Królestwa Merowingów 450-751. Władza - społeczeństwo - kultura

Autor: Ian Wood

Rok wydania: 2012

Ilość stron: 396

Oprawa: miękka

Format: 16,50 cm x 23,5 cm

Jakimi władcami byli królowie z rodu Merowingów? Jaką rolę w polityce władców merowińskich odgrywał Kościół?

Czy po upadku Cesarstwa Rzymskiego można było dostrzec jego dziedzictwo w państwie Franków?Ian Wood, wysoko ceniony historyk zajmujący się dziejami wczesnośredniowiecznej Europy, w całościowy i niezwykle zajmujący sposób ukazuje dzieje panowania dynastii Merowingów. Omawia problematykę gospodarczą, społeczną, prawną, kulturową i religijną tej epoki w ujęciu chronologicznym, za punkt ogniskujący przyjmując moment historyczny, w którym dane wydarzenie zostało w najlepszy sposób udokumentowane.

Autor dokonuje krytycznej analizy źródeł i stara się zrekonstruować najbardziej prawdopodobny przebieg opisywanych wydarzeń. Zachowując chronologiczny porządek wywodu ukazuje dzieje Merowingów począwszy od ich legendarnego eponimicznego przodka Meroweusza, poprzez ekspansję za czasów Chlodwiga I, okres wojen domowych, odnowienie potęgi za Dagoberta I kończąc na przejęciu władzy przez Pepina III Krótkiego z rodu Karolingów. W barwny i dynamiczny sposób prezentuje liczne walki, sojusze, spiski królewskie, konflikty władców z arystokracją, relacje merowińskich królów z Kościołem i Cesarstwem Bizantyjskim, mechanizmy władzy i jej dziedziczenia, organizację kościelną, prawodawstwo oraz gospodarkę. Na uwagę zasługuje także charakterystyka kobiet, pełniących ważne funkcje na scenie politycznej.

Spis treści:

Przedmowa  /11 

Wstęp. Konstruowanie historii Merowingów/13

 Rozdział I. Barbarzyńcy w Galii   /17 

Nadejście barbarzyńców  /17 

Wizygoci   /18

 Burgundowie  /20

 Osadnictwo barbarzyńskie  /22

 Słabość cesarstwa   /25 

Ostatni cesarze  / 26

Powstanie królestwa Wizygotów  /29

Rozdział II. Literacka ciągłość i jej brak Kultura schyłku V oraz VI w.   /33 

Sydoniusz Apolinary i ostatnie dni cesarstwa  /34

Asceza a kultura V i VI w.  /35 

Epistolografia VI w.  /37 

Grzegorz z Tours i upadek kultury   /41

Rozdział III. Krzepnięcie władzy Merowingów Frankowie przed rokiem 537  /46 

Trojańska legenda Franków   /46 

Wczesne dzieje Franków  /48 

Reges Criniti– długowłosi królowie   /49 

Childeryk I  / 51 

Chlodwig  /54 

Teuderyk I, Duńczycy i Turyngowie  /64 

Koniec królestwa Burgundów i kampania w Owernii /65

Rozdział IV. Królowie i królestwa Struktura państwa Merowingów w VI w.   /69 

Podziały królestwa   /69

 Sukcesja w rodzie Merowingów  /72

 Sprawowanie władzy w królestwach dzielnicowych (Teilreiche)  /74 

Majątki królewskie  /78 

Ideologia królewska   /80 

Rozdział V. Władza kościelna a polityka Granice jurysdykcji biskupów   /85

 Organizacja diecezjalna   /85 

Wspólnota chrześcijańska  /86

 Biskupi i kult świętych  /87 

Jurysdykcja biskupia   /89 

Sposób wyboru biskupów  /92 

Biskupi a lokalna społeczność. Owernia  /94 

Teodor z Marsylii  /99

Grzegorz i Tours   /101

Rozdział VI. Stabilność w braku jedności Wojny domowe VI w.   /104

Polityka dynastyczna w latach 511–613  /105

Przyczyny wojny   /107

Sprawa Gundowalda   /109

Gundowald a opozycja wobec Childeberta II  /113

Królowie i możni  /115

Polityka akwitańska  /117

Rozdział VII. Prawa i kodeksy Prawodawstwo Merowingów  /119

Childebert II  /119

Prawodawstwo Merowingów   /121

Lex Salica  /126

Wersje i ratyfikacje Lex Salica   /130

Pactus Legis Salicae a królestwo zachodniofrankijskie  /131

Prawa trzech królestw  /132

Lex Ribvaria oraz Prawa Alamanów i Bawarów  /133

Prawodawstwo i arystokracja   /135

Rozdział VIII. Kobiety z królewskiego rodu Fredegunda, Brunhilda, Radegunda  /137

Merowińskie księżniczki  /137

Merowińskie królowe   /138

Fredegunda   /140

Królewskie wdowy  /141

Brunhilda  /143

Święte odosobnienie. Radegunda  /154

Rozdział IX. O nowy kształt królestwa Chlotar II, Dagobert I, Sigibert III i Chlodwig II  /158

Początki potęgi Chlotara II  /158

Burgundia i Austrazja  /162

Polityka królewska 622–630  /164

Dezyderiusz z Cahors a dwór Merowingów  /167

Funkcjonowanie dworu królewskiego  /171

Chlotar II, Dagobert I i Kościół  /172

Sigibert III i Chlodwig II  /174

Rozdział X. Merowingowie i ich sąsiedzi  /177

Bretania  /177

Fryzja i ziemie na wschód od Renu  /178

Italia  /182

Wizygoci  /188

Baskonia  /194

Anglowie  /195

Rozdział XI. Miejsce klasztorów Polityka i życie duchowe 613–664/201

Rozwój tradycji monastycznej  /201

Klasztory królewskie  /203

Monastycyzm kolumbański  /205

Furseusz, Foilan i Pepinidzi  /210

Wpływ Luxeuil. Ewangelizacja i reforma  /211

Monastycyzm a dwór królewski w VII w.  /212

Pobożność, teologia i polityka. Vita Columbani  /215

Batylda i immunitety dla klasztorów  /218

Rozdział XII. Ziemia, bogactwo i gospodarka  /224

Dyplomy i immunitety /225

Merowińskie testamenty   /227

Bertram z Le Mans  /228

Abbo z Prowansji  /231

Siła robocza  /233

Saint-Wandrille   /235

Merowińska gospodarka  /236

Moneta   /239

Skarby  /240

Rozdział XIII. Niemożność porozumienia Merowińska polityka, 656–680/243

Przewrót Grimoalda i jego następstwa   /244

Chlotar III, Childeryk II i zachodnie królestwo (Neustria-Burgundia) 664–675  /246

Powrót Ebroina   /252

Dagobert II i Austrazja  /253

Merowingowie i frakcje arystokratyczne w czasach Ebroina  /257

Rozdział XIV. Kultura duchowieństwa Edukacja, teologia i twórczość literacka pod koniec VII w.  /262

Wiedza administratorów  /263

Biskupi i ich pisma  /264

Merowińska teologia i Rzym. Bonitus i Amand  /266

Hagiografia i historiografia w VII w.  /269

Merowińskie księgi  /272

Stan merowińskiego Kościoła pod koniec VII w.  /273

Northumbria i merowińska kultura kościelna  /275

Rozdział XV. Gra ambicji Merowińska polityka 680–721/278

Epoka Pepina II  /278

Liber historiae Francorum, kontynuacje Fredegara i Annales Mettenses priores  /280

Warattonidzi i Pepinidzi  /282

Wartość źródłowa dyplomów 675–711  /284

Pepin II i merowiński Kościół  /287

Opozycja wobec Pepina II  /289

Kryzys lat 714–717  /290

Chilperyk II i jego sprzymierzeńcy  /291

Początki władzy Karola Młota  /293

Rozdział XVI. Ku powtórnemu zjednoczeniu Wojna i polityka 721–751  /296

Źródła karolińskie i Karol Młot  /296

Spadkobiercy Sawaryka. Eucheriusz z Orleanu i Ainmar z Auxerre  /298

Opaci z Saint-Wandrille (Fontenelle)  /300

Karol Młot i ziemia kościelna  /302

Prowansja. Abbo z Novalaise i Maurontus  /304

Odo, Saraceni i Akwitania  /305

Ludy na wschód od Renu  /308

Osiągnięcia Karola Młota  /310

Karloman i Pepin III Krótki   /311

Gryfon i Bawaria  /312

Pepin III Krótki i usunięcie Childeryka III   /314

Rozdział XVII. Północne emporia. Quentovic, Dorestad i gospodarka oparta na monetach typu sceatta  /317

Quentovic i Dorestad w czasach karolińskich  /317

Merowińskie Quentovic  /319

Dorestad w okresie merowińskim   /320

Chronologia monet typu sceatta  /323

Gospodarka oparta na monetach sceattaa wczesnośredniowieczne państwo  /325

Rozdział XVIII. Misja spełniona Merowiński Kościół na wschód od Renu   /328

Żywot św. Bonifacego  /329

Arbeo z Fryzyngi i Kościół bawarski   /331

Pogaństwo, herezja i reforma Kościoła   /334

Chrystianizacja w królestwie Merowingów  /335

Wilfryd i uczniowie św. Egberta  /339

Willibrord  /341

Zakończenie. Osiągnięcia Merowingów  /346

Bibliografia  /349

Genealogia rodu Merowingów  /363

Prozopografia rodu Merowingów/370

Mapy  /381

Mapa 1Podział królestwa Merowingów w 511 r.  /381

Mapa 2Podział królestwa Merowingów w 562 r.  /382

Mapa 3Podział królestwa Merowingów w 567 r.  /383

Mapa 4 Kraj Frankówi ziemie na wschód od Renu  /384

Indeks nazwisk /386