Komisje porządkowe cywilno-wojskowe województwa krakowskiego w dobie Sejmu Wielkiego (1790 - 1792)

Autor: Przemysław Jędrzejewski

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 352

Okładka: twarda 

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Książka stanowi studium działalności dwóch instytucji administracji terenowej okrojonego po pierwszym rozbiorze województwa krakowskiego - komisji porządkowych cywilno-wojskowych powiatów krakowskiego i proszowskiego oraz lelowskiego i ksiąskiego w latach 1790-1792. Działalność komisji (w kwestiach wojskowości, sądownictwa, systemu fiskalnego, gospodarki, bezpieczeństwa publicznego, statystyki i kontroli migracji ludności, opieki zdrowotnej, spraw związanych ze stanem higieniczno-sanitarnym, opieką nad ubogimi oraz szkolnictwem elementarnym) to interesujące zagadnienie z historii administracji polskiej i z dziejów okresu reform Sejmu Wielkiego, które nie zostało dotychczas kompleksowo zbadane. Uchwycenie działań komisji z perspektywy lokalnej jest ważne, ponieważ ich omówienie wyłącznie na podstawie archiwów centralnych jest utrudnione ze względu na zniszczenia akt w czasie wojny.

Monografia ma charakter nowatorski i wpisuje się w tzw. badania podstawowe  - oparto się tu głównie na źródłach rękopiśmiennych, drukowanych i kartograficznych przechowywanych w archiwach, bibliotekach lub instytucjach w kraju i za granicą. Wypełnia białą plamę w polskiej historiografii i jest ważna dla rozwoju badań nad administracją okresu stanisławowskiego w Polsce, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt wykorzystywania już od dłuższego czasu w badaniach nad różnymi problemami akt tworzonych przez komisje.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /9

Wstęp  /11

Rozdział I. Sejm Wielki i ustanowienie komisji porządkowych cywilno-wojskowych województwa krakowskiego /21

1. Próby zreformowania administracji centralnej i terenowej w Rzeczypospolitej w XVIII wieku   /21

2. Sejm Wielki i reforma administracji centralnej i terenowej - ustanowienie komisji porządkowych cywilno-wojskowych dla Litwy i Korony /28

3. Organizacja i struktura kancelarii krakowskich komisji porządkowych cywilno-wojskowych  /42

Rozdział II.Wojsko koronne w krakowskiej administracji terenowej  /81

1. Wojsko koronne w XVIII wieku  /81

2. Siły zbrojne na terenie województwa krakowksiego - liczebność, kwaterunek, zaplecze socjalne i sanitarne  /87

3. Pobór rekrutów  /111

4. Aprowizacja armii - magazyny zbożowe, furaż i podwody  /128

5. Problem dezercji  /140

6. Działalność krakowskich komisji porządkowych cywilno-wojskowych w sprawach wojskowych w okresie wojny polsko-rosyjskiej 1792  /144

Rozdział III. Sądownictwo i działalność krakowskich władz terytorialnych w zakresie kompetencji policyjnych  /155

1. Sądownictwo  /160

2. Statystyka i kontrola migracji ludności  /170

3. Bezpieczeństwo publiczne  /186

4. Nadzór nad opieką zdrowotną oraz stanem higieniczno-sanitarnym  /204

5. Szpitalnictwo w województwie krakowskim  /213

Rozdział IV. Kontrola komisji porządkowych cywilno-wojskowych nad gospodarką województwa krakowskiego  /227

1. System podatkowy i finansowy  /227

2. Rolnictwo, przemysł wydobywczy, wytwórczość, handel i usługi  /246

3. Ceny, miary i wagi  /258

4. Drogi i komunikacja  /266

5. Szkolnictwo parafialne  /278

Zakończenie  /291

Aneksy  /295

Spis map  /307

Spis tabel  /308

Spis aneksów  /310

Bibliografia  /311

Summary  /325

Indeks osobowy  /329

Indeks geograficzny  /341