Lunatycy. Jak Europa poszła na wojnę w roku 1914

Autor: Christopher Clark

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 691

Okładka: miękka  

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Wybuch wojny w 1914 roku to nie kryminał Agathy Christie, w którym na końcu odkryjemy winnego stojącego nad zwłokami w oranżerii z dymiącym pistoletem. W tej opowieści nie ma żadnego dymiącego pistoletu; czy też raczej każda z głównych postaci trzyma w rękach po jednym z nich. Widziany w tym świetle wybuch tamtej wojny był tragedią, a nie zbrodnią. Uznanie tego faktu nie oznacza, że powinniśmy pomniejszać wojowniczość i imperialistyczną paranoję austriackich oraz niemieckich decydentów, które słusznie zaprzątały uwagę Fritza Fischera i jego sprzymierzeńców w historiografii. Lecz Niemcy nie byli jedynymi imperialistami i nie tylko oni ulegali paranoi. Kryzys, który przyniósł wojnę w 1914 roku, był owocem wspólnej kultury politycznej. Był jednak również wielobiegunowy i autentycznie interaktywny, co czyni z niego najbardziej złożone wydarzenie czasów współczesnych, i dlatego właśnie debata na temat przyczyn pierwszej wojny światowej trwa nadal, sto lat po tym, jak Gavrilo Princip oddał tamte dwa śmiertelne strzały do Franciszka Ferdynanda.

(fragment Zakończenia)

Jedna z najbardziej imponujących i inspirujących książek na temat tego okresu, jakie kiedykolwiek powstały - The Sunday Times

Ta arcyistotna analiza przyczyn I wojny światowej zasługuje na miano nowej klasycznej wykładni tego kontrowersyjnego tematu - Foreign Affairs

Doskonałe… Książka jest świetnie napisana i doskonale udokumentowana. Żadna późniejsza analiza źródeł I wojny światowej nie będzie mogła obyć się bez tej kluczowej pracy  - Ian Kershaw, BBC History

Clark to mistrzowski historyk… W swojej opowieści w żywy sposób odtwarza kluczowe decyzje, jednocześnie zręcznie kreśląc kontekst, który do nich doprowadził… Praca o zasadniczym znaczeniu - The Wall Street Journal

Monumentalna książka. Rewelacyjna, wręcz rewolucyjna…. Clark wykonał mistrzowską pracę, tłumacząc niewytłumaczalne - The Boston Globe

Z pewnością najlepiej napisana książka na ten temat, jaka kiedykolwiek ukazała się… Praca o wyjątkowej urodzie, łącząca skrupulatność badań z wrażliwością analizy i elegancją prozy - The Washington Post

Doskonałe…. Mistrzostwo Clarka polega na wytłumaczeniu, jak dalece przedwojenna dyplomacja przypomina gigantyczne ćwiczenia z teorii gier - The Economist

(opis wydawcy)

Spis treści:

Podziękowania  /11

Wprowadzenie  /15

Część I. Drogi do Sarajewa  /25

1. Serbskie duchy  /27

Morderstwo w Belgradzie /27

"Nieodpowiedzialne elementy"  /36

Mapy mentalne  /43

Separacja /51

Eskalacja  /57

Trzy tureckie wojny  /66

Spisek  /72

Nikola Pasic reaguje  /79

2. Imperium bez właściwości  /89

Konflikt i równowaga  /89

Szachiści  /103

Kłamstwa i fałszerstwa /113

Zwodniczy spokój  /119

Jastrzębie i gołębie /125

Część II. Jeden podzielony kontynent /143

3. Polaryzacja Europy 1887-1907  /145

Niebezpieczne związki: sojusz francusko-rosyjski  /148

Ocena Paryża  /156

Kres brytyjskiej neutralności  /160

Spóźnione imperium: Niemcy  /165

Wielki punkt zwrotny?  /178

Wywoływanie wilka z lasu  /185

4. Wielogłos w europejskiej polityce zagranicznej  /194

Władcy jako decydenci  /195

Kto rządził w Petersburgu?  /209

Kto rządził w Paryżu?  /214

Kto rządził w Berlinie? /220

Niespokojna supremacja sir Edwarda Greya  /223

Kryzys agadirski 1911 roku  /227

Żołnierze i cywile  /238

Prasa i opinia publiczna /250

Płynność władzy  /265

5. Bałkańskie uwikłania  /267

Naloty na Libię  /268

Bałkański kołowrót  /277

Chorągiewka na wietrze  /284

Kryzys bałkański zimą 1912/1913 roku  /292

Bułgaria czy Serbia?  /298

Kłopoty Austrii /307

Bałkanizacja sojuszu francusko-rosyjskiego  /320

Paryż narzuca tempo /329

Poincare pod presją  /336

6. Ostatnie szanse: odprężenie i zagrożenia 1912-1914  /342

Granice odprężenia  /342

"Teraz albo nigdy"  /354

Niemcy nad Bosforem  /363

Bałkański scenariusz rozpoczęcia konfliktu  /379

Kryzys męskości?  /389

Na ile otwarta była przyszłość?  /392

/397

Część III. Kryzys  /397

7. Morderstwo w Sarajewie  /399

Zamach  /399

Chwile wyryte w pamięci  /407

Śledztwo się rozpoczyna /412

Serbskie reakcje  /417

Co robić?  /422

8. Rozszerzający się krąg /434

Reakcje za granicą  /434

Hrabia Hoyos  jedzie do Berlina  /442

Droga do austriackiego ultimatum  /453

Dziwna śmierć Nikołaja Hartwiga /461

9. Francuzi w Petersburgu  /464

Hrabia de Robien zmienia pociągi /464

Monsieur Poincare płynie do Rosji  /470

Rozgrywka pokera /473

10. Ultimatum /482

Austria żąda  /482

Serbia odpowiada  /489

"Lokalna wojna" się rozpoczya  /451

11. Strzały ostrzegawcze  /502

Stanowczość bierze górę  /502

"Tym razem to wojna"  /506

Rosyjskie powody /512

12. Ostanie dni  /520

Dziwne światło pada na mapę Europy /520

Poincare wraca do do Paryża  /530

Rosja ogłasza mobilizację  /538

Skok w ciemność  /548

"To musi być jakieś nieporozumienie"  /560

Zmartwienia Paula Cambona  /570

Wielka Brytania interweniuje /574

Belgia  /581

Tupot wojskowych butów  /585

Zakończenie  /589

Przypisy  /597

Indeks nazwisk  /681