Kościół katolicki w ZSRR 1917-1939. Zarys historii

Autor: Roman Dzwonkowski SAC

Rok wydania: 1997

Liczba stron: 476

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Do najważniejszych zagadnień poruszanych w książce - poza prezentacją Kościoła katolickiego w Rosji sowieckiej na początku lat dwudziestych (tj. przed jego całkowitą likwidacją do 1938 r.) oraz ideologii i ustawodawstwa dotyczącego religii - należą następujące: cele i taktyka walki z religia i Kościołem katolickim, próby samoobrony, losy duchowieństwa i wiernych, zakończone niepowodzeniem działania Stolicy Apostolskiej na rzecz Kościoła katolickiego w ZSSR w omawianym okresie oraz analogiczne działania władz II Rzeczypospolitej i dyplomacji francuskiej. Ważną częścią pracy są aneksy zawierające dokumenty z archiwów sowieckich, polskich i innych oraz fotografie. Książka zaopatrzona jest w indeks osób i miejscowości oraz streszczenia i spis treści w języku rosyjskim, angielskim i włoskim. Po raz pierwszy w historiografii na ten temat autor mógł korzystać z najważniejszych w tej sprawie, a do niedawna niedostępnych, dokumentów z archiwów na terenie b. ZSSR (Rosja europejska i azjatycka, Białoruś, Ukraina). Ponadto autor sięgnął do nie znanych i nie wykorzystywanych dotąd źródeł z polskich archiwów kościelnych i państwowych, krajowych i emigracyjnych, oraz z archiwów francuskich, włoskich i innych. Książka nagrodzona Indywidualną Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej w 1998 r.

(opis wydawcy)

Spis treści:

 Przedmowa (Zygmunt Zieliński)    /5 

Wykaz ważniejszych skrótów, nazw i terminów   /7 

Bibliografia     /9 

Źródła archiwalne    /19

Źródła rękopiśmienne   /21

Źródła drukowane i opracowania    /22

Czasopisma    /30

Wstęp    /33

1. Kościół katolicki w ZSSR (1917-1926)    /37

1.1. Liczba wiernych - skład narodowościowy     /43

1.2. Stan organizacyjny, hierarchia, duchowieństwo   /45

1.3. Kościół katolicki obrządku wschodniego    /54

2. Sowieckie państwo wyznaniowe    /59

2.1. Ideologia    /59

2.2. Ustawodawstwo     /63

3. Organizacja i taktyka walki z religią     /71

3.1. Terror antyreligijny    /74

3.2. Działania dywersyjne     /80

3.3. Związek Wojujących Bezbożników    /83

3.4. Ateizacja dzieci i młodzieży     /91

3.5. Ateizm na co dzień     /98

3.6. Rola komunistów polskich     /104

4. Próby obrony i trwanie    /109

4.1. „...dobijać się drogą legalną sprawiedliwości"  /111

4.2. Konflikt o „umowy dzierżawne"     /120

4.3. Konfiskaty    /128

4.4. Konspiracyjne seminaria duchowne  /142

4.5. Katolickie organizacje niemieckie    /147

4.6. Walka o przetrwanie     /150

5. Zarzuty polityczne jako instrument likwidacji Kościoła    /161

5.1. Narodowo-polityczne uzasadnienie walki z Kościołem katolickim    /161

5.2. Grupowe procesy polityczne  /172

5.3. Samooskarżenia polityczne duchowieństwa    /176

5.4. Sukcesy dezinformacji    /185

6. Losy duchowieństwa katolickiego    /191

6.1. Sytuacja prawna i materialna    /191

6.2. Wytrwanie - problem moralny    /193

6.3. Życie „na wolności"    /202

6.4. „Nie męczennicy, lecz apostaci"    /205

6.5. Aresztowania, sądy, wyroki     /212

6.6. Miejsca odbywania kary    /218

6.7. Protest przeciwko prześladowaniom   /227

6.8. Rola delegatury PCK w Moskwie    /229

6.9. Amnestie    /231

6.10. Rok 1937-1938 - najwyższy wymiar kary    /233

7. Losy kościołów    /241

8. Stolica Apostolska a Kościół katolicki w ZSSR     /269

8.1. Interwencje i rokowania    /270

8.2. Ukryta reorganizacja administracji kościelnej    /279

8.3. Krucjata modlitw za Rosję    /293

9. Władze II Rzeczypospolitej a Kościół katolicki w ZSSR    /301

9.1. Gwarancje traktatu ryskiego    /301

9.2. Kościół w ZSSR problemem międzynarodowym   /307

9.3. Interwencje doraźne    /321

9.3.1. Wymiany księży-więźniów politycznych    /321

9.3.2. Obrona kościołów polskich     /327

10. Kościół w Polsce wobec losów Kościoła katolickiego w ZSSR    /335

11. Rola ambasady francuskiej w Moskwie    /341

Zakończenie    /349

ANEKSY    /353

Aneks 1     /353

Aneks 2    /359

Aneks 3   /361

Aneks 4     /363

Aneks 5    /371

Aneks 6     /375

Aneks 7    /377

Aneks 8    /379

Aneks 9     /381

Aneks 10    /382

Aneks 11    /384

Aneks 12    /392

Aneks 13    /395

Aneks 14    /397

Aneks 15     /398

Aneks 16    /402

Aneks 17    /407

Aneks 18    /412

Aneks 19    /416

Aneks 20    /420

Aneks 21     /422

Католическая церковъ в CCCP 1917-1939. Исторический очерк (Перевод с полъского Zofia Bielak i Janina Celykowska)    /425

La Chiesa cattolica in URSS: 1917-1939. Studio storico. Sommario (Tradotto da Anna Maria Martinelli)      /429

The Catholic Church in the U.S.S.R. in the Period of 1917-1939. A Historical Outline Summary (Translated by Jan Kłos)     /433

Indeks osób    /437

Indeks nazw geograficznych i administracyjnych    /449

Spis fotografii i reprodukcji dokumentów    /459

Coдержание    /463

Indice     /467

Table of Contents    /471