Kancelaria miejska Grudziądza do początku XVI wieku. Działalność kancelarii i jej produkty na przykładzie księgi czynszowej

Autor: Janusz Bonczkowski

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 363

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Przedmiotem niniejszej rozprawy jest kancelaria miasta Grudziądza działająca do początku XVI wieku. Głównym celem jest natomiast omówienie ustroju sytuacji gospodarczo-politycznej Grudziądza w średniowieczu oraz przedstawienie procesu rozwoju kancelarii w tym mieście na tle porównawczym a następnie efektów jej działań; aby przybliżyć sposób funkcjonowania tej instytucji, szerzej scharakteryzowano będącą jej wytworem i zachowaną do dziś księgę czynszową z lat 1502-1516. Grudziądzkie archiwalia o charakterze rachunkowym nie są bliżej znane historykom, dlatego dla ukazania perspektyw, jakie otwiera przed badaczami ta dokumentacja, do rozprawy dołączono edycję niepublikowanej dotąd księgi oraz jej analizę pod kątem dyplomatyczno-źródłoznawczym. Jako materiał porównawczy w toku rozważań wykorzystano zachowane do początku XVI wieku źródła pochodzące głównie z innych małych miast pruskich. Zasadniczo opracowanie obejmuje czas od lokacji miasta Grudziądza w 1291 roku do początku XVI wieku, w którym powstała prezentowana księga. Ze względu na niewielką liczbę zachowanych źródeł z Grudziądza dotyczących analizowanego okresu, sięgano również do późniejszych archiwaliów, wytworzonych w tym mieście od lat trzydziestych XVI stulecia do roku 1772.

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /7

Wstęp /9

Rozdział I. Historia miasta do początku XVI wieku  /25

1. Lokacja miasta  /25

2. Organizacja władz miejskich  /30

a. Sędzia-sołtys  /30

b. Zgromadzenie obywateli  /31

c. Rada miejska  /33

d. Ława miejska  /38

3. Sytuacja gospodarcza i polityczna  /40

a. Życie gospodarcze miasta  /40

b. Udział Grudziądza w życiu politycznym państwa zakonu krzyżackiego i Prus Królewskich  /48

Rozdział II. Działalność i wytwory kancelarii miejskiej Grudziądza do początku XVI wieku na tle porównawczym  /55

1. Rozwój kancelarii miejskiej w Grudziądzu  /55

2. Pisarze - zakres czynności i uposażenie  /58

3. Materiały pisarskie  /66

a. Tabliczki woskowe  /67

b. Pergamin  /68

c. Papier  /70

d. Przybory do pisania  /73

e. Przygotowanie materiału pisarskiego do pracy w kancelarii miejskiej  /74

4. Dokumenty i listy  /75

a. Dokumenty /75

b. Listy  /83

c. Pieczęcie miejskie  /88

5. Księgi miejskie  /92

a. Księgi ogólne rady miejskiej  /94

b. Księgi administracyjno-finansowe  /97

c. Księga obywatelska  /99

d. Wilkierze  /100

e. Inne księgi miejskie rady  /103

f. Księgi ławy  /103

Rozdział III. Księga czynszowa miasta Grudziądza z lat 1502-1516   /109

1. Księgi czynszowe miasta Grudziądza  /109

2. Dzieje księgi czynszowej z lat 1502-1516  /111

3. Wykorzystanie księgi czynszowej z lat 1502-1516 w badaniach historycznych /113

4. Opis księgi czynszowej z lat 1502-1516  /113

5. Zawartość źródłowa księgi czynszowej z lat 1502-1516  /127

6. Przygotowanie edycji księgi czynszowej. Metoda wydawnicza  /142

Zakończenie  /145

Aneks źródłowy. Edycja źródłowa księgi czynszowej miasta Grudziądza z lat 1502-1516  /149

1. Spis zawartości  /149

2. Księga czynszowa miasta Grudziądza z lat 1502-1516  /158

3. Indeks osobowy i geograficzny  /277

4. Indeks rzeczowy  /289

Bibliografia  /297

Wykaz rysunków i tabel  /315

Spis ilustracji  /317

Ilustracje  /321

Zusammenfassung  /359