Krytyka zachodu w świetle eklezjologii sobornosti Aleksego Stiepanowicz Chomiakowa

Autor: Wojciech Błaszczyk

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 306

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Seria: Idee w Rosji

Uwagi - okładka z zabrudzeniami, brzegi stron przykurzone

Analiza myśli teologicznej – ze szczególnym uwzględnieniem krytycznego sądu o Zachodzie – rosyjskiego słowianofila, wyśmiewanego za narodowy ekskluzywizm i religijny fanatyzm, dokonana przez absolwenta Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi (doktorat na UKSW). Autor starał się przedstawić polskiemu czytelnikowi oskarżenia, jakie Chomiakow stawiał Europie – zamknięcie się w hermetycznym racjonalizmie, w fatalistycznej dialektyce, oderwanej od rzeczywistości i wiary. Spojrzenie Rosjanina na Zachód, choć naznaczone jednostronnością oceny i ze świadomością podkreślające rosyjską, czasami nacjonalistyczną tożsamość, pozostaje niezwykle ważnym głosem – wręcz proroctwem o Zachodzie. Ksiądz Błaszczyk nie zapomniał także wspomnieć o życiu codziennym Chomiakowa: człowieka niezwykle pracowitego, głęboko wierzącego, smakującego życie, ofiarnego (zmarł zaraziwszy się cholerą od wieśniaków, których leczył w czasie epidemii).

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /5

Wstęp  /11

Rozdział I. Podłoże krytyki. Punkt widzenia Chomiakowa  /19

1.1. Tysiąc lat chrześcijaństwa rosyjskiego  /20

1.1.1. Cechy mentalności prawosławnej Rosji   /20

1.1.2. Moskwa Trzecim Rzymem   /26

1.1.3. Rosnąca świadomość rozdarcia   /30

1.2. Idea rosyjska   /34

1.2.1. Słowianofilstwo  /35

1.2.2..Okcydentalizm (Zapadniczestwo)   /41

1.3. Aleksy Stiepanowicz Chomiakow  /46

1.3.1. Człowiek 1804-1860  /46

1.3.2. Pisma  /48

1.3.3. Źródła myśli Chomiakowa  /53

Rozdział II. Narzędzia krytyki. Eklezjologia i filozofia Chomiakowa  /61

2.1. Pojęcie sobornosti   /62

2.1.1. Tradycja sobornosti w Rosji   /66

2.1.2. W służbie wolności   /69

2.1.3. Sobornost' gwarantem prawdy   /71

2.1.4. Sobornost' poznania  /73

2.2. Eklezjologia  /76

2.2.1. Prymat kościoła   /77

2.2.2. Jedność   /81

2.2.3. Wolność   /89

2.2.4. Prawda   /94

2.3. Filozofia Chomiakowa  /98

2.3.1. Inspiracja filozofią Schellinga i krytyka heglizmu   /100

2.3.2. Teoria poznania   /106

2.3.3. Filozofia historii  /115

2.3.4. Ocena filozofii Chomiakowa  /129

2.4. Kwestia społeczna  /132

Rozdział III. Treść krytyki. Listy u pisma polemiczne Chomiakowa  /139

3.1. Korespondencja z Williamem Palmerem  /140

3.1.1. Sytuacja Kościoła anglikańskiego  /141

3.1.2. Postań Williama Palmera  /142

3.1.3. Sceptycyzm ekumeniczny   /150

3.1.4. Spór o naturę schizmy   /161

3.1.5. Duchowy stan Europy   /164

3.1.6. Podsumowanie korespondencji z Williamem Parkerem - ekumenizm Chomiakowa   /167

3.2. Pisma polemiczne  /169

3.2.1. Protestantyzm Zachodu   /170

3.2.2. Wewnętrzna niepokonalność schizmy   /192

3.2.3. Kościół jest z nieba   /192

3.2.4. Podsumowanie: wizja ostatecznej zagłady religii na Zachodzie    /220

Rozdział IV. Owoce krytyki. Recepcja i znaki profetyzmu Chomiakowa   /225

4.1. Chomiakow w opiniach potomnych   /227

4.1.1. Recepcja myśli Chomiakowa  /227

4.1.2. Fenomen Bractwa Robotniczego Podwyższenia Świętego Krzyża   /235

4.2. Kwestie sporne   /240

4.2.1. Władza w Kościele   /240

4.2.2. Teoria recepcjonizmu   /249

4.2.3. Papiestwo i episkopat   /252

4.2.4. Antyindywidualizm   /253

4.2.5. Nacjonalizm religijny   /254

4.2.6. Chomiakow a komunizm   /256

4.2.7. Autonomiczność rzeczywistości ziemskich   /258

4.2.8. Zewnętrzna rzeczywistość Kościoła /261

4.2.9. Możliwość dogmatycznego rozwoju Kościoła   /267

4.3. Drogi porozumienia  /268

4.3.1. Głos Chomiakowa w eklezjologii Soboru Watykańskiego II   /268

4.3.2. Refleksje nad metodyką krytyki Chomiakowa   /273

Zakończenie  /276

Bibliografia  /283

Indeks   /295