Kompania B 1 Pułku AK Baszta (1939-1944) - tom 1 i 2 - komplet

Redakcja: Jerzy Kłoczkowski

Rok wydania: 2008

Liczba stron: tom 1 - 326, tom 2 - 601 + 63 s. zdjęć

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładki z zatarciami, brzegi stron przykurzone

„Baszta” była jednym z kilku oddziałów Powstania Warszawskiego 1944 r., które otrzymały najwyższe polskie odznaczenie bojowe – Order Virtuti Militari. Dekret przyznający ten szczególnie zaszczytny order podpisał w Londynie z ramienia kapituły generał Stanisław Maczek. „Baszta” odegrała szczególną rolę w Powstaniu na Mokotowie, ale sama powstała na Żoliborzu wczesną jesienią 1939 r.Formację tę utworzyła grupa harcerzy skupiona wokół znanego w tej dzielnicy harcmistrza i aktora Ludwika Bergera. Po kilku tygodniach ta tak bardzo oddolna inicjatywa związana została trwale, już jako podziemne wojsko, z Komendą Główną Służby Zwycięstwa Polski (SZP), przekształconej na początku 1940 r. w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), a od 1942 r. – w Armię Krajową. [...]Nasze zbiorowe opracowanie dotyczące kompanii Bergera – powstańczej B 1 – nie jest [...] dziełem krytyczno-analityczno-historycznym. Jego trzonem są wspomnienia żołnierzy kompanii, ważne świadectwa codziennej rzeczywistości konspiracyjnej czy powstańczej (trochę też „obozowej” z zimy 1944/45 r.), siłą rzeczy bardzo osobiste, na pewno ważne dla lepszego zrozumienia wydarzeń, ale przede wszystkim samych ludzi – żołnierzy o różnym stażu, doświadczeniach, przeżyciach. Zwraca między innymi uwagę duże środowisko bursy RGO (Rada Główna Opiekuńcza) w centrum Warszawy, gromadzące młodzież wysiedloną z całej Polski, z którego - przypadkowo - wywodziła się cała grupa żołnierzy z naszej kompanii.

Tom drugi prezentuje bogate w szczegóły, różnorodne teksty wspomnień i relacji, przybliżające czytelnikowi codzienną rzeczywistość powstańczych dni przez pryzmat osobistych przeżyć, doświadczeń, jak również refleksji autorów. W opracowaniu opublikowano również wykaz wszystkich żołnierzy, będących członkami tej kompanii w latach 1939–1945. Zestawienie zawierające krótkie biogramy, ukazujące drogę konspiracyjno-powstańczą żołnierzy, zostało przygotowane przez dr. Stanisława Wydżgę, żołnierza tej kampanii, latami gromadzącego dokumentację do dziejów kompanii „Baszta” i wykazu jej żołnierzy.

(opis wydawcy)

 

Spis treści tomu 1

Wprowadzenie – Jerzy Kłoczowski  /5

Zarys dziejów kompanii B 1. 1939–1944 – Jerzy Kłoczowski

Wstęp  /11
Początki „Baszty” i jej pierwszych kompanii  /12
Organizacja kompanii  /14
Szkolenie wojskowe  /18
Wojsko w warunkach konspiracji  /21
Uzbrojenie   /23
Pierwsze dni  Powstania  /25
Wojna pozycyjna  /28
Ostatnie dni Powstania  /30

Żołnierze kompanii B 1 – sylwetki poległych

Ludwik Berger „Michał”, „Goliat”, „Hardy” (1911–1943)
Sylwetka – Jerzy Kłoczowski  /35
Ludwik Berger w moich wspomnieniach – Krzysztof Dunin-Wąsowicz  /38
Bohater tamtych czasów – Helena Załęska „Monika”  /47
Artysta „Reduty” – Jerzy Zawieyski  /48
Aktor, wychowawca młodzieży, żołnierz – Anna Wójcikiewicz-Rumlowa  /49

Wojciech Broszkiewicz „BWL” (1921-1943)
Sylwetka – Jerzy Kłoczowski  /53
Życiorys   /56
Wyciąg z kalendarzyka Broszkiewicza Wojciecha   /59

Zbigniew Krukowski „Gryf” (zg. 1943)
Sylwetka – Jerzy Kłoczowski  /65
Głos Zbigniewa Krukowskiego na temat spółdzielczości  /67

Karol Niewiarowski „Starter” (1921-1944)
Sylwetka – Janina Niewiarowska „Małgorzata”   /73
Z pobudek patriotycznych – J. W.   /75

Jerzy Ukleja „Lenin” (1924–1944)
Sylwetka – Krystyna Ukleja-Dąbrowska   /77

Wspomnienia żołnierzy kompanii B 1

Spotkanie trzynastu żołnierzy kompanii B 1 poświęcone jej historii  /85
Informacje uzupełniające żołnierzy nieobecnych na spotkaniu  /111

Jerzy Kłoczowski – Konspiracja i Powstanie. 1941-1944  /117
Grzegorz Janusz Mitrocki – Niecodzienne charaktery  /157
Mieczysław Chorąży – „Niech mnie trafi celnie i śmiertelnie!”  /179
Piotr Florian Dombowski  - Bursa – Pawiak - Powstanie   /215
Stanisław Wydżga – Walczyliśmy o Polskę   /241
Bolesław Taborski – Nocne ćwiczenia i dni Powstania  /293
Zbigniew Andrzej Pełczyński – Szeregowy „Jagiełło”  /311

Spis treści tomu 2

Przedmowa (Jerzy Kłoczowski)  /331

Charakterystyki niektórych żołnierzy kompanii B 1

Janusz Bielski „Marek” (Grzegorz J. Mitrocki)  /335
Franciszek Dembowski „Dzwonek” (Grzegorz J. Mitrocki)  /336
Stanisław Falkowski „Cygan” (Jerzy Kłoczowski)  /336
Janusz Faleński „Ostoja” (Jan Wieruch, Jerzy Dąbrowski)  /337
Robert Gadomski „Bob” (Jan Wieruch)  /338
Hanna Maresz-Jabłońska „Katarzyna” (Stanisław Wydżga, Grzegorz J. Mitrocki)  /338
Ryszard Kosidowski „Paproć” (Stanisław Wydżga)  /339
Jerzy Marzec „Poker” (Jan Wieruch)  /340
Zbigniew Wajdziński „Świt” (Jan Wieruch)   /341
Bracia Walaszczykowie „Wielki” i „Norton” (Jan Wieruch)  /341
Andrzej Warachowski „Piotr II” (Jan Wieruch)  /342
Henryk Wąsik „Zbyszek” (Grzegorz J. Mitrocki)   /343
Zdzisław „Czarny” i Wiesław „Larissa” Wielgomasowie (Stanisław Wydżga)  /343
Zbigniew Woroniecki „(El) Zorro” (Jan Wieruch)  /344
Zbigniew Żebrowski „Jasieńczyk” (Jan Wieruch)  /345

Senatorzy III RP

Jan Józef Lipski „Grabie”
Sylwetka  /347
Żołnierz „Baszty” (Jerzy Kłoczowski)  /348

Adam Stanowski „Saski”
Sylwetka  /353
Wspomnienie (Czesław Deptuła)  /354

Powikłane losy

Jerzy Szumański – Ze Wschodu... na Zachód  /359
Jan Stefan Gieysztor – „Szachowski”, „Wir” (oprac. Roman Habarta)  /363

Żydzi polscy – nasi towarzysze broni

Jerzy Kłoczowski – Polsko-żydowskie braterstwo broni w 1944 r.  /367
Mieczysław Chorąży – W obozowisku Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB)  /371
Marek Rudnicki – Żydzi–Polacy w Powstaniu Warszawskim   /375

Pamiętne wydarzenia

Grzegorz J. Mitrocki – Ucieczka z Oświęcimia Henryka Wąsika „Zbyszka”, „Tomasza Bonieckiego”  /381
Grzegorz J. Mitrocki – Waleczne rodzeństwo. Krystyna i Henryk Wąsikowie  /385
Mieczysław Chorąży – Nocne wyprawy do magazynu broni  /389
Zbigniew Andrzej Pełczyński – Trzy razy szczęście. Przeżyłem Mokotów  /395
Bolesław Taborski – Dwa powstańcze dni  /401

Dramaty ulicy Dworkowej

Załoga niemiecka z Dworkowej (oprac. Stanisław Wydżga)  /407
Egzekucja 4 sierpnia 1944 (oprac. Stanisław Wydżga)   /409
Tragedia 27 września 1944 (Stanisław Wydżga)   /411
Relacja nieznanego świadka  /412

Ostanie dni Powstania

Relacja dowódcy drużyny kpr. pchor. Jana Wierucha „Mirosława”  /419
Relacja dowódcy drużyny plut. Franciszka Dembowskiego „Dzwonka”  /426
Relacja dowódcy drużyny kpr. Janusza Bielskiego „Marka”  /430
Relacja dowódcy drużyny kpr. Andrzeja Wieczorka „Drena”  /433
26 września 1944 r. – ul. Goszczyńskiego i ul. Czeczota (Mieczysław Chorąży)  /436

Wykaz oficerów i żołnierzy kompanii B 1

Jerzy Kłoczowski – Wykaz oficerów i żołnierzy kompanii B 1 w ujęciu Stanisława Wydżgi  /441
Uwagi wstępne do Wykazu (Stanisław Wydżga)  /447
Wykaz  /451
Propozycje odznaczeń bojowych żołnierzy kompanii B 1  /523
Propozycje odznaczeń dla żołnierzy 6 druż. II plut. kompanii B 1  /526
Odznaczenia nadane żołnierzom kompanii B 1  /528

Pamięć Powstania

Dulag 142 (Ł. W.)  /535
Tablica poświęcona pamięci żołnierzy kompanii B 1 na Mokotowie  /537
Jubileuszowy rok powstańców Mokotowa (J. Powałkiewicz)  /538
Nie tylko walka...  /541

O Powstaniu po latach

Władysław Bartoszewski – Powstanie Warszawskie po 65 latach  /553
Jerzy Kłoczowski – Nie było innego wyjścia  /561

Indeks osób  /571