnego świata, zarówno dotykającym bezpośrednio Morza Bałtyckiego oraz wybrzeża, jak i zagrażającym człowiekowi, często na jego własne życzenie i w wyniku własnych działań.

(fragment Słowa wstępnego)

Spis treści:

Słowo wstępne   /5

ŚREDNIOWIECZNI LUDZIE MORZA I LĄDU

Jacek Adler - Wikingowie na Bałtyku – skandynawska i słowiańska obecność w basenie Morza Bałtyckiego we wczesnym średniowieczu. Zarys problematyki   /9

Iwona Galas - Aktywność słowiańskiego plemienia Rugian w basenie Morza Bałtyckiego do roku 1168  /19

Tomasz Częścik - Wczesnośredniowieczne skarby srebrne w dorzeczach Wieprzy, Słupi, Łupawy, a udział w wymianie dalekosiężnej  /35

Agnieszka Teterycz-Puzio - Związki z morzem Anonima, autora Kroniki polskiej  /51


MORZE W KULTURZE, POLITYCE I GOSPODARCE EPOKI NOWOŻYTNEJ

Beata Sawicka - Walka senatorów duchownych o utrzymanie polskiego zwierzchnictwa w Kościele pomorskim w I połowie XVI w.  /63

Adam Kucharski - Między lękiem i fascynacją. Bałtyckie impresje Jana Nepomucena Kossakowskiego (1772 r.)  /77

Arkadiusz Piecyk - Dywizja włoska pod Kołobrzegiem w 1807 roku  /93

XX WIEK – PRZYBYSZE I MIEJSCOWI

Juliusz Jędrzejczak - Kazimierz Papée w służbie Rzeczpospolitej i ludności narodowości polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku (1932-1936)  /109

Elżbieta Kal - „Wystawa została zakazana przez Fricka, dla równowagi jestem gościem w Łebie”. Pomorze jako enklawa w twórczości Karla Schmidta-Rottluffa? /125

Wojciech Skóra - Osadnicy polscy w poniemieckim Słupsku (1945-1946). Fenomen pamięci, niepamięci i pamięci równoległych  /149

Marcin Grad - „Z przejęciem wysiedliśmy w tym punkcie geograficznym na mapie Europy, gdzie rozbrzmiał pierwszy strzał II wojny światowej”. Morze Bałtyckie i Gdańsk oczami trzech węgierskich autorów: Tibora Pethő, Pétera Ruffyego i Györgya Somlyó  /175

Wojciech Gajewski - Rozwój organizacyjny szkolnictwa dla dorosłych i pracujących w podregionie słupskim (1945-1991). Zarys problematyki   /199

Mateusz Kubicki - Polskie kutry na Morzu Bałtyckim (1945-2001)  /231

Magdalena Kuczaba-Flisak - Morze wyobrażone. Literackie obrazy Bałtyku i ślady dawnych wierzeń ludowych w wybranych utworach kierowanych do dzieci w momencie zaślubin Polski z morzem i sto lat później  /245

Jolanta Czerwiakowska - Stan zdrowia mieszkańców regionu słupskie go po II wojnie światowej w liczbach i zestawieniach  /263

CZŁOWIEK, MORZE, ZIEMIA I PRZYRODA – DZIŚ

Patryk Toczyński - Zagrożenia ekologiczne Morza Bałtyckiego – problem bezpieczeństwa międzynarodowego  /299

Magdalena Słowik - Innowacje pedagogiczne i projekty jako formy wsparcia edukacji i przeciwdziałanie cyberzagrożeniom – przykłady dobrych praktyk. Wyniki badań własnych  /311

Anna Falkowska - Partycypacja mieszkańców Ziemi na rzecz ochrony środowiska i zdrowia pokoleń  /337

Katsiaryna Pakhadzila - Imigranci z krajów Partnerstwa Wschodniego na polskim rynku pracy. Adaptacja i jakość życia w kraju przyjmującym  /349

Bibliografia  /363