Królestwo Polskie w okresie namiestnictwa Iwana Paskiewicza (1832-1856) System polityczny, prawo i statut organiczny ...

Redakcja: Lech Mażewski

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 375

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Iwan Paskiewicz – z tym nazwiskiem w Polsce nie mamy dobrych skojarzeń. Najczęstsze to „noc paskiewiczowska”. Paskiewicz został namiestnikiem po przegranej przez Królestwo Polskie wojnie z Cesarstwem Rosyjskim. Po wojnie tej rozpoczął się proces unifikacji Królestwa z Cesarstwem. Zostało to rozstrzygnięte na gruncie statutu organicznego z 26 lutego 1832r., który jednocześnie gwarantował odrębną administrację Królestwa.  Ocena działalności Paskiewicza nie jest jednoznaczna. Jedno, co wiemy na pewno, to to, że w szkołach zniesiono przedmiot „historia naturalna” i zmieniono sposób wykładania geometrii. Zmianą idącą w kierunku rusyfikacji było postanowienie, że nauka w szkołach elementarnych, dotychczas odbywająca się w języku polskim, ma być powadzona w języku „rodowitym, a w miarę możliwości w rosyjskim”. Oznaczało to w praktyce, że nauka dalej będzie prowadzona po polsku, ponieważ szkoły elementarne w przytłaczającej większości były polskie.

Generalnie należałoby się po raz kolejny zastanowić, czy w ówczesnej rzeczywistości powstanie listopadowe i wojna z Rosją musiały wybuchnąć, czy może należało się skupić na tzw. „pracy u podstaw”? Czy zrywy niepodległościowe przyniosły więcej szkody, czy pożytku? Czy niepodległości nie należało przygotować w inny sposób, a wówczas jej odzyskanie pochłonęłoby mniej ofiar? Kolejna książka pod red. Lecha Mażewskiego potwierdza pogląd, że Polacy nie byli i nadal nie są  narodem jednolitym pod względem poglądów politycznych, gospodarczych czy społecznych, a obowiązująca dotąd „jedynie słuszna” wykładnia polskiej historii wymaga przewartościowania…

Spis treści:

Wstęp  /9

I. Królestwo Polskie w latach 1832-1856  /13

Lech Mażewski - Czy były inne możliwości? Królestwo Polskie w latach 1830-1831  /15

Wojciech Turek - Szkolnictwo w Królestwie Polskim w świetle monografii Jana Kucharzewskiego Epoka paskiewiczowska: losy oświaty  /25

Michał Gałędek - Główne problemy polityki gospodarczej Królestwa Polskiego w epoce paskiewiczowskiej  /37

Jacek Bartyzel - "Rozmawianie milczeniem". Cyprian Norwid w epoce paskiewiczowskiej  /61

Tadeusz Matuszkiewicz - Wojna krymska (1853-1856). Rzeczywisty przebieg wydarzeń a hipotetyczny w nich udział Królestwa Polskiego  /81

II. Współcześni o Królestwie Polskim w latach 1832-1856  /101

Tadeusz Matlęgiewicz - Królestwo Polskie w świetle opinii Fryderyka Skarbka. Od kongresu wiedeńskiego w 1815 r. do połowy XIX wieku  /103

Tomasz Matlęgiewicz - Rzecz o dojrzałym lojalizmie byłych członków Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk  /125

Tomasz Pichór - Sekretarz, generał, członek Rady Administracyjnej, miłośnik teatru. Krótko o Józefie Rautenstrauchu (1773-1842)  /137

III. Początek epoki paskiewiczowskiej: na styku polityki, prawa i administracji  /145

Michał Gałędek - Rada Administracyjna a implementacja Statutu organicznego z 1832 r. i problem utrzymania w mocy dotychczasowego prawodawstwa  /147

Lech Mażewski - Namiestnictwo Iwana Paskiewicza. Kształtowanie się nowego systemu politycznego w Królestwie Polskim 1830-1832  /163

Lech Mażewski - Namiestnik Królestwa Polskiego w 1815 r. i 1832 r. Kilka uwag o modelu prawnym i praktyce ustrojowopolitycznej  /175

Michał Gałędek - Rada Administracyjna wobec rekonstrukcji ustroju administracyjnego po nadaniu Statutu organicznego dla Królestwa Polskiego w 1832 r.  /187

Michał Gałędek - Kilka sumarycznych uwag o kształtującej się w 1832 r. sytuacji ustrojowopolitycznej Królestwa Polskiego na podstawie protokołów Rady Administracyjnej  /209

IV. Prawo, nauczanie i nauka prawa  /217

Anna Klimaszewska - Nauczanie i nauka prawa handlowego w okresie paskiewiczowskim /219

Józef Koredczuk - Kodeks Karzący a Kodeks Kar Głównych i Poprawczych  /233

Tomasz T. Majer - Kredyt ziemski w Królestwi Polskim przed i po 1832 r. /247

Lech Mażewski - Ukaz dotyczący włościan z 7 czerwca 1846 r. a istniejący stan prawny  /259

V. Statut Organiczny z 26 lutego 1832 r. o wybranych instytucjach ustroju politycznego, prawach i wolnościach obywatelskich  /269

Lech Mażewski - Statut organiczny z 26 lutego 1832 r. a postanowienia Aktu końcowego kongresu wiedeńskiego /271

Michał Gałędek - Samoograniczanie contra legem? Rada Administracyjna wobec problemu dostosowania własnej organizacji do Statutu organicznego dla Królestwa Polskiego wiosną 1832 r.  /281

Michał Gałędek - Alternatywna legislatywa? Wiosenna debata ustrojowa Rady Administracyjnej nad organizacją Rady Stanu w 1832 r  /293

Lech Mażewski - Regulacja prawa własności i rola własności w Statucie organicznym z 26 lutego 1832 r.  /313

Józef Koredczuk - Konstytucyjne gwarancje praw oskarżonego w Królestwie Polskim w konstytucji z 1815 r. i statucie organicznym z 1832 r.  /325

Lech Mażewski - Postanowienia króla i Rady Administracyjnej jako źródła prawa w Królestwie Polskim w latach 1832-1856  /339

Lech Mażewski - Zasada niezawisłości sędziowskiej i organizacja sądownictwa w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w latach 1807-1815-1832 a problem ciągłości państwa polskiego  /353

Indeks osób  /363