Ksawery Działyński 1756-1819

Autor: Włodzimierz Dworzaczek

Rok wydania: 2006

Liczba stron: 174

Okładka: twarda

Format: 15,00 cm x 21,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

Ksawery Działyński (1756-1819), senator-wojewoda Ks. Warszawskiego; żonaty z Justyną z Dzieduszyckich; właściciel Kórnika do 1819, do 1826 majętnością zawiadywała jego żona.

(1756-1819), senator-wojewoda Ks. Warszawskiego i Król. Polskiego. Urodził się w Konarzewie 24 X jako 14. dziecko Augustyna, wojewody kaliskiego, i Anny Radomickiej. Nauki pobierał u jezuitów. Dla dokończenia edukacji odbył w 1778 roczną podróż po Europie. Posłował z Poznańskiego na sejm 1782 i dostał order św. Stanisława. W 1786 r. jeździł do Królewca na koronację Fryderyka Wilhelma II. Zrezygnował wtedy z przedkładania królowi zażaleń prowincji, mianowany został hrabią i szambelanem. Posłował powtórnie na sejm w 1786 i na Sejm Czteroletni. Brał udział w przygotowaniu Konstytucji 3 maja. Był gorącym zwolennikiem reform, popierał sprawę miast.

Order Orła Białego dostał w 1791. W czasie powstania kościuszkowskiego wszedł do Rady Zastępczej Tymczasowej i zajmował się problematyką regulacji monety. W czerwcu 1794 wyjechał do Poznania. Aresztowano go tam wkrótce po przybyciu i więziono. Dobra obłożono mu sekwestrem. Po wypuszczeniu w 1795 poświęcił się porządkowaniu swych trudnych spraw majątkowych. Wyprocesował wtedy od Szołdrskiego dobra Kórnickie. Wykazał duże zdolności gospodarcze, wchodząc w fatalną ekonomicznie epokę Księstwa z majątkiem powiększonym i niezadłużonym. W swych dobrach w Konarzewie wprowadził m. in. po raz pierwszy wśród ludności szczepienie ospy.

Po zajęciu Poznania przez Francuzów, jeździł do Napoleona do Berlina z deputacją, w której imieniu przemawiał do cesarza w 1806. Od 1807 brał udział w pracach Komisji Rządzącej Księstwa Warszawskiego. Zajmował się projektami ekonomicznymi. W Dreźnie otrzymał odznaczenie Wielkiego Orła Legii Honorowej. Wkrótce został mianowany senatorem-wojewodą.

W czasie wojny z Austrią 1809 przebywał w Poznaniu, czuwając nad funkcjonowaniem tamtejszych władz sądowych. W r. 1811 reprezentował Księstwo na ślubie Napoleona z Marią Ludwiką. Uczestniczył w sejmach 1811 i 1812. Po proklamowaniu Wielkiego Ks. Poznańskiego pozostał w senacie Król. Polskiego, ale w życiu politycznym tamtej dzielnicy nie brał już udziału. Oddał się wyłącznie sprawom ekonomicznym własnej prowincji. W r. 1816 nadano mu wielką wstęgę Czerwonego Orła. Zajmował się problemem podniesienia dobrobytu ludności wiejskiej. Proponował stopniowe nadawanie inwentarzy, a potem i gruntów za czynsz, natomiast uwłaszczenie powszechne uważał za zamach na własność prywatną. Propagował również zakładanie szkół rolniczych. W dobrach swoich wzorowo gospodarowanych powyższe reformy stosował z powodzeniem. Umarł w Konarzewie na zapalenie płuc 13 III 1819. Z żoną Justyną Dzieduszycką miał syna Tytusa i córki: Paulinę zamężną Dzieduszycką i Klaudynę Potocką.

(opis wydawcy)