Jędrzejów w latach 1795-1918. Portret miasta i jego mieszkańców

Autor: Krzysztof Ślusarek

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 277 + zdjęcia

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron przykurzone

Przystępując do opisania historii Jędrzejowa w okresie zaborów, trzeba sobie zdać sprawę, że wstępujemy na teren dziewiczy. Do tej pory nie prowadzono bowiem większych monograficznych badań nad historią tego miasta na przestrzeni całych jego dziejów, w tym szczególnie nad okresem XIX w. Wyjątek stanowią tu jedynie nieliczne prace autorstwa Antoniego Artymiaka, ks. Daniela Olszewskiego i Waldemara Kowalskiego, Wojciecha Zwierzchowskiego, Arkadiusza Sokoła czy Stanisława Wiecha. Drobne wzmianki na temat dziejów miasta znaleźć można również w opracowaniach dotyczących historii Kielecczyzny w okresie zaborów. Najcenniejsze są tu monografie autorstwa kieleckich historyków: Wiesława Cabana, Jerzego Z. Pająka, Stanisława Wiecha i Stanisława Marcinkowskiego. Dzięki tym opracowaniom dysponujemy pewną wiedzą na temat kierunków rozwoju miasta Kielecczyzny w XIX w., losów klasztoru oo. Cystersów i obu jędrzejowskich parafii oraz historii oświaty i osadnictwa żydowskiego w Jędrzejowie po 1862 r. Całkowicie brakuje natomiast opracowań poświęconych historii samego miasta. Podstawę niniejszej pracy stanowią zatem prawie wyłącznie materiały archiwalne oraz częściowo źródła drukowane. Największy zasób archiwaliów dotyczących dziewiętnastowiecznych dziejów Jędrzejowa znajduje się w Archiwum Państwowym w Kielcach. Przechowywane są tam m.in. akta miasta Jędrzejowa, które w odniesieniu do XIX w. zachowały się jedynie w formie szczątkowej. Jak się wydaje, archiwum miejskie spłonęło w jednym z pożarów miasta na początku lat 80. XIX w. Do dziś przetrwały zatem tylko księgi uchwał zebrania gminnego za lata 1893-1899 i 1901-1904, księgi ludności stałej, księga protokołów posiedzeń rady parafialnej przy kościele Świętej Trójcy za lata 1900-1909 oraz akta dotyczące wyboru wójta w 1890 r.

Spis treści:

Wstęp  /5

Rozdział I. Miasto, ale jakie?  /13

W epoce przedrozbiorowej  /13

Zmiany statusu Jędrzejowa w I połowie XIX wieku  /17

Utrata praw miejskich  /23

Odzyskanie utraconych przywilejów  /30

Rozdział II. Przestrzeń miejska  /35

Granice miasta na przełomie XVIII i XIX wieku  /36

Powierzchnia, struktura i rozmieszczenie gruntów miejskich   /39

Kształtowanie się przedmieść i zmiany granic miasta na początku XX wieku  /52

Zabudowa miejska  /55

Pożary  /70

Infrastruktura miejska  /73

Rozdział III. Gospodarka miejska  /89

Budżet miasta  /89

Handel  /110

Rzemiosło i przemysł  /123

Spółdzielczość  /131

Rozdział IV. Mieszkańcy  /137

Liczba ludności  /137

Struktura majątkowa  /141

Zmiany struktury wyznaniowo-narodowościowej  /148

Zmiany struktury społecznej  /160

Socjotopografia Jędrzejowa w 1918 roku /169

Rozdział V. Instytucje  /177

Magistrat i zarząd gminy  /177

Urząd powiatowy  /184

Sądownictwo  /187

Wojsko  /189

Inne instytucje państwowe   /190

Szkoły  /192

Ochotnicza straż pożarna  /198

Inne instytucje społeczne  /201

Rozdział VI. Życie miasta   /207

Spór o propinacje i czynsze opackie   /209

Inne konflikty społeczne w I połowie XIX wieku   /211

Powstańcze wrzenie   /217

Noc postyczniowa  /222

Przebudzenie   /228

Przełom 1905-1907   /230

Ku niepodległości  /235

Zakończenie   /238

Summary   /249

Bibliografia   /257

Wykaz skrótów, miar i wag   /261

Indeks osobowy   /263