Łemkowie między integracją a rozproszeniem (1918-1989)

Autor: Anna Wilk

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 422

Okładka: miękka

Format: 16,3 cm x 24 cm

Książka poświęcona jest dziejom politycznym ludności łemkowskiej. Przedstawia historię społeczności Łemkowszczyzny na tle procesu wyodrębniania jedności grupowej, jak również poszukiwania tożsamości w sytuacji ukraińsko-polskiej rywalizacji o włączenie miejscowej ludności do własnej wspólnoty narodowej lub obywatelskiej. Porusza istotne kwestie, takie jak dezintegracja Łemków w wyniku wysiedleń w latach 1945-1947, a także asymilacja i akulturacja w warunkach państwa komunistycznego na ziemiach północnej i zachodniej Polski. Niniejsza publikacja jest próbą uchwycenia procesów historycznych i najważniejszych wydarzeń w dziejach tej ludności, które rzutowały na rozwój wspólnoty, by w końcu doprowadzić do dezintegracji i rozproszenia.

Spis treści:

Wykaz skrótów /7
Wstęp /11

Rozdział I: Charakterystyka ludności łemkowskiej. Cechy odrębności etnicznej /21

1.1. Grupa etniczna, naród a tożsamość. Uwagi terminologiczne /21
1.2. Granice Łemkowszczyzny. Etnogeneza Łemków /32
1.3. Łemkowie jako grupa etniczna. Kultura materialna i duchowa Łemkowszczyzny /45

Rozdział II: Geneza ruchów narodowych w Galicji Wschodniej i na Łemkowszczyźnie od lat trzydziestych XIX w. do pierwszej wojny światowej /56

2.1. Kształtowanie się ruchów narodowych /56
2.2. Rozwój organizacji społeczno-kulturalnych i oświatowych na Łemkowszczyźnie i formy rywalizacji o Łemków /63
2.3. Łemkowszczyzna podczas I wojny światowej /71

Rozdział III: Historia polityczna Łemkowszczyzny w latach 1918-1939 /76

3.1. Powstanie i funkcjonowanie "republik łemkowskich" /76
3.2. Rozwój ruchów politycznych  na Łemkowszczyźnie w latach 1920-1930 /89
3.3. Rywalizacja o głosy ludności łemkowskiej w czasie wyborów do Sejmu i Senatu w 1928 r. i 1930 r. /105
3.4. "Wojna religijna" między prawosławnymi a grekokatolikami /112
3.5. Rozłam stronnictwa starorusko-rusofilskiego, Powstanie Łemko-Sojuszu /118
3.6. Ruch ukraiński. Powstanie Komisji Łemkowskiej /133
3.7. Polska polityka narodowościowa. Komitet do spraw Łemkowszczyzny /143
3.8. Administracja Apostolska Łemkowszczyzny /156

Rozdział IV: Łemkowszczyzna podczas II wojny światowej /166

4.1. Polityka narodowościowa III Rzeszy na okupowanych terenach /166
4.2. Początek ukrainizacji na Łemkowszczyźnie. Powstanie i działalność Ukraińskiego Centralnego Komitetu /179
4.3. Ukraińskie Szkolnictwo na Łemkowszczyźnie. Seminarium Nauczycielskie w Krynicy /188
4.4. Propaganda proukraińska i antypolska na łamach ukraińskiej publicystyki dotyczącej Łemkowszczyzny /193
4.5. Ukrainizacja Administracji Apostolskiej Łemkowszczyzny i Kościoła prawosławnego /201
4.6. Polityka hitlerowska względem ludności ukraińskiej po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej. Powstanie SS "Galizien" /209
4.7. Łemkowie w obliczu wojny i okupacji niemieckiej /213

Rozdział V: Przesiedlenia ludności łemkowskiej w latach 1944-1947 i ich konsekwencje /224

5.1. Przesiedlenie Łemków na teren Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w latach 1944-1946 /224
5.2. Przesiedlenie ludności łemkowskiej w ramach akcji "Wisła". Geneza i przebieg /267
5.3. Osiedlenie. Warunki życia na ziemiach poniemieckich /290
5.4. Kwestia adaptacji ludności przesiedlonej na ziemiach poniemieckich /303

Rozdział VI: Sytuacja polityczna ludności łemkowskiej w Polsce Ludowej (1956-1989) /316

6.1. Działalność polityczna Łemków do 1989 r. /316
6.2. Inicjatywy Łemkowskiego Komitetu Pomocy na rzecz Łemków w PRL. Wpływ emigracji na działalność polityczną liderów /346
6.3. Życie religijne Łemków w rozproszeniu /358

Zakończenie / 377
Bibliografia /382
Streszczenie /408
Summary /410
Spis ilustracji /412
Indeks osób /413