Kronikarze i "starcy". Szkice o dziedzictwie historii między Wiślicą a Pacanowem

Autorka: Helena Kręt

Rok wydania: 2023

Liczb stron: 336

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

W pracy Kronikarze i „starcy” Autorka zaprasza nas na historyczny spacer po dawnym Ponidziu, swojej „małej ojczyźnie” położonej w cieniu Świętego Krzyża. Tytułowymi przewodnikami po ziemiach wokół Wiślicy, Nowego Miasta Korczyna czy Pacanowa są przywołani „starcy”, czyli ludowi bajarze, będący przekazicielami tradycji, historii i wiary, na równi z wielkimi polskimi kronikarzami: mistrzem Wincentym Kadłubkiem i kanonikiem Janem Długoszem, obficie z tej ludowej tradycji czerpiących.

W pracy przewijają się postacie świętych pań Kingi i Jadwigi, wraz z przedstawicielami wielkich rodów rycerskich: Melsztyńskich, Sancygniowskich czy Rytwańskich, będących w średniowieczu, jak i później twórcami specyfiki nadnidziańskiego „matecznika”. Najważniejszym jednak bohaterem opowieści jest prosty lud, owi „ubodzy duchem”, którzy przez wieki przechowali „wiano” minionych pokoleń, obecne jeszcze do niedawna w zbiorowej świadomości.

(opis wydawcy)

Spis treści:

W cieniu Świętego Krzyża - zamiast wstępu /7

I. U źródeł dziedzictwa  /15

Kronikarze i "starcy"  /15

Zakopane wiano  /23

II. Mistrz Wincenty Kadłubek  /31

Syn Kadłuba  /31

Podglebie i czas Mistrza  /38

Kronika polska  /47

Mistrz Wincenty z "ubogimi duchem"  /64

Chronica Polonorum na uniwersytecie w czasach Długosza /75

"Obrał sobie naukę za szlachectwo" - Długosz o Kadłubku  /81

III. Jan Długosz  /91

Nowomiejski scholar - mentor królów  /91

Zaczęło się nad Nidą /102

Wśród żaków  /107

Dworzanin kardynała  /111

W kręgu elit  /116

Na królewskim dworze /190

IV. Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego  /199

"Nie nadzieja korzyści, ale obowiązek uczciwości" . O kronice  /199

"Nieznany i ukryty wyrok Boży". Mentalność  /212

"Ku naszej ojczyzny ozdobie i chlubie". Patriotyzm  /238

"A słowa i uczynki dawnych ludzi oceniać myślą". Napomnienia i oceny  /244

"Miasto założone za czasów pogańskich" . Z kroniką Długosza nad Nidą /256

V. Scheda  /277

Niedawna dawność - sacrum w zbiorowej pamięci  /277

Kalendarz liturgiczny i "długie" trwanie  /294

Wskazówki bibliograficzne  /311

Indeks /321