Kochani krwiopijce. Własność literacka i prawo autorskie w XIX-wiecznej Polsce

Autorka: Teresa Święćkowska

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 388

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,0 cm x 23,5 cm

Książka "Kochani krwiopijce! Własność´ literacka i prawo autorskie w XIX-wiecznej Polsce" jest pierwszą pracą całościowo przedstawiającą problematykę własności literackiej i praw autorów na ziemiach polskich w XIX w. Autorka traktuje temat wielowymiarowo, wychodząc daleko poza kwestie czysto prawne. Na podstawie szerokiego materiału źródłowego rekonstruuje poglądy i stanowiska wydawców, autorów, prawników i analizuje je w kontekście praktyk literackich i wydawniczych oraz procesów komercjalizacji literatury. Uwzględnia m.in. powszechne w tym okresie zjawisko publikacji w odcinkach prasowych. Stanowiska polskich autorów i wydawców okazują się szczególnie interesujące w odniesieniu do umiędzynarodowienia prawa autorskiego. Teoretycznie przyjęcie konwencji berneńskiej powinno być korzystne dla wydawców działających na podzielonym polskim rynku, na którym obowiązywały trzy różne ustawy. Wydawcy polscy zachowywali jednak dystans albo byli wprost przeciwni konwencji międzynarodowej, zwłaszcza zaś postulowanej przez nią ochronie tłumaczeń. Więcej korzyści wiązali z wolnością tłumaczeń utworów zagranicznych niż z ochroną przed przedrukami, o którą sami potrafili dość dobrze zadbać, tworząc wewnętrzne prawa zwyczajowe, funkcjonujące ponad kordonami. Książka ukazuje sprzeczności koncepcji uniwersalnego prawa autorskiego oraz konflikty interesów w polu wydawniczym i literackim. Dekonstruuje też ideał autora romantycznego. Pokazuje, że produkcja literacka ufundowana jest na pragnieniu rozciągającym się pomiędzy dwoma dążeniami, do oryginalności twórczej i ekonomicznego sukcesu. Wymiary te nigdy się nie schodzą, ale sprzeczne w sobie marzenie o jednoczesnym ich osiągnięciu nakręca wydawniczy biznes, zabezpieczany prawem autorskim.

Spis treści:

Wstęp  /5

Autor i prawo autorskie /7

Autor romantyczny  /7

Śmierć i reinkarnacja autora  /13

- O strukturze i metodzie książki  /17

Część I. Od przywilejów do ustaw. Europejskie spory o własność literacką i prawo autorskie w XVIII i XIX w.

Jak funkcjonowały i komu służyły przywileje wydawnicze?  /23

- Na początku była domena publiczna  /25

- Pierwsze monopole wydawnicze  /27

- Regulacje stowarzyszeń rzemieślniczych  /30

- Skąd się wzięło copyright? Model angielskiego monopolu wydawniczego w okresie przywilejów  ./31

- Lokalność regulacji w Cesarstwie Niemieckim  /34

- Wenecka reforma systemu przywilejów  /36

- Przywileje i cenzura  /38

- Przedruki w okresie przywilejów  /43

- Pozycja autora w okresie przywilejów drukarskich  /46

- Upadek systemu przywilejów  /52

- Przywileje wydawnicze w Polsce  /54

Własność wydawcy czy prawo autora?

- Brytyjskie spory o copyright /55

- Upadek angielskiego systemu cenzury i regulacji opartych na przywilejach  /55

- Statut Anny. Prawo autorów czy wydawców?  /61

- Obrońcy status quo i aktorzy zmiany  /67

- Zwycięstwo prawa stanowionego. Donaldson versus Becket (1774)  /75

- Spory o własność literacką i prawa autorskie w angielskiej debacie publicznej w XVIII w.  /81

- Locke`a koncepcja pracy jako źródła własności  /83

- Własność literacka w XVIII-wiecznych pamfletach brytyjskich  /88

- W pułapce dyskursu własności  /101

Droit d`auteur i Verlagsrecht. Francuska i niemiecka droga do prawa autorskiego  /103

- "Własność literacka" we francuskim systemie przywilejów wydawniczych /103

- Denis Diderot i kwestia własności literackiej  /105

- Stanowisko Condorceta w sprawie własności literackiej  /108

- Francuscy wydawcy prowincjonalni wobec  własności literackiej /110

- Upadek francuskiego systemu przywilejów drukarskich  /113

- Spory o pierwszą ustawę prawa autorskiego  w rewolucyjnej Francji  /116

- Kryzys niemieckiego handlu barterowego i era przedruków  /120

- Za i przeciw przedrukom w  świetle XVIII-wiecznej publicystyk niemieckiej  /125

- Pruskie prawo wydawnicze  /131

Rozwój ustawodawstwa krajowego i negocjowanie prawa międzynarodowego w XIX w.   /133

- Uniwersalne prawo autorskie w sporach francuskich wydawców XIX w.  /135

- Podobieństwa i różnice w ustawach krajowych w okresie negocjowania prawa międzynarodowego  /139

- Lokalność prawa i nieautoryzowane  przedruki w XIX w.  /142

- W kierunku prawa międzynarodowego. Proces negocjowania konwencji berneńskiej  /147

Część II. Własność literacka i prawo autorskie na ziemiach polskich

W granicach i ponad kordonami. Prawo autorskie na ziemiach polskich  /155

- Rosyjska ustawa o cenzurze  i jej obowiązywanie w Królestwie Polskim  /156

- Pruskie i niemieckie prawo autorskie  /159

- Własność literacka i prawo autorskie w Austrii /162

- Przestrzeganie prawa autorskiego na ziemiach polskich w XIX w.  /165

- "Gazeta Polska"przeciw "Kłosom". Własność literacka i prawo autorskie w sądach warszawskich  /169

- Dozwolony i zabroniony użytek. Gubrynowicz przeciw Bartoszewskiemu  /177

- W sądzie honorowym konflikt autorów z wydawcami  /186

- Samoregulacja wydawnicza na ziemiach polskich  /191

Własność literacka, prawo autorskie i plagiat. Polskie dyskusje XIX-wieczne  /191

- Kwestia własności literackiej i prawa autorskiego po polsku  /199

- Polskie opinie na temat okresu ochrony prawa autorskiego  /215

- Utwory zależne niezależne, czyli kwestia tłumaczeń z języków obcych /217

- Konwencja berneńska w polskich dyskusjach  /221

- Plagiat po polsku  /225

Konteksty produkcji symbolicznej

- Polskie pole literackie w XIX w.  /235

- Pole produkcji literackiej w ujęciu Pierre`a Bourdieu  /236

- Historyczne konteksty polskiego pola literackiego. Sytuacja książki i pisarzy w okresie przedkomercyjnym  /241

- Kształtowanie się polskiego pola literackiego w drugiej połowie XIX w.  /256

- Kto ma prawo oceniać autora. Recenzja przed sądem /267

Rynek, medium, autonomia

- O trajektoriach relacji autorsko-wydawniczych  /274

- Wpływ publikacji w prasie na pozycję zawodową pisarzy  /276

- Wynagrodzenia i umowy /288

- Rynek i autonomia  /297

- Ekonomia sławy  /302

Józef Ignacy Kraszewski. Autor i rynek  /307

- Pisarz romantyczny w nieromantycznych czasach  /308

- Autor i wydawcy  /314

- Kraszewski jako marka i autorytet literacki  /329

- Poglądy Kraszewskiego na własność literacką  /334

Eliza Orzeszkowa. Autorka i prawa autorskie  /337

- Rynkowa i literacka wartość dzieła.

O perypetiach wydawniczych Orzeszkowej  /340

- Prawa autorskie i polityka  /348

- Autorka i redaktorzy  /355

- Względna autonomia /359

Na zakończenie  /361

Źródła  /363

- Źródła pierwotne  /363

- Opracowania  /370

Indeks nazwisk  /379

-