Lechia i Lechici w Kronice polskiej mistrza Wincentego tzw. Kadłubka

Autor: Jarosław T. Jagiełło

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 314

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

W zamyśle Autora niniejsze opracowanie miało stanowić powrót do badań naukowych nad tematyką lechicką, zarzuconych po 1897 r. Jednak przebadanie całej nomenklatury etnicznej Kroniki mistrza Wincentego doprowadziło do sformułowania nowych hipotez w obszarze historii odległym od problematyki lechickiej ale również związanym z naszą tożsamością historyczną, bo odnoszonym do władających Polską pierwszych Piastów. Analiza naukowa lechickich, tytułowych pojęć tej książki pozwoliła postawić dwa nowe, fundamentalne dla wiedzy o naszej wczesnej historii pytania:

Czy Popielidzi i Piastowie byli jedną, tą samą dynastią, a Siemowit był potomkiem któregoś z Popielidów?

Czy dynastia Piastów wygasła na długo przed śmiercią Kazimierza Wielkiego, a jeśli tak, to kto władał Polską przed 1370 r.?

Sformułowanie tych pytań, wynikające jedynie z uważnej lektury dzieła mistrza Wincentego, a w jej następstwie z dostrzeżenia treści historycznej w pomijanych we współczesnym dziejopisarstwie lechickich pojęciach, otwiera przestrzeń nowych naukowych poszukiwań.

Spis treści:

Wstęp    /11

Rozdział I. Kronika polska i jej autor    /31

 1.1. Przyczyny powstania Kroniki    /32

1.2. Źródła wiedzy dziejopisarza    /33

1.3. Cele i zadania dziejopisarskie     /38

1.4. Użyteczność historii    /43

1.5. Metodologia Kroniki     /45

1.6. Kronikarz o sobie    /49

1.7. Zasady czytania Kroniki    /53

1.7.1. Problem niedoskonałości    /56

1.8. Ocena pracy kronikarza    /58

Rozdział II. Inne etnonimy niż Lechici użyte w Kronice Polskiej     /61

2.1. Polacy     /61

2.2. Pozostałe etnonimy    /70

2.3. Lemanie     /77

2.4. Czesi    / 81

2.5. Węgrzy    /85

2.6. Podsumowanie     /90

Rozdział III. Lechia i Lechici  w Kronice Polskiej biskupa Wincentego     /95

3.1. Księga I     /95

3.2. Księga III     /103

3.3. Księga IV    /110

3.4. Podsumowanie i konkluzja    /123

Rozdział IV. Lechici w historiografii polskiej     /129

4.1. Chronica Polonorum, tj. Kronika polsko-śląska, powstała tuż po 1285 r.    /129

4.2. Chronica Polonorum (Chronica Dzirsvae), tj. Kronika Dzierzwy, powstała tuż po 1305 r.    /132

4.3. Kronika wielkopolska, ostatecznie zredagowana tuż po ok. 1375 r.    /136

4.4. Piotr z Byczyny, Chronica principum Poloniae, tj. Kronika książąt polskich, powstała tuż po 1382 r.   /148

4.5. Jan Długosz, Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, tj. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, powstałe po 1455 r.    /152

 4.6. Maciej z Miechowa, Chronica Polonorum, tj. Kronika polska, wydanie z 1521 r.    /159

4.7. Marcin Kromer, De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, tj. O pochodzeniu i czynach Polaków ksiąg XXX, 1555 r.    /164

4.8. Marcin Bielski, Kronika Polska Marcina Bielskiego nowo przez Ioach. Bielskiego syna iego wydana, 1597 r.    /168

4.9. Adam Naruszewicz, Historya Narodu Polskiego, t. 1, spisany przed 1780 r.    /173

4.10. Joachim Lelewel, Uwagi nad Mateuszem herbu Cholewa, polskim XII wieku dziejopisem, a w szczególności nad pierwszą dziejów jego księgą, 1811 r.    /174

4.11. Józef Ossoliński, Wiadomości historyczno-krytyczne do dziejów literatury polskiéy, 1819 r.  /178

4.12. Joachim Lelewel, Geografja. Opisanie krajów polskich, 1829 r.    /179

4.13. August Bielowski, Wstęp krytyczny do dziejów Polski, 1850 r.     /185

4.14. Wacław A. Maciejowski, Roczniki i kroniki polskie i litewskie najdawniejsze, 1850 r.    /187

4.15. Karol Szajnocha, Lechicki początek Polski, 1858 r.    /188

4.16. Wojciech Kętrzyński, Die Lygier. Ein Beitrag zur Urgeschichte der Westslawen und Germanen, 1868 r.    /189

4.17. Julian Bartoszewicz, Historja pierwotna Polski, 1878 r.    /194

4.18. Franciszek Piekosiński, O powstaniu społeczeństwa polskiego w wiekach średnich i jego pierwotnym ustroju, 1881 r.    /199

4.19. Wilhelm Bogusławski, Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej do połowy XIII w., t. 3, 1889 r.    /203

4.20. Antoni Małecki, Lechici w świetle historycznej krytyki, 1897 r.    /205

4.21. Karol Potkański, Lachowie i Lechici, 1897 r.    /209

4.22. Ernst A. Kunik, Lęchica. Pogląd krytyczny na dotychczasowe traktowanie kwestyi lechickiej, 1898 r.    /213

4.23. Jacek Banaszkiewicz, Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, 1998 r.     /225

4.24. Piotr Makuch, Od Ariów do Sarmatów. Nieznane 2500 lat historii Polaków, 2012 r.    /234

4.25. Andrzej Nowak, Dzieje Polski, t. 1: Do 1202 r. Skąd nasz ród, 2014 r.    /237

4.26. Paweł Żmudzki, Kulturowy kontekst nazw „Polanie”, „Polacy”, „Polska” w średniowiecznej historiografii polskiej i ruskiej, 2017 r.   /247

4.27. Wnioski    /248

Zakończenie   /251

Bibliografia    /293

Spis map, spis tabel, map i rysunków    /303

Indeks nazwisk   /307