Kategoria przypadka w dziele gramatycznym Al-Mufassal fi san at al-i-rab Abu al-Oasima az-Zamahsariego (1056-1144)

Autor: Marcin Grodzki

Rok wydania: 2009

Liczba stron: 253

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

"Prezentowana monografia stanowi próbę ujęcia kategorii imiennej przypadka w języku arabskim w sposób, w jaki postrzegali ją klasyczni filologowie arabscy. Za wzór tradycyjnego traktatu gramatycznego posłużyła tu rozprawa Al-Mufassal fi san at-al-i rab pióra zarabizowanego perskiego filologa żyjącego na przełomie XI i XII w. i schyłku kalifatu abbasydzkiego. Efektem pobocznym książki, zresztą jak się wydaje - bardzo pożytecznym, jest zestawienie arabskiej metodyki opisu kategorii  przypadka ze współczesnym spojrzeniem na to zagadnienie reprezentowanym przez orientalistów europejskich. Rozprawa niniejsza - z formalnego punktu widzenia - wpisuje się zatem w szeroko pojęty kulturoznawczy nurt badań nad sposobem myślenia ludu Orientu (...)"

(z wprowadzenia)

Spis treści:

Wprowadzenie  /7

Rozdział I. Sylwetka Abu al-Qasima az-Zamahsariego oraz opracowania o jego życiu i twórczości filologicznej   /13

Rozdział II. Twórczość Abu al-Qasima az-Zamahsariego  /24

2.1. Al-Kassaf   /25

2.2. Al-Mufassal i jego miejsce w historii studiów nad językiem arabskim  /27

2.2.1. Uproszczony rys historii gramatyki arabskiej, miejsce i rola Al-Mufassala  /27

2.2.2. Stan badań nad Al-Mufassalem  /33

Rozdział 3. Al-Mufassal fi san at al-i-rab  /37

 Al-Mufassal fi san at al-i-rab - przekład fragmentu na język polski z komentarzem

1. Przedsłowie   /41

2. Wprowadzenie o kalima (słowie) i kalam (mowie)   /44

3. Recz o imionach   /45

4. Al-ism al-mu rab (Zasady deklinacji imion, których końcówki ulegają zmianie pod wpływem innych części zdania)  .53

5. Al-gawl fi wuguh i rab al-ism (Rzecz o porządku imiennych elementów składniowych których końcówki ulegają zmianie pod wpływem innych elementów składniowych)  /60

5.1. Al-marfu at (Rzecz o niminatywach)  /60

Al-fa il (Podmiot zdania czasownikowego)  /62

Al-mubtada wa-al-habar (Podmiot i orzeczenie zdania imiennego)  /67

Habar inna wa-ahawatiha (Orzeczenie inna i jej sióstr)   /74

Habar la allati li-nafi al-gins (Orzeczenie la do negacji gatunkowej)  /76

Ism ma wa-la al-musabbahatyni bi-laysa (Podmiot ma i la podobnych do laysa, czyli do negacji)  /77

5.2. Al-mansubat (Rzecz o akuzatywach)  /78

Al-maf ul al-matlaq (Okolicznik absolutny)  /78

Al-maf ul bihi  /85

Al-mansub bi-al-lazim idmar amilihi (Akuzatywny z domyślnym orzeczeniem)  /88

a. Al-munadas  /88

b. Tawabi al-munada   /89

c. Al-tahdir (Styl ostrzegania)   /100

d. Idmar amil an-nasb (Opuszczenie czynnika powodującego akuzatywy)   /102

e. Al-amr amil an-nahi (Tryb rozkazujący i nakazujący)  /104

f. Hadf al-maf ul bihi (Opuszczenie maf ul bihi)  /105

Al-maf il fihi (Okolicznik czasu i miejsca)   /106

Al-maf ul ma hu (Okolicznik współwystępowania)  /109

Al-maf ul lahu (Okolicznik celu)  /112

Al-hal (Okolicznik stanu)  /113

At-tamyiz (Okolicznik wyróżnienia)  /121

Al-ism al-mansub ala al-istitina (Imię w akuzatywie po partykułach wyłączających)   /125

Al-habar wa-al-ism fi-babay kana wa-inna (Orzeczenie kana i podmiot inna)  /133

Al-ism al-mansub bi-la allati li-naf al-gins (Podmiot la do zaprzeczenia gatunkowego)   /134

Habar ma wa-la al-musabbahatayni bi-laysa (Orzeczenie ma i la działających podobnie do laysa)   /140

5.3. Al-magrurat (Rzecz o genetywach)  /141

Podsumowanie i zakończenie   /167

Bibliografia  /179

Aneks  /185