Jak zostać heretykiem. Przypadek Pelagiusza

Autor: Rafał Toczko

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 311

Okładka: miękka

Format: 15,00 cm x 21,00 cm

Czy Pelagiusz był w rzeczywistości świętym mężem, jak określał go Augustyn, czy też niegodziwym człowiekiem, autorem zbrodniczej nauki, nieprzyjacielem łaski? Na to pytanie w prezentowanej książce nie szukaliśmy jednak odpowiedzi. Jest ono bowiem źle postawione, przez co od dawna prowadzi badaczy do ferowania niepopartych zadowalającą argumentacją sądów wartościujących. To właśnie biskup Hippony był tym autorem antycznym, który najobszerniej polemizował z Pelagiuszem, najczęściej o nim wspominał i występował przeciw jego nauce. Historycy są zgodni, że to przede wszystkim Augustyn i jego afrykańscy współbiskupi prowadzili zwieńczoną sukcesem politykę, zmierzającą do uznania go za heretyka. Ponieważ więc praca ta miała zbadać, w jaki sposób Pelagiusz stał się heretykiem, postawiliśmy sobie pytanie, w jaki sposób w pismach Augustyna z lat 415–418 został przedstawiony Pelagiusz i jego nauka. Pytanie to otworzyło perspektywy badawcze dotychczas niemal nieobecne w piśmiennictwie naukowym.

Spis treści: 

Wstęp / 7 

Rozdział 1. Historia życia Pelagiusza i przebieg kontrowersji do 418 roku /11 

Pelagiusz i jego środowisko /11 

Wydarzenia lat 411-414 /29 

Wydarzenia 415 roku /42 

Decydująca faza sporu Augustyna z Pelagiuszem (416-418) /56 

Potępienie Celestiusza i Pelagiusza w 418 roku /71 

Rozdział 2. Dzieła i teologia Pelagiusza /85 

Problemy hermeneutyczne /85 

Dzieła /91 

Styl teologii Pelagiusza /112

Główne idee teologii Pelagiusza /119 

Wnioski /147 

Rozdział 3. Augustyna interpretacja poglądów Pelagiusza /149

Pisma Augustyna przeciw Pelagiuszowi /149 

Poglądy Pelagiusza w interpretacji Augustyna /153

Augustyna interpretacja poglądów Pelagiusza w kontekściehistorycznoliterackim /179

Wnioski /197

Rozdział 4. Portret Pelagiusza jako heretyka w dziełach Augustyna zlat 415-418 /199

Portret Pelagiusza a retoryka przedchrześcijańska /199

Portret heretyka Pelagiusza /201

Vir malus dicendi imperitus /237

Podsumowanie /269

Dodatek 1 /273

Dodatek 2 /275

Bibliografia /281

Summary /297

Indeks postaci biblijnych i starożytnych /303

Indeks autorów nowożytnych /309