Klucz do wszystkiego. Dzieje napoleońskiej twierdzy Gdańsk 1807-1814

Autor: Andrzej Nieuważny

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 343

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 22,00 cm

Seria: Monografie Muzeum Gdańska tom 4

Przedwczesna śmierć nie pozwoliła na sfinalizowanie zamierzenia dr. Andrzeja Nieuważnego, który chciał przedstawić rolę Gdańska podczas wojen napoleońskich. „Gibraltar Bałtyku”, jak określał nasze miasto Napoleon, był ważny ze względu na aktywność wywiadowczą wobec Prus i Rosji. Na Bałtyku, przeciwko flocie angielskiej, działali również gdańscy kaprzy. Andrzej Nieuważny wniósł także wiele uzupełnień do tematu i skorygował wiele nieścisłości. Szczególnie cenne są fragmenty oparte na nieznanych dotychczas materiałach źródłowych z archiwów rosyjskich i francuskich.

(opis wydawcy)

Tematem książki jest twierdza Gdańsk, a przede wszystkim rola, jaką odegrała ona w latach 1811-1813, kiedy na wschodzie ważyły się losy imperium Napoleona. Autor omówił zarówno architekturę militarną, jak i znaczenie twierdzy jako zaplecza dla wielkich operacji wojennych przeciwko Rosji. Pracę rozpoczyna opis oblężenia w 1807 roku, a zamyka omówienie walk i kapitulacji twierdzy w roku 1813. W przedstawieniu roli tzw. Gibraltaru Bałtyku – jak Napoleon określał Gdańsk – swoje miejsce znalazły także takie kwestie jak aktywność wywiadowcza wobec Prus i Rosji czy działalność gdańskich kaprów przeciwko flocie angielskiej na Bałtyku.

(fragment Przedmowy autorstwa prof. dr hab. Dariusza Nawrota)

Spis treści:

Przedmowa /7

Wstęp /11

ZMIANA WŁADZY  

Dlaczego Gdańsk?  /21

X korpus Wielkiej Armii  /26

Twierdza nad Motławą  /37

Załoga Gdańska  /42

Elita "broni uczonych"  /45

Dylematy inżynierii  /51

Atak na Żuławy  /53

Blokada  /58

Regularne oblężenie 1-23 kwietnia  /64

Kapitulacja  /82

Kapitulacja Wisłoujścia  /88

Zajęcie Gdańska  /96

FRANCUSKA TWIERDZA

Nowy garnizon /107

Zdobycz wojenna  /107

Zaopatrzenie /109

Znaczenie zwycięstwa  /109

Los garnizonu  /111

Przygotowanie do obrony  /112

Ranni i chorzy  /117

ODLEGŁA TWIERDZA NAD BAŁTYKIEM - GDAŃSK 1807-1811

Działa z Gdańska  /122

Dowództwo twierdzy  /123

Gubernator  /123

Sztab twierdzy 1807-1811 /129

Garnizon 1807-1810   /137

Warunki służby i życia /148

"GIBRALTAT BAŁTYKU" - FORTYFIKACJA GDAŃSKA 1807-1813

Prace w 1809 roku  /155

Twierdza okiem szefa batalionu Gdańska  /158

1811 rok. Wizja wielkiej twierdzy  /162

Inżynierowie w twierdzy  /172

Korekty Napoleona, ostateczny plan  /181

Roboty w 1811 roku  /184

Finansowanie robót  /191

1812 rok. "Nota inżynierska"  /196

Fortyfikacje przed oblężeniem  /203

Uzbrojenie twierdzy  /206

"Wielki" garnizon w latach 1811-1812  /218

Gospodarka okiem wojskowych /233

STRAŻNICA CESARSTWA 

Obserwacja Prus  /237

Wywiad przeciwko Rosji  /239

1812 ROK. WIELKA TWIERDZA SKŁADOWA

Logistyczne zaplecze armii /243

Arsenały i warsztaty  /244

Zaopatrzenie  /246

Gdańska marynarka  /251

1812 rok. Twierdza czasu wojny  /253

Załoga czasu wojny  /255

Wojna a Gdańsk  /260

1813 ROK. OBLĘŻENIE I KAPITULACJA

Po klęsce /263

Punkt zborny rozbitej armii /265

Rosjanie pod twierdzą /267

Pierwsza faza oblężenia  /269

Czas rozejmu  /275

Druga faza oblężenia /279

Rosyjska zdobycz /285

Niewola garnizonu  /287

ZAKOŃCZENIE

Konflikty sojusznicze  /291

Twierdza a miasto - między współistnieniem a przemocą  /292

Fortyfikacyjny spadek  /292

Aneksy  /295

Bibliografia  /319

Spis tabel  /329

Spis ilustracji  /331

Indeks osobowy  /337